ŞERHÜ'L-MİSBAH (MUSANNİFEK)
nahiv kitabı şerhi
Musannifek, Şeyh Alî b. Muhammed b. Mes‘ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî (d. 803/1400- ö. 875/1470)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Musannifek’in, Ebü’l-Feth Burhânüddîn Nâsır b. Abdisseyyid b. Alî el-Mutarrizî’nin (ö. 610/1213) el-Misbâh adlı eseri üzerine yazdığı şerhtir. Musannifek, bu eserin son şeklini yirmi bir yaşındayken 1 Şevval 824 (29 Eylül 1421) tarihinde Herât’taki Gıyâsiyye Medresesi’nde tamamlamıştır. O, daha önceki yıllarda yazdığı eserin ilk şeklinde metindeki lafızları açıklamakla yetinmiş; ancak ilim ehlinin esere ilgi göstermeleri ve kendisinden daha tafsilatlı bir şerh istemeleri sonucunda günümüze ulaşan şeklini yazmıştır.

Eser memzûc şerh metoduyla yazılmıştır. Mukaddime dışında dili sadedir. Müellif, metni şerh ederken sarf ve nahiv tahlilleri yapmış, gerekli durumlarda kelimelerin lügat manalarını da vermiş ve belağat sanatları üzerinde durmuştur. Ayrıca konuyla ilgili diğer Arap dili âlimlerinin ve kendisinden önce eseri şerh eden Tâceddîn el-İsferâyînî (ö. 684/1285) ve Teftâzânî (ö. 792/1390) gibi âlimlerin görüşlerini de değerlendirmiş; zaman zaman tenkit etmiştir. Öte yandan metnin müellifi Mutarrizî’nin de bazı görüşlerine katılmamış; onu ihmalkâr davranmak ve kapalı ifadeler kullanmakla itham etmiştir.

Eserin yazma nüshalarından bazıları şunlardır: Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih-5032 (Müellif nüshası), Hacı Mahmud Efendi-5951, Hekimoğlu-895, Şehid Ali Paşa-2477, Âtıf Efendi-2569, Ragıp Paşa-1364, 1365.

Eser, Abdülazîz b. Muhammed b. Nefcân el-Harbî tarafından Ragıppaşa-1364, 1365 ve Mektebetu Melik Fehd el-Vatanî-415/1471 nüshaları esas alınarak 2017 yılında İmâm Muhammed b. Su‘ûd el-İslâmiyye Üniversitesi'nde doktora tezi olarak tahkik edilmiştir. Muhakkik, Fatih-5032 nüshasının müellif nüshası olduğunu anlayamamış; sayfa kenarlarındaki düzeltme kayıtlarının çokluğunu gerekçe göstererek metinde eksikliklerin bulunduğunu ileri sürmüş ve tahkike esas almamıştır.

Müellifin biyografisi için bk. "Mevlânâ Musannifek, Alâüddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî".Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mevlana-musannifek-alauddin-ali

Kaynakça


Abdülazîz b. Muhammed b. Nefcân El-Harbî (2017). Şerhu’l-Misbâh-Dirâse ve Tahkîk. Doktora Tezi. Suudi Aarabistan: İmâm Muhammed b. Su‘ûd el-İslâmiyye Üniversitesi.

Karaver, Ümit (2021). “Şeyh Alî el-Bistâmî’nin (Musannifek) “Mülteka’l-Bahreyn/Kitâbü’ş-Şifâ” Adlı Tefsirinden Duhân Sûresi’nin Neşri ve Değerlendirilmesi”. Tahkik İslami İlimler Araştırma ve Neşir Dergisi. 4 (1): 329-390.

Musannifek (yty). Şerhu’l-Misbâh. Süleymaniye Kütüphanesi. Fatih. No. 5032, 1b-125a.

Öztürk, Necmettin (2020). Alâaddin Musannifek ve Arap Gramerindeki Yeri. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Tala, Murat (2020). “Musannifek’in Eserlerinin Arap Dil Bilimi ve Dil Öğretimine Katkısı”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 48: 265-302.

Taşdelen, Sinan (2007). Musannifek Alaaddin Ali Bin Muhammed’in Mevlânâ’nın Mesnevî’si İle İlgili Risalesi (İnceleme, Metin, Tercüme). Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


SAYAR, AHMET. "ŞERHÜ'L-MİSBAH (MUSANNİFEK)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/serhu-l-misbah-musannifek. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TUHFETÜ'S-SELÂTÎN (ALÂÜDDİN) Alâüddin, Alâüddin Alî bin Muhammed bin Mecduddin bin Muhammed bin Mes’ud bin Mahmud eş-Şahrûdî el-Bistâmî Dr. Öğr. Üyesi Arife Ece Evirgen
Görüntüle
2 TUHFE-İ MAHMÛDİYYE (MEVLÂNÂ MUSANNİFEK) Mevlânâ Musannifek, Alâüddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî Doç. Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
3 EL MUHAMMEDİYYE (MEVLÂNÂ MUSANNİFEK) Mevlânâ Musannifek, Alâüddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî Diğer Çağla YILMAZ
Görüntüle
4 ŞERHU'L KASÎDE-Tİ'L AYNİYYE (MEVLÂNÂ MUSANNİFEK) Mevlânâ Musannifek, Alâüddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî Doç. Dr. yasin apaydın
Görüntüle
5 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MUSANNİF (MUSANNİFEK) Mevlânâ Musannifek, Alâeddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî Doç. Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
6 HAZRETİ MERYEM KİTABI (HÂKİM SÜLEYMAN ATA) Hakîm Süleymân Ata (Süleymân Bakırganî) Dr. Özlem Özdemir
Görüntüle
7 MÎRAÇ-NÂME (HÂKİM SÜLEYMAN ATA) Hakîm Süleymân Ata (Süleymân Bakırganî) Dr. Özlem Özdemir
Görüntüle
8 ÂHİR ZAMAN KİTABI (HÂKİM SÜLEYMAN ATA) Hakîm Süleyman Ata (Süleymân Bakırganî) Dr. Özlem Özdemir
Görüntüle
9 BAKIRGAN KİTABI (HÂKİM SÜLEYMAN ATA) Hakîm Süleymân Ata (Süleymân Bakırganî) Dr. Özlem Özdemir
Görüntüle