- Yazar Biyografisi (TEİS)
Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî - Madde Yazarı: Doç. Dr. Çetin Kaska
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Şerh
- Yayın Tarihi:30/01/2022
ŞERH-İ GÜLŞEN-İ RÂZ (BABA NİMETULLAH)
tasavvufî şerhBaba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî (d. ?/? - ö. 920/1514)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Mahmûd-ı Şebüsterî’nin kaleme aldığı Gülşen-i Râz adlı tasavvufî manzum eserin mufassal mensur şerhidir. Hicri dokuzuncu yüzyılda yazılan bu kâmil şerhte Ni‘metullâh-i Nahcuvânî tasavvuf yoluna yeni girmiş kimselere hitap etmiş, tasavvuf umdelerinin izahını, sûfilerin irfan ve idrak derecelerini beyan etmiş, mutasavvıfların kaş, göz, şarap, mum ve meyhane ile hangi manaları kastettiklerini ifade etmiştir. Vahdet-i vücûd anlayışını ve mecazları tahlil eden bu eser Kur’an-ı Kerim, hadisler ve Mevlânâ Mesnevî’sinden sonra sürekli müracaat edilen eserler arasında yer almıştır. Nahcuvânî eserinde edebî sanatlardan, Arapça terkiplerden, Arapça atasözleri ve şiirlerden, ayet ve hadislerden, mutasavvıfların sözlerinden, hikâyelerden, peygamber kıssalarından, mutasavvıfların hikayelerinden, dinî rivayetlerden, büyüklerin sözlerinden, felsefî, kelâmî ve astronomi ıstılahlardan istifade etmiştir. Nahcuvânî eseri şerh etmeden önce süslü bir mukaddime yazmış, burada dönemin tasavvuf düşüncesini ifade etmiş, daha sonra Gülşen-i Râz’ı bazen mısra mısra bazen de beyit beyit şerh etmiş, kendisinden önce yazılan şerhlerden büyük oranda etkilenmiş, diğer şerhlerden farklı olarak az sayıdaki şiirden iktibas yapmıştır. Manayı lafza kurban etmeyen müellif eseri şerh ederken her fırsatta Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin vahdet-i vücûd nazariyesini işlemiştir. Muhakkiklerin nazarında makbul görülen eserde sade, basit ve akıcı bir dil kullanılmamış, ağır, uzun ve girift cümlelere yer verilmiştir. Üçte biri Arapça ibarelerden oluşan şerhin bir nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Lala İsmail Paşa nr. 168 numarada kayıtlıdır.
Şairin biyografisi için bk. “Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/baba-nimetullah-nimetullah-nahcivani
Eserden Örnekler
Kaynakça
Fîrûz Merdânî (1397). “Mu’arrifî-i Şeyh Bâbâ-i Nahcivânî ve Berresî-i ‘anâsır-i Sebkî ve Muhtevâî-i Nüsha-i Hettî-i Şerh-i Gülşen-i Râz-i Vey”, Neşriyye-i Nesr-i Pejûhî-i Edeb-i Fârsî. 43/21: 155-175.
Kurt, Yaşar (1998). Nahcuvanî ve Tasavvufi Tefsiri. Doktora Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
Kurt, Yaşar (2013). “Nimetullah bin Mahmud”. İslam Ansiklopedisi. C.33. İstanbul: TDV Yay. 132-133.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | EL-FEVÂTİHU'L-İLÂHİYYE VE'L-MEFÂTÎHU'L-GAYBİYYE EL-MÛDIHATÜ Lİ'L-KUR'ÂNİYYE VE'L-HİKEMİ'L-FURKÂNİYYE (BABA Nİ'METULLÂH) | Baba Ni‘metullâh b. Mahmûd en-Nahcuvânî | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
2 | HİDÂYETÜ'L-İHVÂN (BABA NİMETULLAH) | Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî | Doç. Dr. Parvana Bayram |
Görüntüle | ||
3 | TERCÜME-İ NAKŞ-I FÜSÛS VEYA HÂŞİYE ALÂ FÜSÛSİ'L-HİKEM (BABA NİMETULLAH) | Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî | Doç. Dr. Parvana Bayram |
Görüntüle | ||
4 | HÂŞİYE ALÂ TEFSİRİ'L-BEYZAVÎ (BABA NİMETULLAH) | Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî | Doç. Dr. Parvana Bayram |
Görüntüle | ||
5 | GÜLŞEN-İ RÂZ ŞERHİ (BABA NİMETULLAH) | Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî | Doç. Dr. Parvana Bayram |
Görüntüle | ||
6 | MENÂKIBÜ’L-ÂRİFÎN (EFLÂKÎ) | Eflâkî, Eflâkî Dede, Eflâkî Ahmed Ârifî, Ârifî | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
7 | MEVHÛB-I MAHBÛB (ŞEYHOĞLU) | Şeyhoğlu, Baba Yusuf Sivrihisarî | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
8 | MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan |
Görüntüle | ||
9 | TABSİRATÜ’L-MÜBTEDİ VE TEZKİRETÜ-İ-MÜNTEHİ (KONEVÎ) | Konevî, Sadreddin | Doç. Dr. Mevlüt Gülmez |
Görüntüle | ||
10 | KİTÂBÜ’L-MÜNTEHÂ EL-MÜŞTEHÂ ALE’L-FÜSÛS (AHMED BÎCÂN) | Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân, Şeyh Ahmed Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib | Dr. Mehmet Bilal Yamak |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Muhammed | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
12 | MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Diğer Edibe Taş |
Görüntüle | ||
13 | ŞERH-İ HADİS-İ ERBÂİN (SOMUNCU BABA) | Somuncu Baba | Prof. Dr. Enbiya Yıldırım |
Görüntüle | ||
14 | ZİKİR RİSÂLESİ/ KELİME-İ TEVHİD ZİKRİ RİSÂLESİ (SOMUNCU BABA) | Somuncu Baba, Hamîdüddîn-i Aksarâyî | Diğer Tuğba Nurlu Ertürk |
Görüntüle | ||
15 | KÂŞİFÜ'L-ESTÂR AN VECHİ'L-ESRÂR (ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ) | Şeyh Hâmid-i Velî | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle |