Yusuf Hakîkî’ye ait olduğu düşünülen tarikat âdâbına dair eser. Risalenin kaleme alınış tarihi bilinmemekle birlikte, eldeki yegane nüshasında ketebe kaydı olarak 1507 tarihi vardır. Bu nüsha, Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Bölümü, 2974 numarada kayıtlı Metaliu’l-İmân adlı yazmanın 27a-57a varakları arasında bulunmaktadır. Literatürde adı geçmemesine rağmen; söz konusu iki eserin de aynı hatla yazılmış olması ve eserin başında yer alan “Yusuf Hakîkî’nin Tasavvuf Risalesi” kaydı, Tasavvuf Risalesi’nin Yusuf Hakîkî’ye ait olduğunu gösteren güçlü kanıtlardır (Çavuşoğlu 2004: 19, Boz 2009: 23-24; Çavuşoğlu 2013: 33). Yapıt, dinî-tasavvufî bir içeriğe sahiptir.

Tasavvufa dair konuların ele alındığı bu eser, klasik ve kısa bir âdâb kitabı niteliğini taşır. Bu kitaplarda işlenen klasik konu şeması bu eser için de varittir. Salat ve selamla başlayan eserde, Hakk yolunda olanların O’na ulaşmak için bir mürşide bağlanmalarının gerekliliği, şeyhte ve müritte bulunması gereken niteliklerin neler olduğu, tasavvuf yolunun inceliklerinin anlaşılması, sûfîlerin hususiyetleri, nefsin terbiyesi gibi konulara yer verilmiştir. Bu konular işlenirken yer yer Yunus Emre, Necmeddin Dâye, Feridüddin Attar, Sinan Küncî, Zeyneddin Hafî gibi büyük mutasavvıfların görüşlerinin sıkça nakledildiği görülür (Çavuşoğlu 2004: 20-21; Boz 2009: 24; Çavuşoğlu 2013: 34-35). Mensur tarzda kaleme alınan eser, geç Eski Anadolu Türkçesi devrinde yazılmış olup yer yer kullanılan Arapça-Farsça terim ve kelimeler üslubun sadeliğiyle tezat oluşturmaktadır. Eserdeki manzumelerin bir bölümü Farsçadır.

Eser Ali Çavuşoğlu (2004) tarafından aynı mutasavvıfın Metaliu’l-İmân isimli eseriyle birlikte kitap olarak yayımlanmıştır (2004).

Şairin biyografisi için bk. “Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakiki-yusufi-hakiki-baba-seyh