ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ)
şiir şerhi
İsmail Hakkı Bursevî (d. 1063/1653 - ö. 1137/1725)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Yûnus Emre’nin (d. ? – ö. 720/1320?) “Sırâtdan gel sıfâta anda safâ bulasın” mısrasıyla başlayan 13 beyitlik gazeline İsmail Hakkı Bursevî’nin yaptığı mensur şerh. 1124/1712 tarihli müellif hattı nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 1521 numarada kayıtlı bir mecmua içerisinde yer almaktadır. İstinsah tarihi 1125/1713 olan başka bir nüsha ise yine Süleymaniye Kütüphanesi’nde Hâlet Efendi 724 numarada kayıtlı bir yazmanın 115a-123b sayfaları arasında bulunmaktadır. Bazı çalışmalarda, eserin adı Şerh-i Kelimât-ı Yûnus Emre şekliyle de geçmektedir (Ceylan 2007: 27; Duru 2007: 119; Taştan 1999: 28; Yazar 2011: 644).

Âlim, müfessir, mutasavvıf ve şair olan İsmail Hakkı Bursevî, farklı risalelerinde Yûnus Emre’ye isnat ettiği beş şiiri şerh etmiştir. Bunlardan biri olan Şerh-i Ebyât-ı Yûnus Emre’de kendisini “el-fakîr, eş-şeyh” gibi sıfatlarla niteleyen (Taştan 1999: 308, 319) Bursevî, diğer ebyât şerhlerinde yaptığı gibi, şerh sebebini izah etmeksizin hemen şerhe başlamakta ve eserini Arapça bir dua ile sonlandırmaktadır. Eserde, Yûnus’a ait tasavvufi kavramlar ve mecazlarla örülü gazel bazen mısra mısra bazen de beyitler hâlinde şerh edilmektedir. Eser, çoğu zaman edebî bir şerhten ziyade seyr ü sülûk yolcusuna öğüt ve vaazlar veren tasavvufi bir nasihatname görünümü kazanmıştır. Diğer bazı ebyât şerhlerindeki gibi şiir alıntılarının görülmediği eserde birkaç yerde ayet ve hadis iktibasları yer almaktadır.

Ahmet Taştan (1999), hazırladığı yüksek lisans tezi içerisinde ve Songül Aydın Yağcıoğlu (2016) bir makalesinde eserin çeviri yazılı neşrini yayımlamışlardır.

Yazarın biyografisi için bk. “Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakki-bursali-ismail-hakki-bursevi


Eserden Örnekler


Sırâtdan gel sıfâta anda safâ bulasın

Sırât şol yola derler ki anda aslâ i’vicâc olmaya. Âhiretde cehennem üzerine memdûd olan cisrin firâz u nasîb-i istivâsı olmak a’mâl-i ibâda dâ’irdir. Anınçün şerî’at ve tarîkatda müstakîm olanlar orada akabe görmeyüp toğru cennete giderler ve yol zahmeti çekmezler. Pes Hakk’a giden yolların cümlesi toğrudur velâkin egrilik ol yollarda meşy edenlere göredir. Egerçi ki Ve enne ilâ-Rabbike’l-muntehâ hasebiyle umûm ve husûs ehlinin rücû’u Allâh’adır. Zîrâ abd ne kadar âbık olsa dahi âhir efendisi kapısına gelir. Anınçün lâzımdır ki ihtiyârla rücû eyleye, ıztırârla degil (Aydın Yağcıoğlu 2016: 82)

Kaynakça


Aydın Yağcıoğlu, Songül (2016). “Yûnus Emre’nin Bir Şiiri ve İsmâîl Hakkı’nın Şerhi”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 55, 77-90.

Ceylan, Ömür (2007). Tasavvufi Şiir Şerhleri. İstanbul: Kapı Yay.

Duru, Rafiye (2007). Modern Metin Çözümleme Teknikleri Bakımından Şerh Geleneği ve İsmail Hakkı Bursevî. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.

Taştan, Ahmet (1999). Bir Şârih Olarak İsmail Hakkı Bursevî ve Edebî Şerhleri. Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.

Yazar, Sadık (2011). Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


UYAN, Ömer. "ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/serh-i-ebyat-i-yunus-emre-ismail-hakki-bursevi. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MECMÛ'A-İ FEVÂ'İD / MECMÛ'ATÜ’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT / MECMÛ'A-İ MAKÂMÂT-I MÛSIKÎ VE’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT (İSMÂ'ÎL HAKKÎ) (Bursa İnebey Yazma Eserler Kütüphanesi, Genel, 87; Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Koleksiyonu, 1182/18) Hakkî, Bursalı İsmâ'îl Hakkî Bursevî Araş. Gör. Tubanur KAYA
Görüntüle
2 TUHFE-İ BAHRİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevi Diğer Fakirullah Yıldız
Görüntüle
3 TUHFE-İ HALİLİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevi Diğer Fakirullah Yıldız
Görüntüle
4 ŞERH-İ EBYÂT-I HACI BAYRAM-I VELÎ (HAKKI) Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
5 ŞERH-İ KELÂM-I ŞEYH SA'DÎ (HAKKI) Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
6 ŞERH-İ PEND-İ ATTÂR (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
7 FERAHU'R-RÛH/ŞERHÜ'L-MUHAMMEDİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
8 ŞERHU NAZMİ'S-SÜLÛK (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
9 TUHFE-İ ATÂİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
10 KİTÂBÜ’L-HİTÂB (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
11 ED-DÜRRETÜ`L-İRFÂNİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
12 TUHFE-İ ALİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
13 TUHFE-İ ÖMERİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevi Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
14 TUHFE-İ VESİMİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
15 RİSÂLE-i GÜL (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
16 ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
17 MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) Bekâyî, Darendeli Bekâyî Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
18 KISSA-İ ERVE Bilâl Efendi, Oflu Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu
Görüntüle
19 DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
20 DÎVÂN (HÂMİD) Hâmid, Enderûnlu Mehmed Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
21 DÎVÂN (HİLMÎ) Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
22 EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi Dr. Necmettin Azak
Görüntüle
23 DÎVÂN (İZZÎ) İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
24 DÎVÂN (MÜSELLEM) Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
25 İNSÂN-NÂME Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle