SİYER-İ FÂRUK (MEHMED HAYRİ BEY)
siyer
Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu (d. 1855- ö. 1909)

ISBN: 978-9944-237-87-1


II. Abdülhamit dönemi şair ve yazarlarından olan Rusçuklu Mehmed Hayri’nin Hz. Ömer’i konu ettiği kitap. Eserde Hz. Ömer’in hayatı muhtasar bir şekilde anlatılmıştır. Mensur olan bu metinde müellifin şair ve edip olmasının etkileri üslubundan anlaşılmaktadır. Daha çok sade ve orta nesri tercih eden yazar Arapça, Farsça kelime ve tamlamalara yer vermiştir. Müellif eserde akıcılığı sağlamak için secilere başvurmuştur. Rusçuklu Hayri, öncelikle “Hutbe” başlığı altında eseri kaleme alma sebebini izah eder. Hz. Ömer’i metheden yazar, onun yüce bir ahlak sahibi olduğuna dikkat çeker. Hz. Ömer’in tam isminin Ömer bin el-Hattâb, künyesinin Ebû Hafs ve lakabının Fârûk olduğunu ifade eder. Müellif üçüncü olarak müşrikler tarafından Hz. Muhammed’i öldürme görevinin ona verilmesini ve Hz. Ömer’in Müslüman olma safhasını anlatır. Daha sonra Hazret-i Ömer’in züht ve takvasını hayatından örnekler vererek izah eder. Onun halifeliği zamanında yaptığı icraatlara değinen yazar, beşinci olarak Yermük Savaşı ve Suriye’nin fethine; özellikle Halid b. Velid’in görevden azledilmesi ve yerine Ubeyde’nin atanması meselesine değinir. Hazret-i Ömer döneminde İran tarafına yapılan seferlerden, Ürdün ve Filistin’in fethedilmesinden bahseder. Hazret-i Ömer’in Ebû Lü’lü’e tarafından namaz kıldırdığı sırada şehit edilmesi ve Ravza-i Mutahhara’ya defnedilmesini anlatan yazar, son olarak Hazret-i Ömer’in hilyesi hakkında bilgi verir. Onun uzun boylu olduğunu ve sakalının ağardığını nakleder.

1303/1885 yılında Aydın Matbaası’nda basılmış olan eser, Fatih Koyuncu tarafından yayımlanmıştır (2015).

Müellifin biyografisi için bk. "Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-hayri-bey-ruscuklu   

Eserden Örnekler


“Hazret-i Fârûk, kâffe-i mekârim ü mehâsinin bir misâl-i mücessemidir ki, azamet-i iktidârına ulviyyet-i efkârına yalnız e‘âzım-ı ümem degil, gökdeki ulvîler, kudsîler bile hayrân u meftûn olmuşlardır. Cenâb-ı Fârûk bir ferîd-i kâʼinâtdır ki, ihvân-ı izâmından başka cihânın en âlî âdilleri, akvâm-ı beşerin en muhterem e‘âzımı müşârün ileyh hazretlerinin hâk-i pây-i kudret ü iktidârı olabilecek kadar bir dereceye olsun vâsıl olamamışlardır. İktidârı, ulüvv-i efkârıyla kudret ü mehâbeti şevket ü şecâ‘atiyle, hilm ü vakârı adâlet ü sehâvetiyle mütenâsib idi. Fezâʼil-i ahlâk u ‘adâleti, mehâsin-i eltâf u inâyeti her zulmeti râfi‘, seyf-i himmet ü şecâ‘ati kâffe-i müşkilâtı kâtı‘ u dâfi‘ idi. Her müşkile karşı kudret ü azameti muzaffer, şâhid-i muvaffakiyet-i dest-i tedbîr ü hikmetinde her sûretle musahhar idi.” (Koyuncu 2015: 908-909).

Kaynakça


Akın, Mehmet (2016). Rusçuklu M. Hayri’nin Belâgat’i (İnceleme-Metin-Terimler Dizini). Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Atalan, Mehmet (2012). “Cenknâmelerde Hz. Ebû bekir, Hz. Ömer ve Hz. Osman’ın Yeri”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 17(1): 1-13.

Karabiber, Şükrü (1971). Rusçuklu M. Hayri’nin Belagat Adlı Eseri. Bitirme Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Kılıç, Filiz–Bülbül, Tuncay (2007). “Bulgaristan Doğumlu Divan Şairleri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 43: 49-66.

Koyuncu, Fatih (2015). “Son Dönem Osmanlı Âlim ve Ediplerinden Rusçuklu Mehmed Hayri ve Siyer-i Fârûk İsimli Eseri”. Turkish Studies, 10 (16): 897-922.

Rusçuklu Mehmed Hayri (1303/1885). Siyer-i Fârûk. İzmir: Aydın Vilayeti Matbaası.

Yücesoy, Hayrettin (2001). “Kâdisiye Savaşı”. İslam Ansiklopedisi. C. 24. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 136-137.

Atıf Bilgileri


Koyuncu, Fatih. "SİYER-İ FÂRUK (MEHMED HAYRİ BEY)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/siyer-i-faruk-mehmed-hayri-bey. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÜRKÇE KASÎDE-İ BÜRDE ŞERHİ-HEDİYYE (MEHMED HAYRİ BEY) Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ
Görüntüle
2 TÜRKÇE AVÂMİL TUHFESİ (MEHMED HAYRİ BEY) Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu Doç. Dr. Fatih Koyuncu
Görüntüle
3 BELÂGAT (MEHMED HAYRİ BEY) Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
4 HEDİYYETÜ'L-İHVÂN (MEHMED HAYRİ BEY) Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
5 SÜHA DERGİSİ (MEHMED HAYRİ BEY) Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu Doç. Dr. Fatih Koyuncu
Görüntüle
6 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
7 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
8 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
9 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
10 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
11 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
12 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
13 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
14 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
15 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle