TÂRİH-İ FETH-İ MISIR (ŞÎRÎ)
Selim-nâme
Şîrî, Hersek-zâde (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şîrî (Hersek-zâde) tarafından kaleme alınan manzûm Selim-nâme. Kanuni Sultan Süleyman’ın tahta geçtiği yıllarda kaleme alınmış, 16. yüzyılın sonlarına doğru istinsah edilmiştir. Manzum olan eser her ne kadar Târih-i Feth-i Mısır adını taşımakta ise de içerik açısından Selim-nâme metinlerindeki muhteva ile aynıdır. Şîrî 267b/6 numaralı beyitte “Bi-hamdi’llâh ki bu Şâhâne-nâme/Anuñ nâmıyla irdi ihtitâma” eserin adını Şâhâne-nâme olarak zikretmektedir.

Osmanlı tarih literatüründe dönemleri ele alınan padişahların adını taşıyan eserler Yavuz Sultan Selim dönemi ile başlamış, Kanuni Sultan Süleyman ve II. Selim ile devam etmiştir. Yavuz Sultan Selim ve II. Selim dönemi için Selim-nâme, Kanuni Sultan Süleyman dönemini anlatan eserler için ise Süleyman-nâme adı verilmiştir (Aköz-Demireğen 2020: 20).

Eser, Selim’in şehzadeliği ve saltanat mücadelesi, Kefe’ye gidişi, Şahkulu İsyanı, babasıyla mücadelesi, İstanbul’a davet edilişi ve tahta çıkışı, kardeşlerini bertaraf etmesi, Yavuz Sultan Selim ve Şah İsmail mücadelesi, Çaldıran Muharebesi, Dukakin-zade’nin öldürülmesi, Kemah Kalesi’nin fethi, Mısır seferi, Mercidabık Savaşı, Ridaniye Savaşı, Sultan Selim’in İstanbul’a dönüşü ve vefatı gibi konuları ihtiva eder.

Eser, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Emanet Hazinesi Bölümü 1433 numarada kayıtlıdır. Yazmanın 218b sayfasına kadar olan bölümü Âşıkpaşa-zâde’nin Vekâyi-nâmesi olup Osmanlı devletinin kuruluşundan I. Bayezid dönemi sonuna kadar olan olayları konu edinir. 218b-267b sayfaları arası Târih-i Feth-i Mısır adını taşımaktadır. Eski Anadolu Türkçesi döneminden Osmanlı Türkçesine geçiş dönemi izlerini taşıyan eser, 32 bölüm olup 1442 beyittir. Aruzun mefâ'îlün/mefâ'îlün/fe'ûlün vezni ile yazılmıştır. 

Eser, Alaattin Aköz ve Orhan Yavuz tarafından çalışılmıştır (2019).

Şairin biyografisi için bk. “Şîrî, Hersek-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/siri-hersekzade

Eserden Örnekler


                   Var-ıdı Rûm'da bir ulu sultân

                    Şeref burcında-y-ıdı mâh-ı tâbân


                   Mübârek tâli'i ferhûnde-y-idi

                   Şerefle ahteri tâbende-y-idi


                    Cihâna devletiyle mâlik idi

                    Sa'âdet meslekine sâlik idi


                   O-y-ıdı Rûm içinde leşker-ârây

                    Ol-ıdı Rûm içinde kişver-ârây


                     Hasebde taht-gîr-i milk-i Yûnân

                     Nesebde iftihâr-ı âl-i 'Osmân


                    İşit Şeh Bâyezîd idi aña nâm

                    Sa'âdet-makdem idi hûb-ı fercâm  (Aköz-Yavuz 2019: 109)                         

Kaynakça


Aköz, Alaattin ve Orhan Yavuz (2019). Târîh-i Feth-i Mısır (Şîrî’nin Şâhâne-nâmesi). Konya: Palet Yay.

Aköz, Alaattin ve Ahmet Kerim Demireğen (2020). Muhyî’nin Selim-nâmesi. Konya: Palet Yay.

Öztürk, Nevdet ve Murat Yıldız (2013). İmparatorluk Tarihinin Kalemli Muhafızları-Osmanlı Tarihçileri. İstanbul.

Atıf Bilgileri


Gülmez, Mevlüt. "TÂRİH-İ FETH-İ MISIR (ŞÎRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tarih-i-feth-i-misir-siri. [Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
2 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
3 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
4 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
5 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
6 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
7 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
8 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
10 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle