TAHKÎKU HAKÂ’İKİ’L-EŞYÂ’ VE DEKÂ’İKİ’L-ULÛM (FENÂRÎ)
varlık ve yaratılış konulu beyit şerhi
Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed (d. 751/1350 - ö. 834/1431)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’nin (ö. 638/1240) bir beytine Mollâ Fenârî tarafından yapılan şerh. Risâle fi’t-Tasavvuf, el-Mukaddimâtü’l-Aşere isimleriyle de bilinmektedir. Eserde Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’nin el-Fütuhâtü’l-Mekkiyye’sinde yer alan ve “künnâ hurûfen âliyâten” şeklinde başlayan iki beyitlik bir şiiri açıklanmıştır. Ancak Fenârî, bu beyitlerin şerhinden önce tevhidin hakikati ile ilgili ön bilgi mahiyetinde on maddelik bir açıklama yapar ve beyitlerin manalarının kavranmasının bu bilgilere bağlı olduğunu söyler.

Eserin tespit edilen bazı nüshaları şunlardır: Risâle fi’t-Tasavvuf (Süleymaniye Kütüphanesi, M. Hafîd Efendi, no. 162/4, vr. 99b-102b); el-Mukaddimâtü’l-Aşere (Süleymaniye Kütüphanesi, Reşid Efendi, no. 344/6, vr. 57b-61b); Tahkîku Hakâ’iki’l-Eşyâ (Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih, no. 2630/4, vr. 116b-119b); Şerhu Beyteyn Evvelühümâ Künnâ Hurûfen Âriyâtin adıyla (Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, no. 4802, vr. 52a-54a ve vr. 54b-57a; İstanbul Millet Kütüphanesi, Ali Emirî, AEfrs1028/16, vr. 155a-157b).

Risâle, Muhammed Hâcevî tarafından Farsça tercümesiyle birlikte adıyla yayınlanmıştır (2007).

Müellifin biyografisi için bk. "Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fenari-molla-fenari-semseddin-muhammed 

Eserden Örnekler


Bismillâhirrahmânirrahîm, elhamdülillahillezî ‘alime fi’l-ezeli bi-‘ayni ‘ilmihi bi-zâtihi ceme‘a mâ zâhera ve mâ yazheru ilel ebedi min mükevvenâtihi ‘alâ gayri mâhiye ‘aleyhi min sıfâtihi ‘ilmen külliyyen bi-külliyâtihi ve cüziyyen bi-cüz’iyâtihi ve keyfe li evânihî ma‘al külli hâzirun li ennehü el-evvelü ve’l-ahirü ve’z-zâhiru ve’l-bâtınu ve külli men lâ yahfa ‘aleyhi şey’ün mimmâ fi’z-zamâyiri ... (el-Mukaddimâtü’l-Aşere. Süleymaniye Kütüphanesi. Reşid Efendi. no. 344/6. vr. 57b).

Kaynakça


Gömbeyaz, Kadir (2010). “Molla Fenârî’ye Nispet Edilen Eserlerde Aidiyet Problemi ve Molla Fenârî Bibliyografyası”. Uluslararası Molla Fenârî Sempozyumu (4-6 Aralık 2009) Bildiriler. Hzl. T. Yücedoğru vd. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yay. 467-524.

Gülle, Sıtkı (1990). Şemseddin Muhammed bin Hamza Fenârî’nin Hayatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Güçlü, Betül (2014). Molla Fenârî'nin Bilgi ve Varlık Anlayışı. Doktora Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.

Mollâ Fenârî. el-Mukaddimâtü’l-Aşere. Süleymaniye Kütüphanesi. Reşid Efendi. No. 344/6. vr. 57b-61b.

Mollâ Fenârî. Risâle fi’t-Tasavvuf. Süleymaniye Kütüphanesi. M. Hafîd Efendi. No. 162/4. vr. 99b-102b.

Mollâ Fenârî. Şerhu Beyteyn Evvelühümâ Künnâ Hurûfen Âriyâtin. Süleymaniye Kütüphanesi. Ayasofya. No. 4802. vr. 52a-54a ve vr. 54b-57a.

Mollâ Fenârî. Şerhu Beyteyn Evvelühümâ Künnâ Hurûfen Âriyâtin. İstanbul Millet Kütüphanesi. Ali Emirî. AEfrs1028/16. vr. 155a-157b.

Mollâ Fenârî. Tahkîku Hakâ’iki’l-Eşyâ. Süleymaniye Kütüphanesi. Fatih. No. 2630/4. vr. 116b-119b.

Muhammed Hâcevî (2007). Terceme ve Metni Şerh-i Rubâî-yi Şeyh-i Ekber Muhyiddîn. Tahran: İntişârât-ı Mevlâ.

Atıf Bilgileri


KARAKUŞ, Yasin. "TAHKÎKU HAKÂ’İKİ’L-EŞYÂ’ VE DEKÂ’İKİ’L-ULÛM (FENÂRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tahkiku-haka-iki-l-esya-ve-deka-iki-l-ulum-fenari. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞERHU DÎBÂCETİ’L-MESNEVÎ (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Prof. Dr. Ahmet TANYILDIZ
Görüntüle
2 MECELLE MİN-EHLİ’T-TASAVVUF (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Öğr. Gör. MEHMET ALTINOVA
Görüntüle
3 MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Diğer Edibe Taş
Görüntüle
4 RİSÂLE-İ UCÂLE (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Dr. Öğr. Üyesi Yasin KARAKUŞ
Görüntüle
5 TA’LÎKA ALÂ-ISTILÂHÂTİ’S-SÛFİYYE (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Dr. Öğr. Üyesi Yasin KARAKUŞ
Görüntüle
6 ŞURÛTÜ’S-SALÂT (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Doç. Dr. Aysun Çelik
Görüntüle
7 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
8 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
9 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
10 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
11 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
12 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
13 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
14 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
15 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
16 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle