- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şîrî, Hersek-zâde - Madde Yazarı: Doç. Dr. Mevlüt Gülmez
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tarih
- Yayın Tarihi:05/04/2022
TÂRİH-İ FETH-İ MISIR (ŞÎRÎ)
Selim-nâmeŞîrî, Hersek-zâde (d. ?/? - ö. ?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şîrî (Hersek-zâde) tarafından kaleme alınan manzûm Selim-nâme. Kanuni Sultan Süleyman’ın tahta geçtiği yıllarda kaleme alınmış, 16. yüzyılın sonlarına doğru istinsah edilmiştir. Manzum olan eser her ne kadar Târih-i Feth-i Mısır adını taşımakta ise de içerik açısından Selim-nâme metinlerindeki muhteva ile aynıdır. Şîrî 267b/6 numaralı beyitte “Bi-hamdi’llâh ki bu Şâhâne-nâme/Anuñ nâmıyla irdi ihtitâma” eserin adını Şâhâne-nâme olarak zikretmektedir.
Osmanlı tarih literatüründe dönemleri ele alınan padişahların adını taşıyan eserler Yavuz Sultan Selim dönemi ile başlamış, Kanuni Sultan Süleyman ve II. Selim ile devam etmiştir. Yavuz Sultan Selim ve II. Selim dönemi için Selim-nâme, Kanuni Sultan Süleyman dönemini anlatan eserler için ise Süleyman-nâme adı verilmiştir (Aköz-Demireğen 2020: 20).
Eser, Selim’in şehzadeliği ve saltanat mücadelesi, Kefe’ye gidişi, Şahkulu İsyanı, babasıyla mücadelesi, İstanbul’a davet edilişi ve tahta çıkışı, kardeşlerini bertaraf etmesi, Yavuz Sultan Selim ve Şah İsmail mücadelesi, Çaldıran Muharebesi, Dukakin-zade’nin öldürülmesi, Kemah Kalesi’nin fethi, Mısır seferi, Mercidabık Savaşı, Ridaniye Savaşı, Sultan Selim’in İstanbul’a dönüşü ve vefatı gibi konuları ihtiva eder.
Eser, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Emanet Hazinesi Bölümü 1433 numarada kayıtlıdır. Yazmanın 218b sayfasına kadar olan bölümü Âşıkpaşa-zâde’nin Vekâyi-nâmesi olup Osmanlı devletinin kuruluşundan I. Bayezid dönemi sonuna kadar olan olayları konu edinir. 218b-267b sayfaları arası Târih-i Feth-i Mısır adını taşımaktadır. Eski Anadolu Türkçesi döneminden Osmanlı Türkçesine geçiş dönemi izlerini taşıyan eser, 32 bölüm olup 1442 beyittir. Aruzun mefâ'îlün/mefâ'îlün/fe'ûlün vezni ile yazılmıştır.
Eser, Alaattin Aköz ve Orhan Yavuz tarafından çalışılmıştır (2019).
Şairin biyografisi için bk. “Şîrî, Hersek-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/siri-hersekzade
Eserden Örnekler
Var-ıdı Rûm'da bir ulu sultân
Şeref burcında-y-ıdı mâh-ı tâbân
Mübârek tâli'i ferhûnde-y-idi
Şerefle ahteri tâbende-y-idi
Cihâna devletiyle mâlik idi
Sa'âdet meslekine sâlik idi
O-y-ıdı Rûm içinde leşker-ârây
Ol-ıdı Rûm içinde kişver-ârây
Hasebde taht-gîr-i milk-i Yûnân
Nesebde iftihâr-ı âl-i 'Osmân
İşit Şeh Bâyezîd idi aña nâm
Sa'âdet-makdem idi hûb-ı fercâm (Aköz-Yavuz 2019: 109)
Kaynakça
Aköz, Alaattin ve Orhan Yavuz (2019). Târîh-i Feth-i Mısır (Şîrî’nin Şâhâne-nâmesi). Konya: Palet Yay.
Aköz, Alaattin ve Ahmet Kerim Demireğen (2020). Muhyî’nin Selim-nâmesi. Konya: Palet Yay.
Öztürk, Nevdet ve Murat Yıldız (2013). İmparatorluk Tarihinin Kalemli Muhafızları-Osmanlı Tarihçileri. İstanbul.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
2 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
3 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
4 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
5 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
6 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
7 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
9 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
10 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |