İsmail Ankaravî’nin, İbnü’l-Fâriz’in (ö. 632/1235) Hamriye adlı kasidesine yazdığı Türkçe şerhi. Eser bir giriş ile şerh kısmından oluşmaktadır. Kasidenin muhtevasına uygun, mey ve muhabbete dair terimlerin sık yer aldığı bir girişle başlayan Ankaravî, telif sebebinde, İbnü’l-Fâriz’in Tâiye (Nazmü’s-Sülûk) kasidesine yazdığı şerhi tasavvuf ehli arasında büyük rağbet gördükten sonra müritlerin ısrarı üzerine Hamriyye kasidesini de şerh ettiğini belirtir. Her ne kadar ondan önce Mollâ Câmî'nin (ö. 898/1492) ve “bazı ulemâ-yı kirâm” dediği -ki muhtemelen bununla kastettiği kişilerden birinin de İbnü'l-Kemâl (ö. 940/1534) olduğu- bazı âlimlerin yazdığı şerhler olsa da bu şerhlerin dil ve üslup açısından tâlipler tarafından anlaşılmadığı için bu şerhi yazmaya karar verir.

İbnü’l-Fâriz’in 41 beyitten oluşan kasidesinin sadece 33 beytini şerh eden Ankaravî, her bir beyti “el-lugât”, “el-i‘râb”, “el-ma‘nâ” ve “et-tahkîk” başlıkları altında tahlil etmeye çalışmıştır. “el-Lugât” başlığı altında beyitte geçen kelimelerin sözlük manaları ile fonetik ve morfolojik yapılarını incelerken, “el-i‘râb” başlığı altında kelime ve kelime gruplarının yapısını, türünü, cümle içerisindeki yerini ve işlevini Arapça nahiv kuralları çerçevesinde tahlil etmiş, söz ve anlam sanatları açısından değerlendirip anlamlandırmıştır. İleri sürdüğü düşünceleri ayet, hadis ve şiirle desteklemiştir. Ankaravî’nin, bu iki başlık altında yaptığı açıklamaların neredeyse tamamı İbnü’l-Kemâl’in Şerhu’l-Kasîdeti’l-Hamriyye'si, yer yer de Mollâ Câmî’nin Levâmi-i Şerh-i Kasîde-i Hamriyye'sindeki bilgilerin başlıklar altında tasnif edilerek tercüme edilmiş hâli olduğunu söylemek mümkündür. Bununla birlikte yazarın İbnü’l-Kemâl’in uzun uzun tartıştığı dil ve gramer bilgilerini daha kısa tutmuştur. Özellikle de Mesnevî’den ve diğer eserlerden naklettiği şiirler sayesinde eserini bir nebze dil ve gramer konularına boğulmaktan kurtarmıştır.

“el-Ma’nâ” başlığı altında beyitlerin Türkçeye tercümesini yapmıştır. “et-Tahkîk” başlığı altında ise beyitlerin tasavvufi manası üzerinde durmuş ve beyitleri vahdet-i vücûd nazariyesi doğrultusunda yorumlamıştır. Bu kısımda ise Mollâ Câmî’nin şerhinden çok istifade etmiştir. Câmî’nin “lâmi’â” başlığı altında yaptığı tasavvufi yorumları “et-tahkik” başlığı altında aktarmıştır. Mollâ Câmî’nin şerhinde geçen rubâilerden bir veya birkaçına "beyit" başlığıyla yer vermiştir. Örnek aldığı bu eserlerin etkisiyle Arapça, Farsça kelimelerin yoğun olduğu ağır bir dil kullanmış, tercüme dilinden kurtulamadığı için çoğu zaman Türkçe sözdizimine uymayan cümleler kurmuştur.

Ankaravî’nin başvurduğu kaynakların başında Cevherî, İbnü’s-Sikkît, Sâhibü’l-Mugrib ve Sîbeveyhi gibi Arapça dil ve grameri alanındaki otorite isimler gelmektedir. Ancak ismi anılan kaynakların çoğu bizatihi başvurduğu kaynaklar olmayıp, tali kaynakların, yani İbnü’l-Kemâl ve Câmî’nin başvurduğu isimlerdir. Kâşânî, Attâr, Tilimsânî, İmrü’l-Kays ve Harîrî’nin eserlerinden, özellikle de Mevlânâ’nın Mesnevî’sinden bolca örnek vermiştir. Örnek için nakledilen ayet, hadis ve şiirler geleneksel şerhlerde pek tercüme edilmezken Ankaravî zaman zaman bu tür şiirlerin de tercümesini yaparak okuyucusunun istifadesine sunmuştur.

Eserin yurt dışında ve Türkiye’de çok sayıda yazma nüshası mevcuttur. (Türkiye’deki önemli bazı nüshaları ile eser hakkında detaylı bilgi için bk. İnce 2018: 81-89). Eser üzerine yapılan  yüksek lisans tezi (Abdel-Maksoud 2000) ile içinde Hamriyye kasidesinin yirmiye yakın şerhinin incelendiği doktora çalışmasında (İnce 2018) eserin incelemesi yapılarak metni ortaya konulmuştur.

Şairin biyografisi için bkz. "Rüsûhî, Süleymân". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rusuhi-seyh-ismail-efendi