SÜNÛHȂT (İSMAİL SAFA)
terci-bend
İsmail Safa (d. 1867 / ö. 24 Mart 1901)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şair-i Mâderzâd unvanıyla anılan İsmail Safâ’nın kitap hâlinde basılan ilk eseri. On bentten oluşan Sünûhât, terci-bend nazım şekliyle ve fe'ilâtün mefâ'ilün fe'ilün kalıbıyla yazılmıştır. Sanatlı bir dil ve üslubun hâkim olduğu didaktik tarzdaki eserde Arapça ve Farsça kelimeler, Farsça terkipler dikkat çekmektedir. Eserin başında “İfade-i Merâm” başlıklı bir sunuş kısmı yer almaktadır. Burada şair, ilkbahar mevsiminde Aydın’a doğru yapmış olduğu iki aylık seyahatte görmüş olduğu can alıcı manzaralar karşısında çok etkilendiğini, İzmir’e döndükten sonra duygu ve düşüncelerini terci-bend nazım şekliyle dile getirdiğini ifade eder. Yirmi üç yaşındaki bir şairin şiirlerinde görülecek kusurların müsamaha ile karşılanması istirhamında bulunur. Sünûhât’ın genelinde tabiatın eşsiz güzelliği ve bu güzellik karşısında duyulan hayranlık ve heyecan terennüm edilir. Bunun yanında dağınık hâtıra, üzüntü ve özlemlerle tabiat-insan, Allah-tabiat, çalışkanlık, sağlık, aklın acizliği ve hayat gibi farklı temalar işlenir. Sünûhât, güzel mısralar barındırmadığı gerekçesiyle tenkit edilmiştir.

Sünûhât, 1306/1889 ve 1328/1912 tarihlerinde İstanbul’da iki defa basılmıştır. Eserin 28 sayfadan ibaret ilk baskısı Matbaa-i Ebüzziya’da; 24 sayfadan oluşan 1328 baskısı, “Matbaa-i Ahmed İhsân ve Şürekâsı’nda yapılmıştır. Sünûhât, İsmail Safâ’nın bütün şiirlerini ele alan çalışma içinde yayımlanmıştır (Selçuk vd. 2019).

Şairin biyografisi için bk. “İsmail Safa, Şâir-i mâder-zâd”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ismail-safa 

Eserden Örnekler


I. Bend

Doyulur mu bu hoş temâşâya?

Âşıkım ben semâya, deryâya!


Kâ’inâta muhabbetim vardır;

Âşıkım çünkü Hak teʿâlâya!


Bırakın da amân beni azıcık,

Bakayım şöyle zîr ü bâlâya!


Cüst-cû-yı Hudâ, ne lâzımdır?

Bakılınca umûm eşyâya!


Kibriyâyı, bu hey’et-i ʿazmi:

Mütekeffil değil mi îmâya?


Müncelîdir evet ulûhiyyet!

Nerde olsa basîr ü bînâna


İki ay var ki görmedim denizi,

Âzim oldumdu kûh u sahrâya;


Mütehassir idim bu manzaraya;

Bir gurûb-ı melâl-fersâya.


Bu ne gurbet ki gıbta-fermâdır:

Her günüm mâ-mazâya, ferdâya!


Denizin, mihr-i gâribin duruşu:

Beni kâfi değil mi ihyâya?


Âlem-i âbdan safâ-yâbım

Bak şu deryâ-yı neşve-bahşâya!


Ne hazîn bir gurûb levhası bu!

Dikkat et şems-i rikkat-efzâya


Bak! Ne dehşetli karşıki dağlar:

Hepsi yek-dîgeriyle hem-sâye


Mütekârin şevâhiki ebre;

Sanki heybet-fürûş dünyâya!


Güneşin aks-i sufreti âba:

Ne kadar da dokundu sevdâya!


Denize bir daha bakıp dalayım,

Âlemi seyredip de zevk alayım (Selçuk vd. 2019: 30-31).

Kaynakça


(Ertaylan), İsmȃil Hikmet (1933). İsmȃil Safȃ. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.

Bayrak, Özcan (2013). İsmail Safa Mensiyyat; Hayatı-Edebi Kişiliği-İnceleme. İstanbul: Kesit Yay.

Hikmet, İsmâil (1933). İsmâil Sefa. Kanaat Kütüphanesi.

İsmâil Safâ (1328). Sünûhât. İstanbul: Matbaa-i Ahmet İhsân ve Şürkâsı.

Selçuk, Bahir, Özcan Bayrak (2015). Mehmet Behcet ve Ahmed Vefâ’nın Şiirleri. (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım-Sözlük). Elazığ: Manas Yayınları.

Selçuk, Bahir, Özcan Bayrak, Hasan Şener, Mesut Algül (2019). İsmâil Safâ Bütün Şiirleri Sünûhât-Huz Mâ Safâ-Mağdûre-i Sevdâ-Mevlid-i Pederi Ziyâret Mensiyyât-Hissiyyât-İntâk-ı Hakk’ın Tahmîsi (Çeviriyazı-Tıpkıbasım). İstanbul: Hiperyayın.

Atıf Bilgileri


Selçuk, Bahir. "SÜNÛHȂT (İSMAİL SAFA)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/sunuh%C8%83t-ismail-safa. [Erişim Tarihi: 17 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 HUZ MȂ SAFȂ (İSMÂİL SAFÂ) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
2 MAĞDÛRE-İ SEVDÂ (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Öğretmen Oktay Üzel
Görüntüle
3 MEVLİD-İ PEDERİ ZİYARET (İSMAİL SAFÂ) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
4 HİSSİYȂT (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
5 İNTȂK-I HAKK’IN TAHMİSİ (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
6 MENSİYYȂT (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
7 VEHȂMETLİ SEVDALAR (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Öğretmen Oktay Üzel
Görüntüle
8 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
9 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
10 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
11 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
12 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
13 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
14 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
15 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
16 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle