TASAVVUF-NÂME (ZARÎFÎ)
tasavvuf ve tasavvuf ehli hakkında nasihatname
Zarîfî, Şeyh Ömer Efendi (d. ?/? - ö. 1210/1795)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Zarîfî mahlasını kullanan Şeyh Ömer Efendi (d. ?/? - ö. 1210/1795)'nin  tasavvufa ve tasavvuf ehline dair yazdığı eser. Eser, şairin Pend-nâme’sinin son kısmında yer almaktadır. Pend-nâme-i Zarîfî’nin bütün yazma ve taş baskı nüshalarının son bölümünde bulunmasına ve onunla konu itibarıyla da paralellik teşkil etmesine rağmen vezninin farklılığıyla ayrı bir eser olarak değerlendirilen Risâle-i Tasavvuf-nâme, tasavvuf prensiplerini ve tasavvuf erbabının taşıması gereken özellikleri ele alan bir mesnevidir. 

Tasavvuf-nâme-i Zarîfî olarak da bilinen 103 beyitlik eser, aruzun "mefâ’ilün mefâ’ilün fe’ûlün" kalıbı ile yazılmıştır. Şair, eserin giriş kısmında dünyanın geçici olduğunu, bu nedenle kendisinden geriye bir risale kalmasını arzu ettiğini, bu minvalde de Tasavvuf-nâme’yi kaleme aldığını bildirmiştir. Ayrıca eserin aslında bir özet niteliğinde olmasına rağmen ehlinin ona hak ettiği itibarı göstereceğini de belirtmiştir.

Pend-nâme geleneği çerçevesinde oluşturulan eserin oldukça sade bir dille kaleme alındığını söylemek mümkündür. Eser, Zarîfî'nin Pend-nâme'si ile birlikte yayımlanmıştır (Arslan 1994).

Şairin biyografisi için bk. “Zarîfî, Şeyh Ömer Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zarifi-seyh-omer-efendi

Eserden Örnekler


Tasavvuf kendi aybın gözleyendir

Erenler yolu izin izleyendir


Tasavvuf kâ’inâtı hazm edendir

Erenler sırrını hem ketm edendir


Vücûdu varını edince ifnâ

Verir ser etmez anca sırrı ifşâ


Tasavvuf ser verip sır vermemekdir

Haremden taşraya yer vermemekdir


Tasavvuf ehli mikdârın bilendir

Gubârı çeşm-i kalbinden silendir


Tasavvuf anca kim sır saklamakdır

Kelâm-ı kâmilânı haklamakdır


Tasavvuf ehl-i nâsa cân gerekdir

Koyup hârı gül-i handân gerekdir


Tasavvuf ehli hiç rencîde etmez

Halâyık incinecek yola gitmez


Tasavvuf kimse aybın görmemekdir

Bakıp cürme kapıdan sürmemekdir


Tasavvuf ehli dâ’im dil yapandır

Kamu yüzden gönül alıp kapandır


Tasavvuf hâline şükr eylemekdir

Hudânın hikmetin fikr eylemekdir


Tasavvuf hâl-i dilden anlamakdır

Begim hâr ile gülden anlamakdır (Arslan 1994: 97).

Kaynakça


Arslan, Mehmet (1994). Pendnâme-i Zarîfî. Sivas: Dilek Matbaacılık.

Atıf Bilgileri


Taşkesenlioğlu, Lokman. "TASAVVUF-NÂME (ZARÎFÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tasavvuf-name-zarifi. [Erişim Tarihi: 14 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (ZARÎFÎ) Zarîfî, Şeyh Ömer Efendi Öğretmen İLHAN SOYLU
Görüntüle
2 PEND-NÂME (ZARÎFÎ) Zarîfî, Şeyh Ömer Efendi Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu
Görüntüle
3 ISTILAHÂT-I MEŞÂYIH (ZARÎFÎ) Zarîfî, Şeyh Ömer Efendi Prof. Dr. TURGUT KOÇOĞLU
Görüntüle
4 HİKÂYE-İ KAN KALESİ (ZARÎFÎ) Zarîfî, Şeyh Ömer Efendi Dr. Öğr. Üyesi ATİYE NAZLI
Görüntüle
5 ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
6 MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) Bekâyî, Darendeli Bekâyî Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
7 KISSA-İ ERVE Bilâl Efendi, Oflu Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu
Görüntüle
8 DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
9 DÎVÂN (HÂMİD) Hâmid, Enderûnlu Mehmed Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
10 DÎVÂN (HİLMÎ) Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
11 EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi Dr. Necmettin Azak
Görüntüle
12 DÎVÂN (İZZÎ) İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
13 DÎVÂN (MÜSELLEM) Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
14 İNSÂN-NÂME Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle