Şair, yazar ve devlet adamı Yusuf Ziya Yozgadî’nin Adana izlenimlerini içeren manzum-mensur eseri. 23 sayfadan oluşan bu küçük risalenin seyahatname olarak değerlendirilebilecek bir hatırat olduğu söylenebilir.

Eser, ilk 5 sayfasında yer alan 16 beyitlik bir manzum mukaddimeyle başmaktadır. Bu mukaddimeden sonra Seyhan Nehri’nin kıyısına oturarak şehri temaşa etmeye başlayan Yusuf Ziya, Adana’ya dair sosyolojik, ekonomik, demografik, topoğrafik, coğrafî, tarihî, mimari ve benzeri açılardan izlenimlerini aktarmaktadır.

Eserin isminde yer alan hem “tabsıra” hem de “temaşa” kelimelerinin, yazarın Adana’ya duyduğu derin hayranlığı ifade etmek için seçtiğini söylemek mümkündür. Zira, “insanın kalp ve gönül gözünün açılması” anlamına gelen “tabsıra” kelimesi de, “zevkle ve hayranlıkla seyretme” anlamlarına gelen “temaşa” kelimesi de yazarın Adana’ya duyduğu hayranlığın ifadesidir.

Adana’nın sosyo-kültürel yapısı, tarihi, coğrafyası, iklimi, mimari özelliklerini kendine has samimi bir üslupla aktaran Yusuf Ziya’nın eseri, bugün için ağır ve ağdalı sayılabilecek bir dille kaleme alınmıştır. Eserde kullanılan Arapça ve Farsça kelime/tamlamaların yoğunluğu dikkat çekici düzeydedir.

Yusuf Ziya Yozgadî’nin Adana Bidâyet Mahkemesi reisliği yaptığı sırada kaleme aldığı "Tabsıra Yahut Adana Temâşâsı" adlı eser, 1897 yılında Adana Vilayet matbaasında Arap harfleriyle basılmıştır. Ahmet Karataş ve Ahmet Caner Çatal tarafından 2016 yılında ilk defa yeni Türk harflerine aktarılan eser, “Tabsıra Yahut Adana Temâşâsı, Bir Osmanlı Yargıcının Adana Risalesi” adıyla yayımlanmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. “Ziyâ, Yusuf Ziyâ”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ziya-yusuf-ziya