TÂRİH-İ SULTÂN BÂYEZİD (MATRAKÇI NASÛH)
Sultan II. Bayezid'in Tarihi
Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh (d. ?/? - ö. 16 Ramazan 971/28 Nisan 1564)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Matrakçı Nasuh'un Mecmaü'l-Tevârîh adlı genel tarihinin, Osmanlı tarihine ayrılan bölümünün sonunda yer alan ve II. Bayezid döneminde meydana gelen olaylara yer verilen son bölümü. Eserin Matrakçı Nasuh'a ait olduğu ve Osmanlı tarihinin bir bölümünü içerdiği, Hüseyin Gazi Yurdaydın tarafından ortaya çıkarılmıştır (1963: 47-48).

Eserin iki farklı nüshası tespit edilmiştir. Bunların ilki müstakil bir eser olmayıp  Matrakçı Nasuh'un Mecmaü'l-Tevârîh'inin son kısmını içeren Osmanlı tarihinin, II. Bayezid ve I. Selim dönemi olaylarına yer veren ve British Museum Add. nu. 23586'da kayıtlı olan nüshasının içerisinde yer almaktadır. Bu nüshada, II. Bayezid devri olayları 1b-181b varakları arasında bulunmaktadır (Yurdaydın 1963: 36-37). Yalnızca II. Bayezid devri olaylarına yer veren müstakil bir nüsha ise Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Revan Yazması, nu:1272'de bulunmaktadır. 82 varak olan ve Matrakçı Nasuh'a ait olduğu tahmin edilen 10 adet minyatürü içeren bu nüshanın iç gömleğinde, "Târîh-i Sultân Bâyezid" ibaresi kayıtlıdır. Nüshada yer alan minyatürlerde, II. Bayezid devrinde alınan ya da sefere gidilen Kili, Akkerman, Modon, İnebahtı ve Gülek kale ve şehirleri ile Osmanlı donanması yer almaktadır (Yurdaydın 2003: 144). Bu nüsha II. Bayezid'in, kardeşi Cem Sultan ile olan mücadelesi ile başlar ve Mevlana Nureddin'in, I. Selim'e üçüncü defa elçi yollanması olayı ile son bulur. Metin içerisinde Matrakçı Nasuh, II. Bayezid döneminde stratejik önemi olan Kili ve Akkerman seferi, Memlüklere karşı verilen Çukurova mücadelesi ile İnebahtı, Modon ve Koron deniz seferleri üzerinde durmuştur Manzum-mensur karışık olarak yazılan eserde ayet ve hadislere, Arapça dualara ve ifadelere de yer verilmiştir (Bilge ve Tulum 2015: 27, 45).

Yalnızca II. Bayezid devrini anlatan bu nüsha, Reha Bilge tarafından yayına hazırlanmış; aynı yayın içerisinde, eserin Klasik Türkçeden aktarımı ise Mertol Tulum tarafından yapılmıştır (2012). 

Yazarın biyografisi için bk. "Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nasuh-matrakci-matraki-nasuh 

Eserden Örnekler


Haber-i Teveccüh Nümûden-i Sultân-i Selâtîni'l-İslâm Mâlik-i Memâlik-i Rikâbü'l-Enâm berây-i Feth-i Kal'a-i Koron bâ-Asker-i Nusret-nümûn ba'd ez-Feth-i Kal'a-i Motun der-Evâ'il-i Rebî'u'l-evvel-i Sene-i Mezkûre

Andan sonra Hudâvend-i cihân kutb-i dâire-i devrân Hazretleri zikr olan kal'a-i Motun'ı feth idüp, kabza-i ıktidârına alduktan sonra, sene-i mezbûre Rebî'u'l-evvel'inün evâ'ilinde yine kal'a-i Koron fethine azîmet gösterüp varup vüsûl bulduğı gibi bi-ınâyeti'llâhi Teâlâ ol dahı itâ'at idüp, miftâhın gönderdi (Bilge ve Tulum 2015: 191).

Kaynakça


Bilge, Reha ve Mertol Tulum (2012). Tarih-i Sultan Bayezid. İstanbul: Giza Yay.

Bilge, Reha ve Mertol Tulum (2015). Tarih-i Sultan Bayezid. İstanbul: Türkiye Turing Otomobil Kurumu Yay.

Yurdaydın, Hüseyin Gazi (1963). Matrakçı Nasûh, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay.

Yurdaydın, Hüseyin Gazi (2003). "Matrakçı Nasuh". İslam Ansiklopedisi. C. 28. İstanbul: TDV Yay. 143-145.

Atıf Bilgileri


İlhan Toker, Bilge. "TÂRİH-İ SULTÂN BÂYEZİD (MATRAKÇI NASÛH)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tarih-i-sultan-bayezid-matrakci-nasuh. [Erişim Tarihi: 05 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 BEYÂN-I MENÂZİL-İ SEFER-İ IRAKEYN-İ SULTÂN SÜLEYMÂN HÂN/MECMÛ'-I MENÂZİL (NASÛH) Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
2 SÜLEYMÂN-NÂME / MATLA'-I DÂSTÂN-I SULTÂN SÜLEYMÂN HÂN (NASÛH) Nasûh, Matrakçı/Matrakî Nasûh Dr. Emre Töre
Görüntüle
3 TUHFETÜ’L-GUZÂT (NASÛH) Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh Doç. Dr. Dilek Herkmen
Görüntüle
4 MECMAU'T-TEVÂRÎH (NASÛH) Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh Araş. Gör. Dr. Ümit Eskin
Görüntüle
5 TÂRİH-İ SULTÂN BÂYEZİD VE SULTÂN SELÎM HAN (MATRAKÇI NASÛH) Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh Dr. Öğr. Üyesi Gül YILMAZ ÇAL
Görüntüle
6 SÜLEYMÂN-NÂME/ FETİH-NÂME-İ KARABOĞDAN (MATRAKÇI NASÛH) Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh Dr. Emre Töre
Görüntüle
7 SÜLEYMÂN-NÂME/TÂRÎH-İ FETH-İ SİKLOŞ ESTERGON VE İSTOLNİBELGRAD (NASÛH) Nasûh, Matrakçı/Matrakî Nasûh Dr. Emre Töre
Görüntüle
8 TÂRÎH-İ ÂL-İ OSMÂN (MATRAKÇI NASÛH) Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh Dr. Göker İnan
Görüntüle
9 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
10 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
11 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
12 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
13 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
14 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
15 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
16 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
17 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
18 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle