SIFATÜ'L-HAREMEYN (HAYATÎ)
manzum seyahatname
Hayâtî (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mekke ve Medine’deki kutsal yerleri konu alan Çağatay Türkçesi ile yazılmış mesnevi. Yazarı Hayâtî mahlaslı Abdülaziz bin Mahmud el-İsfahanî’dir. Bilinen tek nüshası Manisa İl Halk Kütüphanesi yazma eserler bölümünde “45 Hk 5145” demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. 1356 beyitten oluşan eser aruz vezninin müfte‘ilün / müfte‘ilün / fâ'ilün kalıbıyla yazılmıştır.

Sıfatü'l-Haremeyn’in dili klasik dönem Çağatay Türkçesidir ancak batı Türkçesi özelliklerinin de metne yansıdığı görülür. Nüshanın sonundaki kayıtta 927/1521 yılının Zilkade ayında Mekke’de yazıldığı bilgisi yer almaktadır. Hayâtî eseri hac yolculuğu sırasında kaleme almış ve dönüşünde Kanuni Sultan Süleyman’a sunmuştur. Konusu gereği tasvirî özellikleri ağır basan bir metin özelliği göstermektedir (Demir 2005: 18). Eldeki yazma tezhipli ve minyatürlüdür; bu da Kanuni’ye taktim edilen müellif hatlı nüsha olması ihtimalini güçlendirmektedir.

Sıfatü'l-Haremeyn Necati Demir tarafından yayıma hazırlanmıştır (2005). 

Şairin biyografisi için bk. "Hayâtî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hayati 

Eserden Örnekler


‘Işk bile tut itekin perdening

Tüş ayagıga bu siyeh çerdening


Kim ki anıng Ka’be penâhı irür

Mahrem-i esrâr-ı İlâhi irür


Bar Hudâ’ya mini ma’zûr kıl

Ehl-i riyâ kapusıdın devr kıl


Kılma kapungdın mini redd iy kerîm

Cânuma körgüzme ‘azâb-ı elîm


Mahrem-i râz-ı ceberut it mini

Bülbül-i bâg-ı melekût it mini


Bir haremingde min mahzunga yir

Mahrem ilep mini yirim anda bir


Cânımı hâk-i reh-i hüccâc kıl

Hâk-i deringni başıma tâc kıl (Demir 2005: 75-76).


Kaynakça


Demir, Necati (2005). Sıfâtü'l-Haremeyn (Dil Özellikleri-Metin-Dizin). Ankara: Akçağ Yay.

Atıf Bilgileri


Evirgen, Arife Ece. "SIFATÜ'L-HAREMEYN (HAYATÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/sifatu-l-haremeyn-hayati. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÂRÎH-İ REŞÎDÜDDÎN / TÂRÎH-İ REŞÎDÎ Mîrzâ Haydar Duglat Mîrzâ Muhammed Haydar Köregan b. Muhammed Hüseyin b. Muhammed Haydar b. Emir-i Kebîr Saîd Ali b. Emir Ahmed b. Hudaydad b. Emir Bulacı Doç. Dr. rabia şenay şişman
Görüntüle
2 CİHÂN-NÂME MÎRZÂ MUHAMMED HAYDAR KÖREGAN, Haydar Mîrzâ Duglat, Mirza Muhammed Haydar Duğlat Dr. NURAY TAMİR
Görüntüle
3 BAHRÜ’L-HÜDÂ (ŞÎBÂNÎ) ŞÎBÂNÎ Doç. Dr. rabia şenay şişman
Görüntüle
4 ARÛZ RİSÂLESİ (BABUR) Babur , Gâzî Zahîreddîn Muhammed Dr. Duygu Koca
Görüntüle
5 BÂBUR-NÂME/VEKÂYÎ (BABUR) Babur, Gazi Zahîrüddin Muhammed Dr. NURAY TAMİR
Görüntüle
6 DÎVÂN (BABUR) Babur , Gazi Zahîrüddîn Muhammed Dr. NURAY TAMİR
Görüntüle
7 DÎVÂN/DÎVÂN-I TÜRKÎ-Yİ BAYRAM HAN/ HAN-I HANÂN (BAYRAM HAN) Bayram Han Dr. ilhame gültekin
Görüntüle
8 GÜL Ü BÜLBÜL (BORA GAZİ GİRAY HAN) Bora Gazi Giray Han Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 FARSÇA DÎVÂN (EMÂNÎ) Emânî, Muhammed Beg Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
10 MAHMÛD VE AYAZ (ENÎSÎ) Enîsî, Yol Kulu Beg Şamlu Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle