- Yazar Biyografisi (TEİS)
Râsim, Fodlacı-zâde Ahmet Râsim Efendi - Madde Yazarı: Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN
- Eser Yazılış Tarihi:1243/1827-28
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Şerh
- Yayın Tarihi:02/08/2022
ŞERH-İ SÜBHA-İ SIBYÂN (RÂSİM)
şerhRâsim, Fodlacı-zâde Ahmet Râsim Efendi (d. 1180/1766-67 - ö. 1270/1853-54)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Fodlacı-zâde Ahmed Râsim Efendi’nin Türkçe-Arapça manzum sözlüklerden Sübha-i Sıbyân’a yaptığı mensur şerh. Eser, Allah’a hamd ve Hz. Muhammed’e salavat ile başlamaktadır. Ardından kısaca Sübha-i Sıbyân’dan bahsedilmekte ve eserin başında yer alan 16 beyitlik besmele, hamdele ve salvele kısmındaki mısralar tek tek verilip kısaca izah edilmektedir. Bu kısmın ardından Sübha-i Sıbyân’da yer alan 20 beyitlik sebeb-i telif (sebeb-i nazm-ı kitâb) bölümü ile 5 beyitlik münacat verilir.
Râsim’in şerhinde, klasik şerh geleneği usulüne uygun olarak önce kaynak metinden bir mısraya yer verilmiştir. Ardından genellikle kelimenin vezni ifade edilerek hangi anlama geldiği belirtilmiştir. Bu açıdan bakıldığında eserde birçok beytin şerhi kısa ya da açımlanmış bir tercümeden öteye gidememektedir.
Mahmud Kemal İnal, Râsim’in Şerh-i Sübha-i Sıbyân’ının Bayezidde umûmî kütüphâneye vakfedildiğini; eserin nihâyetine ‘el-fakîr’ül-âsım seyyid Ahmed Râsim el-Üsküdârî ‘an Hulefâ-i Mektûbi-i Hazret-i Sadâret-penahî’ yazıldığını belirtmiştir (İnal yty: 1342). Eserin Süleymaniye Kütüphanesi Tercüman Gazetesi Bölümü Numara 316 ve Ankara Üniversitesi Kütüphanesi A 233’de kayıtlı iki nüshası tespit edilmiştir. Esere Rızâ “Okunsun Sübha-i Sıbyân ki a’lâ şerh olundu” (1243/1827-28) şeklinde tarih düşürmüştür.
Yazarın biyografisi için bkz. “Râsim, Fodlacı-zâde Ahmet Râsim Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rasim-fodlacizade-ahmet-rasim-efendi
Eserden Örnekler
Allâh Tanrı bir ismi Rahmân, Allâh lafzı zât-ı pâk-i Cenâb-ı Kibriyânın mecmû’-ı evsâfını câmi’ ism-i mahzıdır ki andan gayrı hiç ferde ıtlâkı câ’iz değildir. Lisân-ı Türkîde Tanrı ile ta’bîr olunur. Rahmân, zât-ı Bârînin esmâ-i mahsûsasından olup anınla dahı gayrı kimesne tesmiye olunmak câ’iz değildir. Mahlûka şefkat edip rızk verici ma’nâsındadır.
Kuddûs Ârî bir na’tı Sübhân, Kuddûs, kâfın zammı dâlın teşdîdiyle esmâ-i İlahîden bir ism-i şerîfdir ki noksân sıfatlardan zâtında ârî ma’nâsını ifâde eder. Na’t, nûnun fethiyle bir nesnenin sıfat u vasfı demekdir. Sübhân dahı sînin zammıyla esmâ-i Bârîden olup zât-ı pâki ayb u noksâna îrâs eyler nesnelerden berîdir ma’nâsını ifâde eder (Tercüman 316, 3b).
Kaynakça
Akbaş, Ersoy (2010). Üsküdarlı Fodlacızâde Ahmed Râsim Dîvânı (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
Doğaner Karasioğlu, Elif (2011). Hâcı İsmâ’îl Zühdî B. Ömer Şerh-i Sübha-yı Sıbyân (İnceleme-Metin-Sözlük-Tıpkıbasım). Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyesi Üniversitesi.
İnal, Mahmud Kemal (yty). Son Asır Türk Şairleri. C. VII. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kılıç, Atabey (2006). “Klâsik Türk Edebiyatında Manzum Sözlük Yazma Geleneği ve Türkçe-Arapça Sözlüklerimizden Sübha-i Sıbyân”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20 (1): 65-77.
Kılıç, Atabey (2006). “Türkçe-Arapça Manzum Sözlüklerden Sübha-i Sıbyân -1- (İnceleme)”. Turkish Studies. 1 (2): 85-104.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (RÂSİM) | Râsîm, Fodlacı-zâde Ahmet Râsim Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ |
Görüntüle | ||
2 | NESÂYİH-İ ŞER’İYE VE MEV'İZE (FODLACI-ZÂDE RÂSİM) | Râsim, Fodlacı-zâde Ahmet Râsim Efendi | Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN |
Görüntüle | ||
3 | USÛL-İ VUSÛL (FODLACI-ZÂDE AHMED RÂSİM EFENDİ) | Râsim, Fodlacızâde Ahmet Râsim Efendi | Doç. Dr. Hamza KOÇ |
Görüntüle | ||
4 | LUGAT-I FÂRİSİYE (RÂSİM) | Râsim, Fodlacı-zâde Ahmet Râsim Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
5 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
6 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
7 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
8 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
9 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
10 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
11 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
13 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |