- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ebüzziyâ Tevfîk, Mehmed - Madde Yazarı: Doç. Dr. Muhittin Turan
- Eser Yazılış Tarihi:1309/1891-92
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:10/07/2021
TAZARRU'ÂT-I SİNÂN PAŞA (EBÜZZİYÂ TEVFÎK)
derlemeEbüzziyâ Tevfîk, Mehmed (d. 1265/1849 - ö. 1331/1913)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ebüzziyâ Tevfîk’in Sinân Paşa (ö. 891/1486)’nın Tazarru’-nâme’sinden yaptığı derleme kitabı. Tazarru’ât-ı Sinân Paşa’nın ilk dokuz sayfasında Ebüzziyâ Tevfîk’in takdimi yer almaktadır. Takdimde Ebüzziyâ Tevfîk Tazarru’-nâme’nin kendi türünde nadir ve son örnek (hâtime) olduğunu; lafız sanatlarını ve seci’i arka plana alan bir nesir türü olan “nesr-i mürsel” ile yazıldığını; “en mühim” yerleri dediği hitap sözlerini içeren “hitâbiyyât” ve yakarış ifade eden “tazarru’ât” bölümlerinden seçmeler yaptığını bildirir.
Dört ile dokuzuncu sayfalar arasında Sinan Paşa’nın edebî kudretine değinilmeksizin sadece tarihî hayatından ve eserlerinin adlarından söz edilmiş ve takdim “li’t-tâbi’” imzasıyla sona ermiştir. On birinci sayfadan itibaren Ebüzziyâ’nın “en mühim” olarak gördüğü yerlerden seçmelere “Tahmîdât” başlığı altında başlanmıştır. Seçmelerinde zevkiselime göre hareket ettiğini söyleyebileceğimiz Ebüzziyâ, Tazarru’-nâme’nin “Münâcât”, “Beyân-ı Tevhîd”, “İşâret-i Ma’rifet”, “İşâret-i İlm”, “Beyân-ı Rızâ” ve “İşâret-i Evsâf-ı Işk” bölümlerinden, her bölümü bir işaretle ayırmak suretiyle, hem manzum hem mensur misaller almıştır. Bu misallerde Tazarru’-nâme’nin diline müdahale edilmemiştir. Seçilen bölümlerdeki şiirlerin bir kısmının tamamı alınırken bir kısmının da beyitleri seçilmiştir. Derlemede okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak için nokta, virgül, ünlem ve soru işareti kullanılmıştır.
Ziyâ Paşa’nın Terkîb-i Bend’indeki “Derlerdi hevâ üzre yürür taht-ı Süleymân / Ol saltanatın yeller eser şimdi yerinde” beyti kitabın tek dipnotu olarak “İşâret-i ilm” bahsinde verilmiştir (Ebüzziyâ Tevfîk, 1309: 44).
Ebüzziyâ Matbaası’nda 1305/1887-88, 1306/1888/89 ve 1309/1891-92’de olmak üzere üç defa basılmış olan Tazarru’ât-ı Sinân Paşa üzerinde şimdiye kadar herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
Ebüzziyâ Tevfîk’in biyografisi için bk. “Ebüzziyâ Tevfik”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ebuzziya-tevfik
Eserden Örnekler
Hitâbiyyât (Münâcât)
Ey Melik-i allâm! Ve ey Mâlik-i ezimme-i enâm! Sen ol Mûcid’sin ki gül-i ruhsârı ekmâm-ı erhâmda takdîrinle peydâ eylersin! Ve sen ol Mübdi’sin ki ruhsâr-ı güli erhâm-ı ekmâmda tedbîrinle hüveydâ eylersin! Sen ol Hakîm’sin ki nergisin gözlerini nergis gözlüler gibi hikmetin âsârıyla bînâ eylersin! Sen ol Kerîm’sin ki sûsenin zübânını sûsen zübânlar gibi ni’metin ezkârıyla gûyâ eylersin. Sen ol mahbûbsun ki bülbül-i zübân gülbün-i nihâl-i insânda şevkin nevâsıyla nağme-sâz u hoş-ârâlık ider ve sen ol ma’şûksun ki zübân-ı bülbül, nihâl-i gülbün-i bûstânda aşkın hevâsına terennüm-gûy u dâstân-serâlık ider (Ebüzziyâ Tevfîk 1309: 21-22).
Aşk (İşâret-i Evsâf-ı Aşk)
Aşk bir cevher-i bî-misl ü hemtâdır ki anın vasfı emsâlile denilmez. Aşk bir sırr-ı mahfî-i nâ-peydâdır ki anın tasvîri misâlile bilinmez. Âşıkların dili altında sözler vardır ki leb ana mahrem olmaz. Aşk ehlinin sînesi içre nefesler vardır ki dem ana hem-dem olmaz. Âşıkla ma’şûk miyânında bir güft ü gû olur ki zübân-ı hâcibden gayrı ana tercümân olmaz. Cân ile cânân arasında cüst ü cû bulunur ki kûşe-i çeşmden özge ana dîde-bân olmaz. Aşk bir zâhirdir ki örtülmez. Aşk bir sırdır ki açılmaz. Aşkın kimseyle kârı olmaz. Âyîne-i aşk jengârî olmaz (Ebüzziyâ Tevfîk 1309: 54-55).
Kaynakça
Ebüzziyâ Tevfîk (1309). Tazarru’ât-ı Sinân Paşa. Üçüncü tab’ı. İstanbul: Matba’a-i Ebüzziyâ.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DURÛB-I EMSÂL-İ OSMÂNİYYE (EBUZZİYÂ TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Doç. Dr. Tuğçe Erdal |
Görüntüle | ||
2 | ECEL-İ KAZÂ (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Öğretmen HAYRUNNİSA GÜRBÜZ |
Görüntüle | ||
3 | HABÎBE YÂHUT SEMÂHÂT-I AŞK (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziyâ Tevfik | Öğretmen HAYRUNNİSA GÜRBÜZ |
Görüntüle | ||
4 | İMSÂKİYYE-İ NEVÎN (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Araş. Gör. Dr. Cemile Odunkıran |
Görüntüle | ||
5 | MUHÂTABA (MEHMED NÂZIM) | Mehmed Nâzım | Diğer ALİ ERBAY |
Görüntüle | ||
6 | LUGAT-I EBÜZZİYÂ (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Öğr. Üyesi Feyzi Çimen |
Görüntüle | ||
7 | MUHARRERÂT-I HUSÛSİYYE-İ ÂKİF PAŞA (ÂKİF PAŞA) | Âkif Paşa | Öğr. Gör. Abdullah Ezik |
Görüntüle | ||
8 | MÜNTAHABÂT-I TASVÎR-İ EFKÂR (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Ayşegül Ergişi |
Görüntüle | ||
9 | NÜMÛNE-İ EDEBİYYÂT-I OSMÂNİYYE (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
10 | SURÛRÎ-İ MÜVERRİH (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Ayşegül Ergişi |
Görüntüle | ||
11 | ÜÇ YÜZLÜ BİR KARI (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Ayşegül Ergişi |
Görüntüle | ||
12 | NAMIK KEMAL (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Öğr. Üyesi YASİN YAVUZ |
Görüntüle | ||
13 | MAKAME-İ TEVKİFİYE (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Ayşegül Ergişi |
Görüntüle | ||
14 | EZOP (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik (1849-1913) | Prof. Dr. Süheyla Yüksel |
Görüntüle | ||
15 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
16 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
17 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
18 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
19 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
20 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
21 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
23 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
24 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |