Nefî'nin klasik edebi gelenek içinde kaside ustası olmasına rağmen şöhretine gölge düşüren kötü şöhretinin ürünü olan hicivlerinin yer aldığı şiir mecmuası. Sihâm-ı Kazâ, “Kaza Okları” anlamındadır. Edebiyatımızda yergi üslubunun en meşhur eseridir. Mecmuanın ne zaman düzenlendiği bilinmiyor. Eser, nüktedan bir zihnin ürünüdür. Dönemin yönetici, bürokrat, bilim insanı, aile ve sanatçılarını yeren şiir külliyatıdır. Mecmua, şairin, Türkçe Dîvân’ında da çok daha az sayıda yer alan hicivlerine nazaran, anlatım tarzları açısından çeşitlilikler gösterir. Ancak mevcut şiirlerin çoğunluğu ağır sosyal eleştiriler ve küfre varan söyleyişlerdir. Ağır yergi örneklerinde, toplumda yaşanan haksızlıklar ve yolsuzluk yer alır. Eser şairin; nükte, latife, eleştiri, itham, tehdit, yergi, sövgü ve müstehcenlik seviyesindeki küfürlerinin toplamıyla oluşur. Doğu kültüründe yergi; şairlerin kovuşturulması, cezalandırılması veya öldürülmesine neden olmuştur. Şair Nef’î’nin hicivleri nedeniyle öldürüldüğü meşhur rivayetlerdendir. Şairin “yergileri: Engerek yılanının öldürülmesinin dört mezhepte caiz olması gibi, Nefi'nin öldürülmesinde de bir sakınca yoktur şeklinde, kendi aleyhine bir kamuoyu oluşturulmasına zemin hazırladı” (Akkuş 2018: 15). Yöneticiler, bilgin ve bürokratlar, şair ve sanatçılardan oluşan bir direnç noktası, eser şairinin trajik ölüm sebebi olarak algılanmasına, ölmeden önce gözden düşmesine, görevden uzaklaştırılmasına ve sıkıntılar yaşamasına neden oldu.

Sihâm-ı Kazâ, Nef’î’nin babasını yerdiği bir gülmece ile başlar. Eserin ilk şiiri, adeta bir zihin zarafeti sergiler. Diğer şiirlerde ise, devlet adamları, sanatçılar, bilim insanları ve devrin tanınmış meslek erbabı nükte, latife, yergi ve sövgülere konu olmuştur. Mevcut nüsha başlıklarına göre Sihâm-ı Kazâ’da; 12 kaside, 2 terkib-bend ve 208 şiir tespit edilmiştir.. “Nefi'nin hicivlerine konu olan kişiler farklı konum ve mesleklere mensuptur. Aile çevresinde babası Mehmed Bey; devlet erkanından, Gürcü Mehmed Paşa, Kemânkeş Ali Paşa, Ekmekçizâde Ahmed Paşa, Bâkî Paşa, Recep Paşa ve Halîl Paşa değişik üsluplarla yerilir. Şairin sanat çevresinden birçok kişiyle de karşılıklı atışmaları vardır. Hicvine konu olan diğer şahsiyetler şunlardır: Nev’îzâde Atâyî, Kafzâde Fâizî, Uruszâde, Fırsatî, Bahsî, Mantıkî, Ganizâde Nâdirî, Veysî, Hekimbaşı, Derviş Ali, Mehmet Bali, Tıflî, Itrî, Riyâzî ve Azmizâde Hâletî” (Akkuş 2018: 15).

Sihâm-ı Kazâ’nın şiir toplamı dikkate alındığında, dermede yer alan şiirlerin; hezel, nükte, mizah, mülatafa gibi, mizah-yergi arasında yer alabilecek örnekler olduğu görülür. Dostlarıyla şakalaşmalarını, şair bizzat latîfe kavramıyla ifade eder. Safet Sıdkı; Mecmua adının, şairin kendi hezeliyât mecmuasına verdiği isim ve şairin babasına yazdığı şiirinin de, tehzil olduğunu kaydetmiştir (1943: 24). Nef’î, hiciv mecmuasındaki kaside ve terkib-bendlerinde daha ciddi; kıta nazım şekliyle yazdığı yergilerinde daha senli-benli ifadelerle, şaka, nükte, alay ve küfür üsluplarını kullanır. Eserde yergiye muhatap olan kişiler; domuz çobanı, Ermeni, çingene, timsah, köpek, eşek, hadım, hain, yağlı tulum yüzlü, rüşvetçi, cimri, bazergan vb. aşağılayıcı, onur kırıcı ifadelerle hedef alınır. Şair hicivlerinde, kendine hitap ediliş şeklini esas almıştır: “İnce hayallerle bezenmiş sanatlı, zeka ürünü şiirler; kaba sözler, itham, küfür gibi sıradan ifadeler bir aradadır. Şair kendine hitap ediliş şekline göre tavır alarak ince nüktelere incelikle, kaba hitaplara kabalıkla cevap verir. Edebe aykırı sataşmalara Nefî'nin cevabı daha da edep dışıdır. Onun mecmua nüshalarında bulunmayan Tahir Efendi ilgili dörtlüğü ve Şeyhülislâm Yahyâ ile karşılıklı hicivleri zarif hiciv örnekleri olarak kabul görmüştür” (Akkuş 2018: 14). Eserde, kaside, terkib-bend, terci-bend, kıta-i kebire ve dörtlüklere yer verilmiştir. Bazı dörtlükler veya dörtlüklerin bazı mısraları Farsça’dır. Eserin dili, sade konuşma diliyledir. Dili akıcı, üslubu oturaklıdır. Dörtlük dışındaki şiirlerde Arapça-Farsça kelime sayısı artar, zincirleme tamlamalar kullanılır. Özellikle dörtlüklerde kullanılan dil, günümüz okuyucusunun da çok zorlanmadan anlayebileceği bir seviyededir. Günün okuyucusuna yabancı gelen kelimeler ise, sokak dili olarak tanımlanabilecek halk dilinin argo/müstehcen kelimeleridir. Şairin, sanat gücüne dair edebi söyleyiş ve sanatlı kullanımlarına yer verilmez. Kıtalarda, klasik edebi geleneğe uygun olarak, son iki mısrada anlam yoğunlaştırılmış, özlü söz seviyesine yükselen yoğun anlamlı cümleler yer almıştır.

Eserle ilgili yayın çalışmalarından, şaire bağlanarak şöhret olan şiirlerinden alıntıların yanı sıra, eser üzerinde kitap seviyesinde dört ayrı çalışma bulunmaktadır. Sihâm-ı Kazâ’nın derli-toplu ilk yayını Saffet Sıdkı tarafından seçmeler şeklinde yapılmıştır (İstanbul 1943).  Metinde, yazılması doğru bulunmayan kelimelerin yeri boş bırakılmıştır. Eserin ilk bilimsel yayını, Metin Akkuş tarafından yapılan seçmeli-karşılaştırmalı metin neşridir (1988). Çalışmanın hazırlanma döneminde, mecmuanın bulunabilen 7 yazma nüshası karşılaştırılarak metnin tamamı okunmuş ancak seçme şiirlerin tenkitli metni verilmiştir. Metinde sanatlı söyleyiş dışında kaldığı düşünülen şiirler alınmamış, kaydedilen metinlerdeki müstehcen kelimeler noktalamalarla karşılanmıştır.   Sihâm-ı Kazâ neşri üzerine, yakın tarihli iki çalışma daha bulunmaktadır (Başdaş 2018; Öztürk 2020).