Abdülhak Hâmit Tarhan'ın altı fasıllık tarihî manzum-mensur bir dramı. Yazarı tarafından altı fasıl olarak tertip edilen eser 37 meclisten oluşmaktadır. Târık yahut Endülüs Fethi, Abdülhak Hâmid Tarhan’ın konusunu Endülüs tarihinden alarak yazdığı beş oyunundan ikincisidir. Yazar bu eserini İstanbul’da yazmaya başlar Paris’te birtakım değişiklikler yapar ve İstanbul’a dönüşünde de yayımlar.

Abdülhak Hâmid, Târık yahut Endülüs Fethi’nin konusunu Endülüs tarihinden alır. Yazar, eserini yazarken büyük ölçüde Ziya Paşa’nın Viardot’tan çevirisini yaptığı Endülüs Tarihi isimli eserinden yararlanır ve kurgu bir metin olması sebebiyle hayali kişiler ve ilişkiler de kurgulayarak meydana getirilir. Abdülhak Hâmid Tarhan, Târık yahut Endülüs Fethi’nde azat edilen bir kölenin ordunun başına geçirilmesini ve gösterdiği kahramanlığı ele alır. Eserinde işediği konunun tarih ve fetih ile ilgili olmasından dolayı bu konu ile yakın ilişkisi olan temler üzerinde de durmuştur: İslâmcılık-İslâm birliği, millet ve vatan sevgisi, fedakârlık, şehitlik, savaş gibi temler bunlar arasındadır. Bunların dışında bütün eserlerinde başat konu olan aşk, intihar, ölüm, cehalet, kadınların eğitimi, kadın-erkek eşitliği ve yöneticilere yönelik göndermeler de Târık yahut Endülüs Fethi’nde yer alır.

Abdülhak Hâmid Tarhan, Târık yahut Endülüs Fethi’nde yarattığı kadın savaşçılar ile kadının toplumsal hayata katılımını sağlamaya çalışır. Bu düşünceden hareketle savaş meydanlarında kadınları savaşırken gösterir. Kadın ve erkeğin eşit olarak aynı haklara sahip olması gerektiğini sezdirir. Yazara göre ilerleme ve medeniyet ölçüsü kadının eğitimi ile doğru orantılıdır. Yazar, Târık yahut Endülüs Fethi’nde Arap kadınlarını erkekler kadar güçlü çizerken –bir anlamda- Türk kadınlarına da örnek alabilecekleri prototipler göstermek ister gibidir. Arap kadınları gibi Türk kadınları da güçlü ve eşit haklara sahip olabilirler.

Târık yahut Endülüs Fethi de alegorik okumaya müsait eserlerinden biridir. Kral Rodrik’in Sultan Abdülaziz, Târık’ın Mithat Paşa ve zalim, müstebit, yönetimde kaldığı süre içerisinde etrafındakilere karşı acımasız, halkı düşünmeyen yani Abdülhak Hâmid Tarhan’ın bir yöneticide olması ve olmaması gereken özellikleri sıraladığı yerlerde kastettiği kişi de Sultan II. Abdülhamid olduğu söylenebilir. Yazara göre bu eser İslâmî bir eser olması hasebiyle İslâm coğrafyasında ilgi uyandırmış ve çeşitli dillere çevrilmiştir.

Târık yahut Endülüs Fethi, gerek içinde yer verilen “Her yer karanlık, pür nur o mevki!../ Magrib mi yoksa makber mi Yarab?” diye başlayan ve sonraları bestelenen şiiri, gerek işlediği tarihî konu gerekse süslü üslubu ile ilgi çekmiş ve Abdülhak Hâmid’e de şöhret kazandırmıştır. Târık yahut Endülüs Fethi’nin yayım tarihi ile ilgili 1878, 1879 ve 1880 gibi birkaç farklı tarih ileri sürülse de doğrusu 1296 tarihinin miladi karşılığı olan (1879’un sonu) 1880’dir. Abdülhak Hâmid Tarhan’ın en fazla rağbet gören eserlerinin başında gelen Târık yahut Endülüs Fethi’nin pek çok baskısı yapılmıştır. Abdülhak Hâmid, 1335 yılında yapılan baskısının önsözünde (Son tab’a mukaddime) Târık yahut Endülüs Fethi’nin yayımının ardından toplattırılıp bütün nüshalarının imha edildiği bilgisini verir. Târık yahut Endülüs Fethi’nin toplatılmasını fırsat bilen acemi yayıncılar bir yığın hatalarla dolu dört kaçak baskı yapmışlardır.

Abdülhak Hâmid Tarhan’ın biyografisi için bk. "Abdülhak Hâmit Tarhan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tarhan-abdulhak-hamit