Müellifin, tasavvufun Kur’an ve hadisle iç içe oluşunu göstermek ve intisap edenleri hadisle buluşturmak amacıyla kaleme aldığı mensur eseri. Hicri ikinci asırdan itibaren başlayan çalışmalarda, Hz. Peygamber'den gelen rivayetler içinden kırk hadisin ezberlenmeye ve içeriğinin hayatta tatbik amacıyla derlenmeye başlandığı görülmektedir. Hâmid-i Velî’de bu çerçevede Şerhu'l-Erbaîn Hadîsen adlı risalesini kaleme almıştır.

Arapça olan eserin pek çok yazma nüshası bulunmakta olup bu madde için kullanılan nüsha H. Hulusi Ateş Darende Şeyhzadeoğlu Özel Kitaplığı, 367 numarada yer almaktadır. 

Eserin baş tarafında Allah'ın tekliğine, O'na ve Resûlü'ne uyulması gerektiğine dikkat çeken ayetler ile zalimin zulmüne karşı sahih hadislerin tebliğine dair girizgâh yer almaktadır. Müellif sünneti ihyaya, imanı güçlendirmeye yönelik hadisler nedeniyle, Hz. Peygamber'in hadisleri kendisine ulaşan insanların bunları başkalarına ulaştırmalarının vacip olduğunu dile getirir. Daha sonra eserini hazırlama gerekçesini açıklar. Buna göre, talebini yerine getirmenin elzem olduğu faziletli bir insanın hem kendisinin hem de buna bakacak olanların yararlanması amacıyla böyle bir çalışma yapmasını istemesi üzerine kırk hadis mecmuasını oluşturduğunu söyler.

Hadislerin tamamında insanın bütün hayatında ilahî iradeyi göz önünde bulundurması, dünyevî gayelerden uzaklaşması ve iyi bir ahlâkla edeplenmesi ön plana çıkmaktadır. Hâmid-i Velî'nin derlediği hadislerin önemli bir kısmında zahiri anlam yanında işarî dediğimiz bakış açısıyla getirilen yorumlar dikkat çekicidir.

Hâmid-i Velî bu çalışmasında zikrettiği hadislerden alınacak dersi "hisse" başlığı altında vermiştir. Bu yorumlarında bazı hususlar öne çıkmaktadır. Birkaç örnek vermek gerekirse: İki cihan mutluluğuna ermenin niyetin ve amelin salih olması ile takvaya bağlı oluşu (1, 13, 27), Allah'ın hakkını her şeye takdim etmek gerektiği (3), iman davasının kalbin içinin gereksiz şeylerden boşaltılıp ibadetlerle süslenmesiyle ispat edileceği (10), ibadetlere istikrarlı bir şekilde devam etmenin önemli olduğu (18), orucu tüm dünyevî ve uhrevî isteklerden uzaklaşarak tutmanın zarureti (21), helal rızık kazanmanın her şeyin başı olduğu (24), iyi insanlarla arkadaşlık etmek gerektiği (30).

Hadisleri yorumlarken zahiri anlamlarının ötesine geçerek tasavvufî yorumlar getiren Hâmid-i Velî, bu yorumlarında hem yılların kazandırdığı tasavvufî birikimi yansıtır hem de işarî yorum geleneğini devam ettirmiş olur. İnsan iyi bir kul olursa Allah Teâlâ'nın nurunun kula tecelli edeceğini söylemesi (6), cihadla ilgili olan Âl-i İmrân Suresi'ndeki ayeti ibadete düşkünlük ve nefse katlanmakla yorumlaması (11), Allah'ın gölgesinde gölgelenecek yedi sınıfı açıklarken hâfâ ve ahfâ makamlarında müslümanın olması gereken durumunu dile getirmesi (12) gibi.

Müellifin biyografisi için bk. "Somuncu Baba". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/somuncu-baba