Marmaravî'nin, ricâlü'l-gayb ile ilgili eseri. İlk bakışta Tabakâtü’l-Evliyâ ismi, tasavvuf ulularının hayatlarından, menkıbe ve kerâmetlerinden bahseden bir biyografi kitabı olduğunu çağrıştırmakta ise de Marmaravî bu eserinde Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’nin el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye’sinden tercüme niteliğindeki ricâlü’l-gayb/gayb erenleri ile ilgili bilgilere yer vermiştir. Eserde kavramsal olarak işlenen bu gayb erenleri zümreleri şunlardır: Aktâb, gavs, imâmân, evtâd, evrâ, efrâd, ebdâl, büdelâ, rukabâ, nükabâ, nücebâ, ümenâ, sulehâ, ahyâr, recebiyyûn, havâriyyûn, ilâhiyyûn, müslimûn, mustafiyyûn, ricâlü’l-gayb, ricâlü’l-fevt, ricâlü’l-feth, ricâlü’l-iştiyâk, ricâlü’l-maâricü’l-aliyy, ricâlü’t-tahte’s-süflâ, ricâlü’l-ganî billâh, ricâlü’l-ayn, ricâlü’l-cinân, ricâlü salavâti’l-hamse, ricâlü eyyâmi’s-sitte, ricâlü’l-mâ’, âmidü’l-melâmiyye, hâtim.

Bu eserin biri 2-3 varaklık, diğeri ise 8 varaklık olmak üzere iki ayrı çeşidi bulunmaktadır. Tek nüshası bulunan büyük Tabakâtü’l-Evliyâ, (Süleymâniye Ktp., Hâlet Efendi Eki, 72/10, vr. 119b-127b) 2 nüshası bulunan küçük Tabakâtü’l-Evliyâ’nın (Süleymâniye Ktp., Şehid Ali Paşa, 2820/7, vr. 73b-74b; Süleymâniye Ktp., Hacı Mahmud Ef., 2745/3, vr. 4b-7a) kısa bir şerhi niteliğindedir. Böylece bu eserin toplam 3 nüshası olduğu ortaya çıkmaktadır.

Gayb erenleriyle ilgili yukarıda belirtilen kavramlar, hacmi küçük olan Tabakâtü’l-Evliyâ’da kısaca tanımlanmış, öbüründe ise bunlar açıklanmıştır. Ayrıca sayısı belli olmayan gayb erenleri zümrelerinin de anlatıldığı geniş hacimli Tabakâtü’l-Evliyâ’da sık sık Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’nin sözlerinden ve Fütûhât-ı Mekkiyye’den isim zikredilmek sûretiyle örnekler verilmektedir.

Besmele, hamdele ve salveleden sonra, eseri yazış sebebini ve içeriğini Marmaravî şöyle açıklamaktadır:

“Bilgil ey azîz ki ricâlüllâh ne kadar varsa Şeyhu’ş-Şuyûh Muhyiddîn-i Arabî (kuddise sirruhu’l-azîz) ki Fütûhât-ı Mekkiyye adlı kitâbında istihrâc eylemiş. [Biz dahi] Arabî’den Türkî’ye döndermiş[iz]. Tâ kim Arabî’den nesne fehm etmeyenler bundan nasîb ala. Ve billâhi’t-tevfîk. Bilgil ve âgâh olgıl ki tarîk-ı Hak’ta olan erenler birkaç kısım üzerinedir. Ba‘zısı cemî‘-i hâlâtı ve makâmâtı câmi‘ olur. Ba‘zı Allah Teâlâ müyesser ettiği kadar olur. Ba‘zısının adedi ma‘lûm olur, ba‘zısının olmaz. İmdi her mertebenin bir adı vardır. Ehlinin dahi adı vardır. İmdi bir dahi beyân edelim, Şeyh Muhyiddîn beyân ettiği üzre, inşâallâhü Teâlâ…” (Marmaravî: vr. 119b). 

Eser, müellifinin hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri üzerine doktora tezi hazırlayan Ahmet Ögke (2001) tarafından yayınlanmıştır.

Müellifin biyografisi için bk. "Şemseddin Marmaravî, Ahmed, Yiğitbaşı Velî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semseddin-marmaravi-ahmed-yigitbasi