- Yazar Biyografisi (TEİS)
Samipaşazade Sezai - Madde Yazarı: Dr. Ayşegül Ergişi
- Eser Yazılış Tarihi:1296/1879
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tiyatro
- Yayın Tarihi:23/12/2021
ŞÎR (SAMİPAŞAZÂDE SEZAİ)
tiyatroSamipaşazade Sezai (d. 1859-ö. 26 Nisan 1936)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şîr, Samipaşazade Sezai'nin mensur olarak yazdığı üç perdelik bir trajedi. Yazarın edebiyat alanındaki ilk ürünüdür. Eserin "Mukaddime" bölümünde tiyatronun birey üzerindeki etkilerine değinerek eseri yazış amacını açıklayan yazar, "Eşhas" bölümünde eserin kişilerini tanıtır. Kahramanın adını taşıyan, Farsçada “arslan” anlamına gelen Şîr'de bir aşk hikayesi konu edilir. Şîr, gücü ve cesaretiyle ünlü bir Afgan şehzadesidir. Hindistan'a yapılan bir sefer sırasında Hint padişahının kızı Saibe’ye aşık olur, iki aşık evlenir ancak Şîr, Saibe’nin kız kardeşi Nahit’in söylediklerinden etkilenerek ihanete uğradığını düşünür, Saibe’den ayrılır, çok geçmeden tekrar evlenir. Şîr ihanete uğradığını düşünmeden duramaz ve sonunda Saibe'yi öldürür, kendisi de intihar eder. Böylece trajedi kahramanının yaşam çizgisine uygun olarak Şîr, arslan gibi cesur ve sert mizaçlı biriyken aşk, kuşku ve kıskançlık gibi güçlü duyguların kıskacında kalarak kendi sonunu hazırlar.
Tanzimat tiyatrosunun basit bir örneği sayılan eserde yazarın ilham kaynağı olan Namık Kemal'in etkileri çok açıktır. Aynı zamanda Shakespeare'in eserlerinden de taklit derecesinde bir benzerlik olduğu kabul edilmektedir. Eser, konunun işlenişi ve teknik bakımından zayıftır fakat sade ve anlaşılır bir Türkçeyle yazılmıştır.
1296/1879 yılında Mihran Matbaası'nda 165 sayfalık bir kitap olarak basılan eser, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklar’dan temin edilmiştir.
Samipaşazade Sezai'nin biyografisi için bkz. "Samipaşazade Sezai". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sezai-samipasazade
Eserden Örnekler
Geçen Hind Muharebesi'nde şehzademiz, serdarımız; şehr-i satvetiyle, şecâatiyle zîr-i zabtına alıp da bütün şehir halkını kılıcına boyun eğdirmiş, cümlesini esir eylemiş, hepsine galebe etmiş iken o memleket padişahının kızı Sultan Hazretlerinin hüsnüne câzibesine mağlup olmuştu. Yüz binlerce halkın kılıcını döndüremediği kahramanı bir güzel gözün bir nigâh-ı câzibekârânesi esir etmişti! Bilirsin ya, oradan ayrılıp da başka bir memleket istilâsına azmettiği zaman Sultan Hazretlerini avdette her nasıl olursa olsun beraber buraya alıp getirmek için orada bırakmıştı. Yolda garip garip gezinir; mahzun mahzun düşünürdü. Hatta sen bir gün şehzademizin hâline kıyafetine çehresine bakılsa bir galip askerin değil bir mağlup ordunun serdârı zannedilir demiştin! Hele sonraları mektup alamadığı için güneşten iktibas ziyâ edemediği cihetle husûf nâmına bir reng-i melâl hâsıl eden kamer gibi yüzüne hüzn eseri olan bir karartı çekmişti (Samipaşazade Sezai 1296/1879: 5-6).
Kaynakça
Samipaşazade Sezai (1296/1879). Şîr. İstanbul: Mihran Matbaası.
Enginün, İnci (2008). Türkçede Shakespeare. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Enginün, İnci (2006). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BİR DÜŞMÜŞ KADIN (SAMİPAŞAZÂDE SEZAİ) | Samipaşazade Sezai | Diğer ALİ ERBAY |
Görüntüle | ||
2 | SERGÜZEŞT (SAMİPAŞAZÂDE SEZAİ) | Samipaşazâde Sezai | Dr. Öğr. Üyesi Sema Noyan |
Görüntüle | ||
3 | KÜÇÜK ŞEYLER (SAMİPAŞAZÂDE SEZAİ) | Samipaşazâde Sezai | Öğr. Gör. Burcu ÇAKIN ERDAĞ |
Görüntüle | ||
4 | RUMUZÛ'L-EDEB (SAMİPAŞAZÂDE SEZÂİ) | Samipaşazade Sezai | Öğretmen Ahmet Aydemir |
Görüntüle | ||
5 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
6 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
7 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
8 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
9 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
10 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
11 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
12 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
13 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
14 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |