- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh - Madde Yazarı: Araş. Gör. Dr. Bilge İlhan Toker
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tarih
- Yayın Tarihi:07/07/2022
TÂRİH-İ SULTÂN BÂYEZİD (MATRAKÇI NASÛH)
Sultan II. Bayezid'in TarihiNasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh (d. ?/? - ö. 16 Ramazan 971/28 Nisan 1564)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Matrakçı Nasuh'un Mecmaü'l-Tevârîh adlı genel tarihinin, Osmanlı tarihine ayrılan bölümünün sonunda yer alan ve II. Bayezid döneminde meydana gelen olaylara yer verilen son bölümü. Eserin Matrakçı Nasuh'a ait olduğu ve Osmanlı tarihinin bir bölümünü içerdiği, Hüseyin Gazi Yurdaydın tarafından ortaya çıkarılmıştır (1963: 47-48).
Eserin iki farklı nüshası tespit edilmiştir. Bunların ilki müstakil bir eser olmayıp Matrakçı Nasuh'un Mecmaü'l-Tevârîh'inin son kısmını içeren Osmanlı tarihinin, II. Bayezid ve I. Selim dönemi olaylarına yer veren ve British Museum Add. nu. 23586'da kayıtlı olan nüshasının içerisinde yer almaktadır. Bu nüshada, II. Bayezid devri olayları 1b-181b varakları arasında bulunmaktadır (Yurdaydın 1963: 36-37). Yalnızca II. Bayezid devri olaylarına yer veren müstakil bir nüsha ise Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Revan Yazması, nu:1272'de bulunmaktadır. 82 varak olan ve Matrakçı Nasuh'a ait olduğu tahmin edilen 10 adet minyatürü içeren bu nüshanın iç gömleğinde, "Târîh-i Sultân Bâyezid" ibaresi kayıtlıdır. Nüshada yer alan minyatürlerde, II. Bayezid devrinde alınan ya da sefere gidilen Kili, Akkerman, Modon, İnebahtı ve Gülek kale ve şehirleri ile Osmanlı donanması yer almaktadır (Yurdaydın 2003: 144). Bu nüsha II. Bayezid'in, kardeşi Cem Sultan ile olan mücadelesi ile başlar ve Mevlana Nureddin'in, I. Selim'e üçüncü defa elçi yollanması olayı ile son bulur. Metin içerisinde Matrakçı Nasuh, II. Bayezid döneminde stratejik önemi olan Kili ve Akkerman seferi, Memlüklere karşı verilen Çukurova mücadelesi ile İnebahtı, Modon ve Koron deniz seferleri üzerinde durmuştur Manzum-mensur karışık olarak yazılan eserde ayet ve hadislere, Arapça dualara ve ifadelere de yer verilmiştir (Bilge ve Tulum 2015: 27, 45).
Yalnızca II. Bayezid devrini anlatan bu nüsha, Reha Bilge tarafından yayına hazırlanmış; aynı yayın içerisinde, eserin Klasik Türkçeden aktarımı ise Mertol Tulum tarafından yapılmıştır (2012).
Yazarın biyografisi için bk. "Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nasuh-matrakci-matraki-nasuh
Eserden Örnekler
Haber-i Teveccüh Nümûden-i Sultân-i Selâtîni'l-İslâm Mâlik-i Memâlik-i Rikâbü'l-Enâm berây-i Feth-i Kal'a-i Koron bâ-Asker-i Nusret-nümûn ba'd ez-Feth-i Kal'a-i Motun der-Evâ'il-i Rebî'u'l-evvel-i Sene-i Mezkûre
Andan sonra Hudâvend-i cihân kutb-i dâire-i devrân Hazretleri zikr olan kal'a-i Motun'ı feth idüp, kabza-i ıktidârına alduktan sonra, sene-i mezbûre Rebî'u'l-evvel'inün evâ'ilinde yine kal'a-i Koron fethine azîmet gösterüp varup vüsûl bulduğı gibi bi-ınâyeti'llâhi Teâlâ ol dahı itâ'at idüp, miftâhın gönderdi (Bilge ve Tulum 2015: 191).
Kaynakça
Bilge, Reha ve Mertol Tulum (2012). Tarih-i Sultan Bayezid. İstanbul: Giza Yay.
Bilge, Reha ve Mertol Tulum (2015). Tarih-i Sultan Bayezid. İstanbul: Türkiye Turing Otomobil Kurumu Yay.
Yurdaydın, Hüseyin Gazi (1963). Matrakçı Nasûh, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay.
Yurdaydın, Hüseyin Gazi (2003). "Matrakçı Nasuh". İslam Ansiklopedisi. C. 28. İstanbul: TDV Yay. 143-145.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BEYÂN-I MENÂZİL-İ SEFER-İ IRAKEYN-İ SULTÂN SÜLEYMÂN HÂN/MECMÛ'-I MENÂZİL (NASÛH) | Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
2 | SÜLEYMÂN-NÂME / MATLA'-I DÂSTÂN-I SULTÂN SÜLEYMÂN HÂN (NASÛH) | Nasûh, Matrakçı/Matrakî Nasûh | Dr. Emre Töre |
Görüntüle | ||
3 | TUHFETÜ’L-GUZÂT (NASÛH) | Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh | Doç. Dr. Dilek Herkmen |
Görüntüle | ||
4 | MECMAU'T-TEVÂRÎH (NASÛH) | Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh | Araş. Gör. Dr. Ümit Eskin |
Görüntüle | ||
5 | TÂRİH-İ SULTÂN BÂYEZİD VE SULTÂN SELÎM HAN (MATRAKÇI NASÛH) | Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh | Dr. Öğr. Üyesi Gül YILMAZ ÇAL |
Görüntüle | ||
6 | SÜLEYMÂN-NÂME/ FETİH-NÂME-İ KARABOĞDAN (MATRAKÇI NASÛH) | Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh | Dr. Emre Töre |
Görüntüle | ||
7 | SÜLEYMÂN-NÂME/TÂRÎH-İ FETH-İ SİKLOŞ ESTERGON VE İSTOLNİBELGRAD (NASÛH) | Nasûh, Matrakçı/Matrakî Nasûh | Dr. Emre Töre |
Görüntüle | ||
8 | TÂRÎH-İ ÂL-İ OSMÂN (MATRAKÇI NASÛH) | Nasûh, Matrakçı (Matrakî) Nasûh | Dr. Göker İnan |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
10 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
11 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
12 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
13 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
14 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
15 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
17 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
18 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |