Matrakçı Nasȗh'un, 926/1520 yılında Kanȗnî Sultan Süleyman’ın emriyle Muhammed b. Cerîr et-Taberî’nin ünlü tarih eserini Mecmaü’t-Tevârîh adıyla Arapça aslından Türkçeye çevirdiği eserin bir bölümü (Babinger 1992: 74). Ancak Nasuh çeviriyle yetinmemiş, kendi zamanına kadar olan gelişmeleri de bu esere eklemiştir (Yurdaydın 1963: IX). Târîh-i Sultân Bâyezid ve Sultân Selîm Hân adlı eser, Mecmaü't-Tevârîh adlı bu büyük Osmanlı tarihinin sadece II. Bayezid (1481-1512) ve Yavuz Sultan Selim (1512-1520) devri üzerinde duran bölümüdür (Yurdaydın 1963: 36). Rieu, Biritish Müseum’da bulunan yazma eserler üzerine hazırladığı katalogda bu eseri, nüshada bir müellif adı olmadığı için anonim olarak tanıtmış; ancak müstensihinin Sultan Selim’in maiyetinden birisi olabileceğini dile getirmiştir (1888: 45). Eser üzerine ayrıntılı bir çalışma yapan Yurdaydın, Târîh-i Sultân Bâyezid ve Sultân Selîm Hân’ın Nasuh’a ait olduğunu; Nasȗh’un matematik ile ilgili yazdığı ilk eserini 923 / 1517 yılında Sultan Selim’e sunmuş olması, anonim olduğu Rieu tarafından belirtilen yazmadaki üslubun Nasȗh’un Mecmaü’t-Tevârîh’in’deki gibi manzumelerle desteklenerek verilmesi ve en önemlisi de Mecmaü’t-Tevârîh ve Süleymânnâme’deki başlık ve konu anlatımlarının bu yazmada da yer alması gibi hususlarla ortaya koymuştur (1963; 36, 37; 1976: 18).

Eserin bilinen tek nüshası Londra’da British Museum’da ADD. 23.586 numarada kayıtlıdır. Yazma, 190 varaktır. Müstensihi Salih bin Hasan el-Konevî’dir (Rieu 1888: 45, 46). Yazmanın 190b varağında eserin 960 / 1553 yılı Cemaziyelahir ayı sonlarında yazıldığına dair bir kayıt bulunmaktadır (Yurdaydın 1963: 36). Faruk Söylemez, eser üzerine yaptığı çalışmada yazmanın bir diğer nüshasının da Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Revan 1272 numarada kayıtlı olduğunu ifade etmektedir. Bu nüsha sadece Sultan II. Bayezid döneminin anlatıldığı minyatürlü bir yazmadır (2013: 139). Yazma, 82 varaktır (Söylemez 2013: 144, 145). Yazmanın iç gömleğinde Sultan II. Bayezid’in cülusunun anlatıldığını gösteren “Kitâb-ı haber-i cülȗs-ı Sultân Bayezıd Hân ber-serîr-i saltanat fî hâdi ve işrîn şehr-i rebi’ülevvel sene 886, muharrerehu şehr-i cemaziyelâhir sene 960” başlığı bulunmaktadır. Varak 1b’de besmelenin hemen altında yazan “Haber-i cülȗs-ı Sultân Hân ber-serîr-i saltanat fî hâdi ve işrîn rebi‘-ülevvel sene sitte ve semânîn ve semaniye mie.” ifadesi, eserin başlangıç cümlesi durumundadır ve daha büyük bir eserin bölümü olduğunu da göstermektedir (Yurdaydın 1976: 18). Yazmada 1b-181b varakları arasında II. Bayezid devri olayları anlatılmaktadır. Bu olaylar içerisinde de Şehzade Selim’in babası ve kardeşleriyle yaptığı saltanat mücadelesi önemli bir yekûn tutar. Yavuz Sultan Selim devri ise 181b’de bulunan “Zikr-i cülȗs-ı Sultân Selîm Hân ber-serîr-i saltanat ve ita’at-ı ümera be-emr-i cihân-müta” başlığıyla anlatılmaya başlanmış ve 185b’de sona ermiştir. Sultan Selim’in tahta çıkışından ölümüne kadarki olaylar anlatılmıştır (Yurdaydın 1963: 37).

Söylemez tarafından eserin ikici nüshası olarak değerlendirilen Târîh-i Sultân Bâyezid üzerine Reha Bilge ve Mertol Tulum tarafından bir çalışma yapılmıştır. Tulum eseri Türkiye Türkçesine aktarmış, Bilge ise eserin hazırlanmasını üstlenmiştir (2015).

Yazarın biyografisi için bk. "Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nasuh-matrakci-matraki-nasuh