- Yazar Biyografisi (TEİS)
Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi - Madde Yazarı: Ismail Aksoyak
- Eser Yazılış Tarihi:1186/1772
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:15/09/2022
ŞERH-İ DÎVÂN-I ALÎ / ŞERHU DÎVÂNİ ALÎ
Hz. Ali'nin şiirlerinin şerhiMüstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi (d. Recep 1131/Mayıs-Haziran 1719 - ö. 10 Şevval 1202/14 Temmuz 1788)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Müstakim-zâde Süleyman Sadeddin Efendi'nin (d. 1131/1719 - ö. 1202/1788) Hz. Ali'nin şiirlerini şerh ettiği eser. Eserin baş taraflarında İstanbul’da kadılık yapmış olan Neyli-zâde Muhammed Hamid, Bursa’da aynı görevde bulunmuş el-Hac İbrahim Hanif, Seyyid Abdullah Haşim-zâde, Defter-i Hakânî eminlerinden Mir Süleyman, Vak’a-nüvis Muhammed Hâkim, Ali bin Şeyh Muhammed el-Huseyni, Şeyhü’I-İslâm Salih Efendi-zâde Muhammed Emin, Müftü Piri-zâde Osman ve Rumeli kazaskerlerinden Muhammed Said'in takrizleri vardır.
Eserin mukaddimesinde Süleyman Sadeddin, Halvetîlik tarikatına mensup Sinan ve Sa’di Şeybanî adlarında iki samimi dost ve arkadaşından teşvik gördüğünü ve onların ısrarıyla Hazret-i Alî Dîvânı’nı tercüme edip açıklamaya başladığını söyler. Eserin başında 330 maddelik tematik bir fihrist bulunmaktadır. Tematik fihriste göre şiirlerdeki konu sayısı 185'tir. Bu başlıklardan bazıları âl-i aba, tekfîn-i nebevî, ahvâl-i Bilâl-i Habeşî, Mersiye-i Zehrâ vb. şeklindedir (Şerh-i Dîvân-ı Alî [yz.]: 6b-11a).
Yazar bu eseri 22 Cumâde’l-ûlâ 1183/24 Eylül 1769 tarihinde şerh etmeye başlamış ve 1 Cumâde’l-ûlâ 1186/30 Haziran 1772 tarihinde tamamlamıştır. Kitabın bitim tarihini gösteren iki terkip vardır ki bunlar "Tulûu’l-hatm ve Huve'l-tevzi’l-azim" dır. Bunlar ebced hesabıyla eserin bitimine düşürülmüş tarihlerdir.
Hz. Ali Dîvân’ının Müstakim-zâde tarafından yapılan manzum tercüme ve açıklamasının orijinal adı Şerhu Dîvâni Alî'dir. Şerif Murtaza (966-1044) tarafından Arap alfabesindeki harf sırasına göre düzenlenmiş ve belli bir sıra dâhilinde sunulmuştur. Müstakim-zâde’nin kaleminden çıkmış nüsha, İstanbul’da, Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Bölümünde 2780 numarada kayıtlıdır. Ayrıca Mısır Milli Kütüphanesi, nr: 86, 4795, Ankara Milli Kütüphane, Yz. A 4938, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, EH. 1631'de de nüshaları görülmektedir. Eser, 1255/1839 tarihinde Bulak’ta eski harfli olarak basılmış ve Şâkir Diclehan tarafından da sadeleştirilerek yayımlanmıştır (1981).
Müellifin biyografisi için bk. "Müstakîm-zâde Süleyman Sadettin". Türk Edebiyatı eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mustakimzade-suleyman-sadeddin
Eserden Örnekler
Veşyebüke kad nezâ bürede'ş-şübâb
Aslında mâ istifhâmdur. Harf-i cer duhûlünde elif hazf olunmak kavâ'idddendür. Nezâ soyundu yani libâsını çıkardı dimekdür.
Me'âl-i Makâl : Niçeye dek bu aşk-bâzîlık dâmenini tutup çekersin pîrlik geldi. Geçlik libâslarını soydı çıkardı yani sakalından ol câme-i siyâhı selb eyleyüp beyâz vücûd gibi ol libâs-ı civânîden uryân kaldı. Agardı mûy-ı rîş ve gönül dünyâya kanmazsın. Sabâh oldı dahı sen hâb-ı gafletden uyanmazsın. Tercüme: Tâbekey bu vâdî-i aşk-ı mecâzîde kavs-i pîrîden güşâd olmakdadur tîr-i şitâb (Şerh-i Dîvân-ı Alî [yz.]: 44b).
Kaynakça
Atila, Vedat (1990). Hazreti Ali Divanı. Ant Yay.
Diclehan, Şâkir (1981). Hazret-i Ali Divanı. İstanbul: Ana Yay.
Şerh-i Dîvân-ı Alî (yz). Ankara Milli Kütüphane. Yz. A 4938.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TUHFETÜ'L-HATTÂTÎN | Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi | Doç. Dr. Kadri Hüsnü Yılmaz |
Görüntüle | ||
2 | DEVHATÜ’L-MEŞÂYİH | Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
3 | ZEYL-İ HAMÎLETÜ'L-KÜBERÂ | Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ TÂCİYYE | Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
5 | TERCEME-İ KÂNÛNÜ’L-EDEB | Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi abdullah muaz güven |
Görüntüle | ||
6 | DURÛB-I EMSÂL | Müstakîm-Zâde Süleyman Sadeddin Efendi | Selcan Teke |
Görüntüle | ||
7 | ISTILÂHÂT-I Şİ'RİYYE | Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
8 | ŞERHU DÎVÂNİ ALÎ EL-MURTAZÂ | Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi | Dr. Davut Ertem |
Görüntüle | ||
9 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
10 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
12 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
13 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
14 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
16 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
17 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
18 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |