Hacı Bektaş Veli’ye ait olan Kitâb-ı Tefsir-i Besmele, yazı yazma geleneğine uygun olarak besmele, hamdele ve salvele ile başlamaktadır. Veli, sebeb-i telif kısmında ahret ve din yolunu başarmak için şeriat hükümlerinin sırlarından bir parça açıkladığını; okuyanların kendisini hayırla yad etmeleri için şerhi Türkçe olarak yaptığını söyler. Tefsir, dilersem üç yüz tabak Bağdadî kağıtla Bismi’llahi’r-rahmâni’r-rahîm’in açıklamasını yazarım. Ancak bu kadar yeter. Tab olsun. Bitti. Doğrusunu Allah bilir” şeklinde sona ermektedir. Şirk koşmamak şartıyla inanların bütün günahlarının Allah’ın Rahman ve Rahim sıfatları gereğince affedileceğinin işlendiği Besmele tefsiri, baştan sona iman konusunun manifestosu gibidir. Din değiştiren bir topluluk için objenin (inanılanın) süjeyi (inananı) ikna etmesi önemli bir durumdur. Bu konu eserde yaratıcının kulu ile ilişkisi üzerinden ele alınmış, Allah, Rahmân ve Rahîm adları üzerinde durularak her işe Besmele ile başlamanın fazilet ve yararlarından bahsedilmiş, Allah’ın lütfu, ihsanı, bağışlayıcılığı ve cömertliği gibi konular insanlar arası ilişkilerde de aynı temalar üzerine oturtulmuştur. Eserde, Hz. Peygamberin miraçta yaşadığı ruhani hayattan kesitler de vardır. İşlediği konular gereği konuşmalar, İslam peygamberi ile Tanrı arasında geçmektedir. Allah'ın birliği, lütfu, bağışlayıcılığı, cömertliği gibi konular, erken dönem Anadolu kültüründe daha iyi anlaşılabilmesi için latife ve hikâye tarzı şeklinde Hasan-ı Basrî, Seriyy-i Sakatî, Tâi, Kafal Şâşî gibi diğer tasavvuf ulularının hayatı ve görüşleri ile daha müşahhas hâle getirilmiş ve ayetlerle desteklenmiştir. Manisa Kütüphanesi 3536 numarada kayıtlı olan eser, Kitâb-ı Tefsir-i Besmele ma’a Makâlât-ı Hâcı Bektâş Rahimehu’llâh başlığını taşımakta ve Veli’nin Makâlât’ı ile birlikte bulunmaktadır. 29 varaktan oluşan ve nestalik ile yazılan eser, 827/1422’de Cafer Bin Hasan tarafından istinsah edilmiştir. Eserde, başlık ve vurgulanmak istenen kısımlar kırmızı mürekkep ile yazılmıştır. Eserin Rüştü Şardağ tarafından popüler bir neşri yapılmış (Şardağ 1985), Kültür Bakanlığı tarafından tekrar basılmıştır (1993). Daha sonra aynı eser, Hamiye Duran tarafından Latin harflerine aktarılmış ve Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli dergisinde yayımlanmıştır (2005). Ayrıca bu çeviri tekrar gözden geçirilerek yeni ilavelerle Diyanet Vakfı Yayınları tarafından yayımlanmış, (Duran 2007), aynı kurum tarafından Arnavutça’ya da çevrilmiştir (2016). Eser, Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Araştırma Merkezi tarafından yeniden basılmıştır (2010). Yayımlanan eser üzerinde çeşitli çalışmalar yapılmıştır.

Hacı Bektaş Veli’nin biyografisi için bk. Hacı Bektaş Veli. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/haci-bektas-veli.