ŞERH-İ MU'AMMÂ-YI NAKŞÎ TERCÜME-İ HAZRET-İ ZÂTÎ
tasavvufi bir manzumenin şerhi
Zâtî, Süleymân Efendi (d. 1095/1684 - ö. 1175/1761)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Zâtî Süleyman Efendi'nin (d. 1095/1684 - ö. 1175/1761) tasavvufi bir manzumeye yazdığı şerh. Eserde Halvetî şeyhlerinden Nakşî-i Akkirmânî'nin (ö. 1065/1655) “Nedir cânâ bil ol söz kim hadîs u hem degil Kur’ân / Tekellüm itmemişdür çün peri anı ne hod insân” matla‘lı dokuz beyitlik muammâsı şerh edilmiştir. Zâtî Efendi’den bahseden kaynakların hiçbirisinde adı geçmeyen bu şerh, ilk defa Ömür Ceylan’ın (2000) Tasavvufî Şiir Şerhleri adlı çalışmasında kaynak şerh olarak kullanılmış ve şerhin bazı kısımları metin hâlinde yeni harflerle sunulmuştur. Zâtî Efendi, telif sebebini açıklamadığı bu şerhinde kavl, ilhâm ve hakîkat-ı Muhammediyye gibi tasavvufî düşünce ile ilgili konular üzerinde durmuştur.

Şerhin Türkiye kütüphanelerinde birçok yazma nüshası olup, Hikmet Atik (2009: 211-229) ve Selami Şimşek (2021: 543-548) tarafından yeni harflerle yayımlanmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. "Zâtî, Süleyman Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zati-suleyman-efendi  

Eserden Örnekler


Beyt-i sânî:

Dahi Tevrat ile şâhım degüldür ol Zebûr İncîl

O kim fehm eylemez anı pes andan yegdürür hayvân

Hazret-i Şeyh’in söz dediği elfâz-ı hadîs ve Kur’ân olmıcak. Kezâlik elfâz-ı Tevrât ve Zebûr ve İncîl dahi degildir. Zîrâ bunlar dahi harf ve savtla kırâat olunmuşlardır. Gerçi bunlar fi’l-asl kelâmullâhdır. Alâ fi haddi zâtihi harf ve savtladır demek câiz degildir. Ammâ kütübde mestûr ve elsine-i enbiyâ aleyhimü’s-selâm ve ümemehumda mezkûr olamaması harf ve savtladır (Şimşek 2021: 544).

Kaynakça


Atik, Hikmet (2009). “Zâtî Süleyman Efendi’nin Nakşî Ali Akkirmânî’nin Bir Mu’ammâsını Şerhi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 13 (2): 211-229.

Ceylan, Ömür (2000). Tasavvufî Şiir Şerhleri. İstanbul: Kitabevi Yay.

Şimşek, Selami (2010). “Süleyman Zâtî”. İslâm Ansiklopedisi. C. 38. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 110-111.

Şimşek, Selami (2021). Keşanlı Süleyman Zâtî Efendi Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri (İnceleme-Metinler). Ankara: Gece Kitaplığı Yay.

Atıf Bilgileri


Şimşek, Selami. "ŞERH-İ MU'AMMÂ-YI NAKŞÎ TERCÜME-İ HAZRET-İ ZÂTÎ". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/serh-i-mu-amma-yi-naksi-tercume-i-hazret-i-zati-tees-1305. [Erişim Tarihi: 02 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (ZÂTÎ) Zâtî, Süleymân Efendi Prof. Dr. Selami Şimşek
Görüntüle
2 SEVÂNİHÜ'N-NEVÂDİR FÎ MA'RİFETİ'L-ANÂSIR Zâtî, Süleymân Efendi Prof. Dr. Selami Şimşek
Görüntüle
3 MİFTÂHÜ'L-MESÂ'İL (ZÂTÎ) Zâtî, Süleymân Efendi Prof. Dr. Selami Şimşek
Görüntüle
4 ŞERH-İ KASÎDE-İ FERÎDE-İ HAZRET-İ İSMÂ'İL HAKKI Zâtî, Süleymân Efendi Prof. Dr. Selami Şimşek
Görüntüle
5 RİSÂLE FÎ MEBDE'İ İNSÂN Zâtî, Süleymân Efendi Prof. Dr. Selami Şimşek
Görüntüle
6 GÜLŞEN-İ VAHDET ŞERHİ (ZÂTÎ) Zâtî, Süleymân Efendi Prof. Dr. Selami Şimşek
Görüntüle
7 ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
8 MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) Bekâyî, Darendeli Bekâyî Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
9 KISSA-İ ERVE Bilâl Efendi, Oflu Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu
Görüntüle
10 DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
11 DÎVÂN (HÂMİD) Hâmid, Enderûnlu Mehmed Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
12 DÎVÂN (HİLMÎ) Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
13 EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi Dr. Necmettin Azak
Görüntüle
14 DÎVÂN (İZZÎ) İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
15 DÎVÂN (MÜSELLEM) Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
16 İNSÂN-NÂME Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle