Şeyhî'nin tasavvufi içerikli şerhi. Şarih, bu eserde Şeyh Bedreddin Mahmud’un (ö. 823/1420) Vâridât’ındaki şu sözünü şerh etmiştir: “İnsanlar, Allah’ı hakkıyla bilmiş olsalardı efrad dışında kimse ona ibadet edemezdi. Ancak Allah, onların kalplerini mühürledi de onlar ilah edindikleri arzularına tâbi oldular. Bunda bir hikmet vardır.” Şeyhî’nin tasavvufî açıdan değerlendirip şerh ettiği bu sözün tercih sebebi ya da risalenin yazılmasına sebep olan sâikler hakkında henüz bir bilgiye ulaşılamamıştır. Şeyhî’nin şerhi kısaca şöyledir:

İnsanlar, gerçek varlığın sadece Cenab-ı Hak olduğunu, âlemde O’ndan başka bir varlık bulunmadığını, dolayısıyla gerçek fâil, kâil, âbid, âlim ve kâmilin sadece Allah olduğunu tam manasıyla idrak etmiş olsalardı ibadet etmeyi terk ederlerdi. Çünkü tevhid sırrına vâkıf olduktan sonra ibadet etmenin gerekliliği ortadan kalkardı. Kendilerinin müstakil bir varlık olduğunu vehmedenler, hakikat itibariyle tahayyüllerindeki mevhum bir ilâha ibadet etmektedirler. Bunun yanında marifet sırrına erişmekle birlikte ibadetlerine devam eden efrad ismiyle müsemma bir zümre de vardır. Bu kimselerin marifet sırrına vâkıf olmaları onların ibadetine mâni değildir. Görünen her şeyin hakikatte gerçek varlığın bir tezahürü olduğunu bilen bu veliler, ibadetlerini “Allah'ı ancak Allah bilir” ve “Allah'a ancak Allah ibadet eder” sırrıyla yaparlar. Onlar, seyr ü sülûklerini tamamlamış, sonra da insanları irşad için mahvdan sonraki sahva, cem'den sonraki farka geri dönmüş ve zâtında zâtıyla zâtına ibadet edenlerdir.

Tespit edilebildiği kadarıyla ilgili risale üç farklı mecmua içerisinde yer almaktadır. Söz konusu mecmualar incelendiğinde üç risalenin de Şerh-i Kelimât-ı Bedreddîn ismiyle kaydedildiği ve muhteva bakımından aynı olduğu görülmektedir. Risalenin müellifine aidiyeti hakkında metin içerisinde herhangi bir bilgi bulunmamakla birlikte ferağ kaydında bu risalenin Köstendilli Süleyman Şeyhî tarafından hicrî 1226 yılının Ramazan ayında yazıldığı kaydedilmiştir. Ayrıca Bursalı Mehmed Tahir de (ö. 1861-1925), Şeyhî’nin eserleri arasında Şerh-i Kelimât-ı Bedreddîn’i zikretmiştir (Bursalı 2016: 1/94-96).

Tespit edilebildiği kadarıyla risalenin gündeme geldiği ilk çalışma Ali Yılmaz tarafından yapılmış olup burada risalenin yer aldığı mecmua ve muhtevası hakkında muhtasar bilgiler verilmiştir (1989: 271-273). Risale, Şeyhî’nin yazma halindeki bazı eserlerinin tek bir nüsha esas alınarak neşredildiği bir yüksek lisans tezinde transkribe edilmiştir (Sejfovska 2017). Şeyhî hakkında yapılan bir sempozyumda da ilgili risale bildiri olarak sunulmuş ve kitap bölümü olarak yayımlanmıştır (Saraç 2020). 

Şarihin biyografisi için bk. “Şeyhî, Molla-zâde Şeyh Süleymân Şeyhî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyhi-mollazade-seyh-suleyman-seyhi