17. yüzyılda yaşamış olan Resmî mahlaslı Açıkbaş Mahmud Efendi’nin Seyyid Ali Hemedânî tarafından kaleme alınan Farsça Evrâd-ı Fethiyye adlı eserinin Türkçe tercümesi ve şerhidir (Yılmaz 2016: 332). 

Bursalı Mehmed Tahir Osmanlı Müellifleri adlı çalışmasında eserin Açıkbaş Mahmud Efendiye ait olduğunu söylemektedir (1915: 29-40). Eser, 59 varaktan oluşmaktadır. Son sayfalarından h.1055 yılının Rebîülevvel ayında bir perşembe günü Kütahya’da kaleme alındığı anlaşılmaktadır (Açıkbaş Mahmud Efendi yty: 110b-111a).

Açıkbaş Mahmud Efendi esere “Estağfirullah el-Azîm” ile başlamaktadır. Eser, Hz. Muhammed’in hadislerinde geçen zikirleri içermekte ve Allah’ı zikretmenin faydalarından bahsedilmektedir. Ayrıca zikir sayılarına ilişkin bilgiler verilmektedir. Ayete’l-Kürsî okumanın faziletlerine ve Kürsî kelimesinin muhtevasına da değinilmiştir (Açıkbaş Mahmud Efendi yty: 59b-60a; Altınışık 2006: 48). Açıkbaş Mahmud Efendi eseri hem Türkçeye çevirirken hem de açıklarken ayet, hadis ve klasik eserlerden faydalanmıştır. Açıklamalarını Arapça ve Farsça şiirlerle desteklemiştir (Öcalan 2012: 95).

Şerhin sonunda, eseri Farsçadan Türkçeye çevirme nedenini eserin faydalarına dayanarak söyleyen müellif, Evrâd-ı Fethiyye duasıyla eserine son vermektedir. Kezban Altınışık eserde ismi geçen şahısları ve eserleri aktarmaktadır: Keşşâf, Sahih-i Müslim, Sahih-i İbn Mâce, Sünen-i Nesâî, Sünen-i Ebû Dâvud, Sahih-i Müstedrek, Sünen-i Tirmizî, Hâşiye-i Mütâliâ, Tenbîhu’l-Gâfilîn, Kimyây-ı Saâdet, Nefahatü’l-Üns, Sahih-i Cevâhir, Âvârif, Meşârik, Muhtar-ı Sarîh, Mesâbih Şerhi Mefâtih, Tâcü’l-Esâmiye, Mişkâtü’l-Envâr. Eserde adı geçen şahıslar ise şöyledir: Kadı Beydâvî (ö.685/1286), Ebû Suud, Seyyid Şerif Cürcânî (ö.816/1423), İmâm-ı Gazzâli (ö.505/1111), İbn Mâlik, Mevlânâ Abdurrahmân-ı Câmî (ö.898/1492), Şeyh İshak Kâzerûnî( ö.426/1034), İbn Melek, Mevlânâ Saadettin Taftazânî (ö.793/1390), Cevherî, Beyhâkî (458/1066) (2006: 48).

Eserde tapşurmak, yücerek, gökçek gibi kelimeler Eski Anadolu Türkçesi’nin dil özelliklerini yansıtmaktadır. Arapça, Farsça ve Türkçe kelimelerin kullanıldığı eserde vokal yerine harekeler kullanılmıştır (Öcalan 2012: 90).

Eserin altı nüshası vardır. Nüshalardan biri Süleymâniye Kütüphanesi H. Hayri-H. Abdullah Kitaplığı, numara 146’da kayıtlı bir mecmua içindedir. Nüshalardan diğeri ise İstanbul Belediyesi Osman Ergin Yazmaları, numara 669’da bulunmaktadır (Altınışık 2006: 47). Diğer nüshalar 1519 ve 648 numaralarıyla Osman Ergin Yazmaları bölümünde, 2191 numarasıyla Kastamonu İl Halk Kütüphanesi ve Diyarbakır İl Halk Kütüphanesinde yer almaktadır (Öcalan 2012: 90).

Eser üzerine ayrı bir çalışma bulunmamaktadır. Hasan Basri Öcalan, Melâmet Zindanında Bir Nakşî Açıkbaş Mahmud Efendi adlı eserinde Şerh-i Evradü’l-Fethiyye’ye ilişkin bilgi vererek eseri yayımlamıştır.

Resmî'nin biyografisi için bk. “Resmî, Açıkbaş Mahmud Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/resmi-acikbas-mahmud-efendi