- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şemsî, Şemseddîn Sivasî - Madde Yazarı: Dr. UĞUR ÖZTÜRK
- Eser Yazılış Tarihi:987/1579
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Şerh
- Yayın Tarihi:21/08/2022
ŞERH-İ GAZELİYYÂT-I SULTÂN MURÂD-I SÂLİS (ŞEMSÎ)
gazel şerhiŞemsî, Şemseddîn Sivasî (d. 926/1520 - ö. 1006/1597)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şemseddîn Sivâsî tarafından III. Murad’ın şiirlerine yazılan tasavvufî şerh. Şerhin iki nüshası bulunmaktadır. İlk nüsha Süleymaniye Ktp. H. Şemsi F. Güneren 23 109b-128a, ikinci ve tezhipli nüsha ise İzzet Koyunoğlu Ktp. 12856 numarada 1b-14b varakları arasındadır. Sivâsî’ye ait olduğu belirtilen (Paksoy 2007: 446) ve daha sonra neşredilen (Sürer 2017) şerh ise Hâşimî Emir Osman’a aittir (Öztürk ve Arı 2020). Şemseddin Sivâsî’nin şerhi diye neşredilen ve Hâşimî’ye ait olan metin Süleymaniye Ktp. Amcazâde Hüseyin Paşa 282/2 numarada 114b-167b varakları arasında bulunmaktadır. Hâşîmî’ye ait şerhin başka bir nüshası kısmi farklılıklarla birlikte TİEM 1901 (1b-91b) numaradadır (Dağlar 2019: 35-120; Şahin 2019: 31-109).
Sivâsî, III. Murad’a ait üç Türkçe gazeli yine Türkçe olarak Safer 987/Nisan 1579’da şerh etmiştir. Şârih, şiirlerin 987/1579 tarihinde şerh edilmek üzere kendisine padişahın doğrudan emri olduğunu ve sâhibü’l-fazli ve’l-yakîn birisi aracılığıyla gönderildiğini (H. Şemsi F. Güneren 23 116a-b) söyler. Şerh metninde ilk önce sultana ait beyti vermiş ardından kelimelerin lügat anlamını vermeden doğrudan tamamen tasavvufî olarak yorumlanan şerhe geçilmiştir. Şârih ayrıca beyitleri şerh ederken kendi şiirlerinden ve farklı şairlere ait şiirlerden de alıntılar yapmıştır.
Sivâsî’ye ait şerhin kısmi tanıtımı olmakta birlikte metin üzerine herhangi bir çalışma yapılmamıştır (Öztürk ve Arı 2020).
Yazarın biyografisi için bk. "Şemsî, Şemseddin Sivâsî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semsi-semseddin-sivasi
Eserden Örnekler
Yâr olıgör yâr-ile ferdâda olgıl bahtiyâr
Zîrâ yâr ile yâr olmaga devâm-ı şuhûd lâzım gelür. Mecâz tarîkıyle melzûm zikr olınup lâzım murâd olmak kâʿide-i meʿâniyedür. Fe-emmâ yâr-ile yâr olmagun beyânı bu mukaddimeye mevkûfdur ki benî Âdem egerçi cismâniyyet sebebi ile nihâyet kesâfetdedür, ammâ rûhâniyyet hasebi ile gâyet letâfetdedür. Lâ-cerem her neye kim yönün döner, hemân anun hükmin ve her neye kim teveccüh ider anun rengin kabûl ider [Süleymaniye Ktp. H. Şemsi F. Güneren 23, 117a-118b].
Kaynakça
Dağlar, Abdülkadir (2019). Mir’âtu’l-Gaybi’l-Hâkânî/Sultân 3. Murâd’ın Gazellerine Şerhler. İstanbul: DBY Yay.
Öztürk, Uğur ve Osman Sacid Arı (2020). “Şiire Anlam Katmak: Sultan III. Murad’ın şiirlerine yapılan şerhler ve Derviş Mehmed’in tasavvufî şerhi”. Cemal Aksu Armağanı. Ed. Müslüm Yılmaz ve Ayşe Aksu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yay. 847-930.
Paksoy, Kezban (2007). “Şerhu Gazeliyyāti’s-Sultan Murād es-Sālis”. Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları 2/3: 444-448.
Süer, Fatih Ramazan (Eylül 2017). Şerh-i Gazeliyyâti’s-Sultân Muradu’s-Sâlis. Sivas: Sivas Belediyesi Yay.
Şahin, Nurdan (2019). III. Murad’ın şiirlerine yazılan Şerhler Mecmuası: Şürûhu’l-Füyûzât. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ŞEMSÎ) | ŞEMSÎ, Şemseddîn Sivasî | Doç. Dr. Mehmet Halil Erzen |
Görüntüle | ||
2 | SÜLEYMÂNİYYE (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Dr. okan doğan |
Görüntüle | ||
3 | İBRET-NÜMÂ (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Dr. okan doğan |
Görüntüle | ||
4 | MEVLİD (ŞEMSÎ) | ŞEMSÎ, Şemseddîn Sivasî | Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu |
Görüntüle | ||
5 | GÜLŞEN-ÂBÂD (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Doç. Dr. Fatih Ramazan Süer |
Görüntüle | ||
6 | HEŞT BİHİŞT (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Dr. Duygu KAYALIK ŞAHİN |
Görüntüle | ||
7 | MİR'ÂTÜ'L-AHLÂK (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Prof. Dr. Ahat Üstüner |
Görüntüle | ||
8 | MENÂKIB-I İMÂM-I A‘ZAM (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Dr. okan doğan |
Görüntüle | ||
9 | TERCEME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
10 | MENÂKIB-I ÇEHÂR-YÂR-İ GÜZÎN (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Doç. Dr. yusuf yıldırım |
Görüntüle | ||
11 | İRŞÂDÜ'L-AVÂM (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Dr. Öğr. Üyesi Ayşe PARLAKKILIÇ MUCAN |
Görüntüle | ||
12 | UMDETÜ'L-HUCCÂC (ŞEMSEDDİN SİVÂSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Doç. Dr. Fatih Ramazan Süer |
Görüntüle | ||
13 | MENÂZİLÜ'L-ÂRİFÎN (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Doç. Dr. yusuf yıldırım |
Görüntüle | ||
14 | EMR-İ İLÂHÎ VE HÜCCET-İ İLÂHÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî | Doç. Dr. yusuf yıldırım |
Görüntüle | ||
15 | DÂİRETÜ'L-USÛL (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî (D. 926/1520 - Ö. 1006/1597) | Dr. Fatih Çınar |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
17 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
18 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
19 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
20 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
21 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
22 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
24 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
25 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |