Mensur olmakla birlikte aralarda manzum parçaları da ihtiva eden Hz. Muhammed hilyesi. Eserin bilinen bir adı yoktur. Her nüshası ilgili kütüphanelerde Terceme-i Hilyetü’n-Nebî, Terceme-i Hilye-i Şerîf, Şerh-i Hilye-i Resûl-i Ekrem, Hilye-i Sivâsî-zâde Şeyhî, Şerh-i Hilye-i Şerîf, Terceme Hilye-i Habîb Fî Şemâili’n-Nebî gibi ayrı ayrı adlarla kayıtlı olduğu gibi (Erdoğan 2019: 261) bazı nüshaları Abdülmecîd Sivâsî adına bazı nüshaları ise Şemseddîn Sivâsî adına kayıtlıdır. Ancak eser içerisinde “li-muharririhi” başlıklı ve Abdülmecîd Sivâsî’ye ait olan Şeyhî mahlaslı bir manzume, bu mensur hilyenin Abdülmecîd Sivâsî’ye ait olduğunu açıkça ortaya koymaktadır (Erdoğan 2019: 271).

Mensur olarak kaleme alınan eserin içerisinde toplam 57 mısra tutarında 17 manzum parça bulunur. Bunlardan 8 tanesi Türkçe, 8 tanesi Farsça, 1 tanesi ise Arapçadır. Bunlardan 9 tanesi Abdülmecîd Sivâsî’ye aittir. 1 beyit Taşlıcalı Yahyâ’nındır. Diğerlerinin ise kime ait olduğu tespit edilememiştir (Erdoğan 2019: 262). Eser, Arapça hamdele ve salvele ile başlayıp eserin yazılış sebebin belirtildiği Türkçe dibace ile devam eder. Buna göre öncelikle Hz. Peygamber’e duyduğu sevgi ve onu sevdirmek isteği yazarın bu eseri kaleme almasına vesile olmuştur. Ayrıca daha önceden yapılan tercümelerde bulunan yanlışların giderilmesi ve kapalı ifadelere açıklık getirilmek istenmesi de yazar tarafından bir diğer neden olarak sunulur. Abdülmecîd Sivâsî, eserini Hz. Peygamber’i görerek yazmak istediğini, bunun üzerine rüyasında Hz. Peygamber’in üç kere kendisine cemalini gösterdiğini, bu sebeple eserini şüphe duymadan yazdığını belirtir. Abdülmecîd Sivâsî; Müslim, Tirmizî, İbn Mâce, Buhârî, Enes b. Mâlik ve Ebû Hureyre gibi bazı şahıslara ait rivayetleri tercüme etmek suretiyle araya kendine ya da bir başkasına ait manzum parçaları da ekleyerek Hz. Peygamber’in hilyesini mensur olarak kaleme almıştır (Erdoğan 2019: 261).

Sivâsî, Şerh-i Hilye-i Resûl’de yer yer sade bir dil kullansa da çoğunlukla sanatlı bir söyleyişi tercih etmiş ve manzum parçaların bir kısmını da Farsça yazmıştır. Eser, muhtevanın işlenişi bakımından oldukça yüzeysel görünmektedir. Her ne kadar yazar, bu hilyeyi daha önceden yazılmış hilyelerde yer alan bazı rivayetlerdeki yanlışlıklara ve çekişmelere dikkat çekmek için yazdığını belirtmişse de bu, zaten diğer manzum ve mensur hilyelerde de zaman zaman karşılaşılan bir durumdur. Hz. Peygamberin cesaretinin, silah kullanmadaki maharetinin, savaştaki atılgan tutumunun anlatıldığı son bölüm ise manzum ve mensur diğer hilyelerde bulunmayışı yönüyle farklılık göstermektedir.

Eserin biri der-kenar olmak üzere beş nüshası vardır (Erdoğan Taş 2019: 261). Bunların dışında Ankara Üniversitesi Yazma Eserler Kütüphanesi. Mustafa Con A 481/III. vr. 23b-32a ile Mısır Millî Kütüphanesi. 4422 S. Katolog Sıra No: 774’te kayıtlı iki nüshası daha bulunmaktadır. Eser üzerine Mehtap Erdoğan Taş çalışmıştır (2019).

Şairin biyografisi için bk. “Şeyhî, Abdülmecîd Sivasî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyhi-abdulmecid-sivasi