Nidâî’nin Kırım Hanı Sâhib Giray’ın hanlık dönemini konu alan eseri. Eser kısa bir mukaddime, asıl konunun işlendiği bölüm ve dokuz beyitlik manzum bir hatimedendin meydana gelmiştir. Hatime bölümünde yazar eserini 960/1552-53 yılında tamamladığını belirtmiştir (Gökbilgin 1973:149). Nidâî, mukaddimede Sâhib Giray’ın bu âleme nasıl geldiği ve nasıl padişahlık edip saltanat sürdüğü ve sonunda şehadet mertebesini bulduğunu izah etmek için bu eseri yazdığını belirtmiştir (Gökbilgin 1973:19). Hatime bölümünden önce de Sâhib Giray Han’ı şehit olduktan sonra rüyasında gördüğünü, Han’ın rüyada kendisine “ben gazaya gidiyorum, bu hisarı sen zabt u rabt eyle” deyip katibine dönüp “bunun vazifesini artırdım deftere öyle kayd eyle” buyurduğunu bu rüyadan kısa bir süre sonra Han’ın kızının kendisini çağırıp “han babamın serencamını rivayet ve hikaye eyle, ol kitap sebebi ile tâ kıyamete kadar yâd olup hayır dua ile anılsın” diye buyurduğunu böylelikle de bu eseri yazdığını belirtmiştir (Gökbilgin 1973: 146-147).

Yazar kısa mukaddimeden sonra, Sâhib Giray’ın 1521 yılında Osmanlı hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman tarafından Kırım Hanlığına atanması ile eserin asıl konusuna başlar. Nidâî, Sâhib Giray Han’ın İstanbul’dan Kazan’a hareket eden kafilesine dâhil olup, Han ölünceye kadar da sarayında bulunmuştur. Bu sebeple anlattıkları birebir şahit olduğu olaylardır. Eserin asıl konusunun işlendiği bölüm “Matlab-ı Ahvâl-i Beg Baki,Teveccüh Kerden-i Hazret-i Hân be- sû-i Jâne, Âmeden-i Kutb-ı Zamân Kefevî Eş-Şeyh Ebû Bekr Efendi,Azîmet Kerden-i Hazret-i Hân Be-Taraf-ı Ajdârhân Be-İlhak-ı Tâ’ife-i Bâzirgân, Matlab-ı Âmeden-i Tâ’ife-i Nogay, Be-Kasd-ı Talan-ı Yurd-ı Kırım Ve Hezimet-i İşân, Matlab-ı Fitne Hasten-i Besa-i Ahali-i Kefe” başlıklarına ayrılmıştır(Gökbilgin 1973). Bu bölümlerden sonra yazar yukarıda da belirtildiği gibi dokuz beyitlik manzum bir hatime ile eserin sonlandırır.

Eser, bir tarih eserinden daha çok hatırata benzemektedir. Sâhib Giray dönemini anlatan  en önemli kaynaklardan birisidir. Mensur olarak kaleme alınan Târih-i Sâhib Giray'da  yer yer manzum kısımlar da bulunmaktadır.  Sade ve anlaşılır bir dille kaleme alınmıştır. Yazma nüshaları Paris ve Leningrad’da bulunun eser Özalp Gökbilgin tarafından yayımlanmıştır (1973).

Yazarın biyografisi için bk. “Nidâî, Şa‘bân Nidâî Ankaravî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nidai-mehmed-celebi-ankaravi