TAZARRU'ÂT-I SİNÂN PAŞA (EBÜZZİYÂ TEVFÎK)
derleme
Ebüzziyâ Tevfîk, Mehmed (d. 1265/1849 - ö. 1331/1913)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ebüzziyâ Tevfîk’in Sinân Paşa (ö. 891/1486)’nın Tazarru’-nâme’sinden yaptığı derleme kitabı. Tazarru’ât-ı Sinân Paşa’nın ilk dokuz sayfasında Ebüzziyâ Tevfîk’in takdimi yer almaktadır. Takdimde Ebüzziyâ Tevfîk Tazarru’-nâme’nin kendi türünde nadir ve son örnek (hâtime) olduğunu; lafız sanatlarını ve seci’i arka plana alan bir nesir türü olan “nesr-i mürsel” ile yazıldığını; “en mühim” yerleri dediği hitap sözlerini içeren “hitâbiyyât” ve yakarış ifade eden “tazarru’ât” bölümlerinden seçmeler yaptığını bildirir.

Dört ile dokuzuncu sayfalar arasında Sinan Paşa’nın edebî kudretine değinilmeksizin sadece tarihî hayatından ve eserlerinin adlarından söz edilmiş ve takdim “li’t-tâbi’” imzasıyla sona ermiştir. On birinci sayfadan itibaren Ebüzziyâ’nın “en mühim” olarak gördüğü yerlerden seçmelere “Tahmîdât” başlığı altında başlanmıştır. Seçmelerinde zevkiselime göre hareket ettiğini söyleyebileceğimiz Ebüzziyâ, Tazarru’-nâme’nin “Münâcât”, “Beyân-ı Tevhîd”, “İşâret-i Ma’rifet”, “İşâret-i İlm”, “Beyân-ı Rızâ” ve “İşâret-i Evsâf-ı Işk” bölümlerinden, her bölümü bir işaretle ayırmak suretiyle, hem manzum hem mensur misaller almıştır. Bu misallerde Tazarru’-nâme’nin diline müdahale edilmemiştir. Seçilen bölümlerdeki şiirlerin bir kısmının tamamı alınırken bir kısmının da beyitleri seçilmiştir. Derlemede okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak için nokta, virgül, ünlem ve soru işareti kullanılmıştır.

Ziyâ Paşa’nın Terkîb-i Bend’indeki “Derlerdi hevâ üzre yürür taht-ı Süleymân / Ol saltanatın yeller eser şimdi yerinde” beyti kitabın tek dipnotu olarak “İşâret-i ilm” bahsinde verilmiştir (Ebüzziyâ Tevfîk, 1309: 44).

Ebüzziyâ Matbaası’nda 1305/1887-88, 1306/1888/89 ve 1309/1891-92’de olmak üzere üç defa basılmış olan Tazarru’ât-ı Sinân Paşa üzerinde şimdiye kadar herhangi bir çalışma yapılmamıştır.

Ebüzziyâ Tevfîk’in biyografisi için bk. “Ebüzziyâ Tevfik”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ebuzziya-tevfik  

Eserden Örnekler


Hitâbiyyât (Münâcât)

Ey Melik-i allâm! Ve ey Mâlik-i ezimme-i enâm! Sen ol Mûcid’sin ki gül-i ruhsârı ekmâm-ı erhâmda takdîrinle peydâ eylersin! Ve sen ol Mübdi’sin ki ruhsâr-ı güli erhâm-ı ekmâmda tedbîrinle hüveydâ eylersin! Sen ol Hakîm’sin ki nergisin gözlerini nergis gözlüler gibi hikmetin âsârıyla bînâ eylersin! Sen ol Kerîm’sin ki sûsenin zübânını sûsen zübânlar gibi ni’metin ezkârıyla gûyâ eylersin. Sen ol mahbûbsun ki bülbül-i zübân gülbün-i nihâl-i insânda şevkin nevâsıyla nağme-sâz u hoş-ârâlık ider ve sen ol ma’şûksun ki zübân-ı bülbül, nihâl-i gülbün-i bûstânda aşkın hevâsına terennüm-gûy u dâstân-serâlık ider (Ebüzziyâ Tevfîk 1309: 21-22).

Aşk (İşâret-i Evsâf-ı Aşk)

Aşk bir cevher-i bî-misl ü hemtâdır ki anın vasfı emsâlile denilmez. Aşk bir sırr-ı mahfî-i nâ-peydâdır ki anın tasvîri misâlile bilinmez. Âşıkların dili altında sözler vardır ki leb ana mahrem olmaz. Aşk ehlinin sînesi içre nefesler vardır ki dem ana hem-dem olmaz. Âşıkla ma’şûk miyânında bir güft ü gû olur ki zübân-ı hâcibden gayrı ana tercümân olmaz. Cân ile cânân arasında cüst ü cû bulunur ki kûşe-i çeşmden özge ana dîde-bân olmaz. Aşk bir zâhirdir ki örtülmez. Aşk bir sırdır ki açılmaz. Aşkın kimseyle kârı olmaz. Âyîne-i aşk jengârî olmaz (Ebüzziyâ Tevfîk 1309: 54-55).



Kaynakça


Ebüzziyâ Tevfîk (1309). Tazarru’ât-ı Sinân Paşa. Üçüncü tab’ı. İstanbul: Matba’a-i Ebüzziyâ.

Atıf Bilgileri


Turan, Muhittin. "TAZARRU'ÂT-I SİNÂN PAŞA (EBÜZZİYÂ TEVFÎK)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tazarru-at-i-sinan-pasa-ebuzziya-tevfik. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DURÛB-I EMSÂL-İ OSMÂNİYYE (EBUZZİYÂ TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Doç. Dr. Tuğçe Erdal
Görüntüle
2 ECEL-İ KAZÂ (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Öğretmen HAYRUNNİSA GÜRBÜZ
Görüntüle
3 HABÎBE YÂHUT SEMÂHÂT-I AŞK (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziyâ Tevfik Öğretmen HAYRUNNİSA GÜRBÜZ
Görüntüle
4 İMSÂKİYYE-İ NEVÎN (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Araş. Gör. Dr. Cemile Odunkıran
Görüntüle
5 MUHÂTABA (MEHMED NÂZIM) Mehmed Nâzım Diğer ALİ ERBAY
Görüntüle
6 LUGAT-I EBÜZZİYÂ (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Öğr. Üyesi Feyzi Çimen
Görüntüle
7 MUHARRERÂT-I HUSÛSİYYE-İ ÂKİF PAŞA (ÂKİF PAŞA) Âkif Paşa Öğr. Gör. Abdullah Ezik
Görüntüle
8 MÜNTAHABÂT-I TASVÎR-İ EFKÂR (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Ayşegül Ergişi
Görüntüle
9 NÜMÛNE-İ EDEBİYYÂT-I OSMÂNİYYE (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
10 SURÛRÎ-İ MÜVERRİH (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Ayşegül Ergişi
Görüntüle
11 ÜÇ YÜZLÜ BİR KARI (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Ayşegül Ergişi
Görüntüle
12 NAMIK KEMAL (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Öğr. Üyesi YASİN YAVUZ
Görüntüle
13 MAKAME-İ TEVKİFİYE (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Ayşegül Ergişi
Görüntüle
14 EZOP (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik (1849-1913) Prof. Dr. Süheyla Yüksel
Görüntüle
15 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
16 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
17 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
18 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
19 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
20 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
21 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
22 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
23 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
24 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle