Fâik Reşâd’ın telif romanı. Eser her ne kadar roman olarak yayımlansa da gerek hacim gerekse kurgulama tekniği açısından romandan ziyade geleneksel hikâye anlatımına yahut rivayete dayalı hikâye etmeye bir örnektir. Sergüzeşt-i Hulûsî, anlatıcı olarak karşımıza çıkan kişinin -ki bu kişinin eserin yazarı Fâik Reşâd’ın olma ihtimali oldukça yüksektir- yakın arkadaşı olarak Hulusi Bey’in başından geçen bir olayı ondan dinlediği şekliyle nakletmesiyle başlar.

On kısa bölümden oluşan eser, Hulusi Bey’in “tuhaf, mamafih acıklı sergüzeşt”ini sade, açık ve akıcı bir şekilde anlatmaktadır. Eserde tek bir olay vardır, o da Hulusi Bey’in her gün yaptığı vapur yolculuklarının birinde kadınlar bölümünde gördüğü bir kadından hoşlanması ve onu takip ederek bir şekilde ulaşmaya çalışması ile gelişir. Anlık bir görüntü sonucunda iki taraf da birbirinden hoşlanmış bulunmaktadır. Dönem şartları çerçevesindeki realiteye ve gündelik yaşama uygun bir şekilde seyreden anlatıda kadınla bir şekilde tesadüfler zinciri ile tekrar karşılaşan Hulusi Bey’de buluşma isteği gittikçe bir tutkuya dönüşür. Kadın da bu durumun farkındadır ve ona arzu ettiği kavuşmayı sağlayacak olan randevuyu verir. İlk buluşma çabası Hulusi Bey’in yaşadığı talihsizlikler ve aksilikler neticesinde başarısız olur. Sonrasında durumu fark eden Hulusi Bey’in ağabeyi duruma el koyar ve kardeşini bu sevdadan vazgeçirmeye çalışır. Tüm engellemelere rağmen tesadüflerle örülen ikinci görüşme teşebbüsü de gerçekleşme aşamasına yakın yine komik denilebilecek türlü aksiliklerle yarım kalır. Sonrasında kadın Hulusi Bey’e gönderdiği bir mektupla kendisinin dul bir kadın olduğunu, Hulusi’yi ölen eşine çok benzettiği için onunla görüşmek istediğini belirtir. Ona karşı her ne kadar derin bir muhabbet duysa da artık İstanbul’dan ayrılmak zorunda olduğunu yazar. Bu olay üzerinden tam on sekiz yıl geçer ve bu süre zarfında birbirlerinden kesinlikle haber alamazlar.

Aradan geçen zaman içinde Hulusi Bey memur olarak görev yaptığı bir mevkide kendisini evlendirmek isteyenlere “Olur” dediğinde hem kendisi hem de okuyucular için oldukça şaşırtıcı bir durumla karşılaşır. Zira evlenmesi için ona teklif edilen kişi yıllar önce görüp beğendiği fakat bir türlü görüşemediği “maşukunun” kızı çıkmıştır.

Yazar burada devreye girerek okuyucusuna, genelde bu tarz evliliklerde iyi sonuçlar beklenilmez fakat gerek Hulusi Bey’in gerekse kayınvalidesinin asaletlerine yaraşır iyi terbiyelerinden dolayı mutlu bir aile ortaya çıkmıştır, nev'inden bir açıklama yapma gereği duymuştur. Sergüzeşt-i Hulûsî, kişi kadrosu ve mekânlar açısından oldukça dar bir çerçevede tutulmuştur. Anlatım içerisine diyaloglar ve yer yer kişilerin içinde bulundukları durumu vurgulamak amacıyla Divan şiirinden çeşitli beyitler yerleştirilmiştir.

Sergüzeşt-i Hulûsî, 1898-1899 yılında İstanbul’da, Tahir Bey’in “40” numaralı Matbaası’nda basılmıştır ve 52 sayfadan oluşmaktadır.

Çevirmenin biyografisi için bk. "Faik Reşad". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/faik-resad.