- Yazar Biyografisi (TEİS)
Sâlih Çelebi, Celâl-zâde - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR
- Eser Yazılış Tarihi:1555
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Gazavatname
- Yayın Tarihi:11/04/2022
TÂRİH-İ ÜNGÜRÜS (CELÂL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ)
Osmanlı tarihiSâlih Çelebi, Celâl-zâde (d. 910/1504-1505 - ö. 973/1565)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Celâl-zâde Sâlih Çelebi’nin Kanunî’nin cülusundan itibaren dokuz yıl boyunca çeşitli vaka ve fetihleri yazdığı Tarih-i Sultan Süleyman veya Süleyman-nâme olarak bilinen Türkçe tarih eserinin bir bölümü. Tarih-i Sultan Süleyman belirli bölümleri istinsah edilmiş üç nüshadan oluşmaktadır. Nüshaların biri Târih-i Üngürüs diğer ikisi Târih-i Budin ve Târih-i Feth-i Budin ismiyle bilinmektedir. Bu eserler, aynı savaşları anlatmasına rağmen müstensihler tarafından öne çıktığını düşündükleri konuya göre farklı isimlerle adlandırılmış nüshalardır. Konu hakkında yapılan çalışma ışığında Tarih-i Sultan Süleyman’ın Viyana nüshasının asıl Leipzig nüshasına göre fazla ve eksik kısımları olduğu, metin tesisinde incelenecek benzerliği olmadığı dolayısıyla Viyana’da bulunan eserin nüsha olma özelliğinden ziyade müellifin Üngürüs ve Rodos seferlerinin bir özeti olduğu tespit edilmiştir (Topal 2008: 51).
Târih-i Üngürüs’te, Kur’an’dan iktibasla (Fecr 89/8) şehirler içinde benzeri kurulmamış şeklinde girişle Belgrat’ın fethi de anlatılır. Üngürüs seferinin anlatıldığı bölüme ek olarak Avrupa’da kralların giymeye hak kazandıkları “korona” isimli taçla ilgili bilgilerle Alman kralında bulunan bu taca sahip olmak için İspanya kralıyla Fransa kralı arasındaki mücadelenin yanında taç için İspanya, Macaristan’ın anlaşmaları ve bazı diplomatik olaylar ifade edilmektedir. Macaristan seferinde Kanunî Sultan Süleyman’ın bölgesel bu iktidar olaylarıyla ilgilendiği, tacın görevlendirilen Yeniçeri Sekbanbaşısı tarafından Macar kralı Zapolya’ya giydirilmesi hadiselerinden de bahsedilmektedir. Macaristan seferinin yanında bölge siyasetini dengelemek adına Kanunî’nin yaptığı yukarıdaki müdahaleleri ihtiva eden eser, uzun tamlamalardan oluşmaktadır.
Eser üzerine Seyit Ali Topal tarafından bir doktora çalışması hazırlanmıştır (2008).
Yazarın biyografisi için bk. “Sâlih Çelebi, Celâl-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sâlih-çelebi-celâl-zâde
Eserden Örnekler
Âkıbet İspanya Begi Üngürüs Kralıyıyla muvâfakat idüp France'ye adâvet emrinde mürâfakat itmisidi. Bu sebebden bir niçe yılıdiki ki İspanya gâlib olup France'nün vilâyetine âtes-i hasârile dûd-ı âh-ı bî-sümâr salmısidi. Elinde âciz olup bu marazun def‘i bâbında her ne devâ ki fikr eylese dâ olurdı. Âhır gördiki bâz-ı bülend-pervâz-ı devlet elden uçsa degmede dâm-ı tezvîrile tutulmayup sayd-ı dilfirîb-i ikbâl kabza-i iktidardan çıksa kayd-ı arzu ve heves ile tekrâr ele girmezimiş (Topal 2008: 219).
Kaynakça
Topal, Seyid Ali (2008). Celalzade Salih Çelebi’nin Tarih-i Sultan Süleyman İsimli Eseri. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
2 | LEYLÂ VÜ MECNÛN (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Rıfat Kütük |
Görüntüle | ||
3 | CÂMİ'Ü'L-HİKÂYÂT VE LÂMİ'Ü'R-RİVÂYÂT/ CEVÂMİ'Ü'L-HİKÂYÂT VE LEVÂMİ'Ü'R-RİVÂYÂT TERCÜMESİ | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Tuncay Bülbül |
Görüntüle | ||
4 | TÂRİH-İ SULTÂN SÜLEYMÂN (CELÂL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) | Celâl-zâde Sâlih Çelebî | Dr. SONAY ÜNAL |
Görüntüle | ||
5 | FETİH-NÂME-İ RODOS (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR |
Görüntüle | ||
6 | TÂRİH-İ FETH-İ BUDİN (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR |
Görüntüle | ||
7 | TÂRÎH-İ MISR-I CEDÎD (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Tuncay Bülbül |
Görüntüle | ||
8 | MÜNŞE’ÂT (CELAL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Rıfat Kütük |
Görüntüle | ||
9 | MENÂKIB-I BEHMEN ŞÂH VE FÎRÛZ ŞÂH/ KISSA-İ FÎRÛZ ŞÂH TERCÜMESİ (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş |
Görüntüle | ||
10 | MOHAÇ-NÂME (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ SANAYÎ'-İ Şİ'RİYYE (CELAL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celalzade | Prof. Dr. Ersen ERSOY |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
13 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
14 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
15 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
16 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
17 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
18 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
20 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
21 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |