SENEDÜ'Ş-ŞU'ARÂ
şiir ve şiirin fazileti hakkında eser
Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde (d. ?/? - ö. 1181-82/1768)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Haşmet mahlaslı Mehmed Abbas Efendi-zâde'nin (ö. 1181-82/1768) şiir sanatının tarihî ve dinî kökenine dair eseri. Senedüş-Şu'arâ, şairin Dîvân'ından sonra en önemli eseridir. Sadrazam Koca Râgıb Paşa adına yazılan ve ona sunulan bu eser, dört fıkra ve bir hatimeden meydana gelmektedir.

1. Fıkrada, şiirin faziletleri aklî ve naklî deliller vasıtasıyla anlatılarak, ayet ve hadislerden iktibaslarla tevsik edilmeye çalışılır. 2. Fıkrada, aruz kalıplarına uyan manzum ayet-i kerimelerden ve hadis-i şeriflerden örnekler verilerek bunların şiir formuna yakınlığı tespit edilmeye çalışılır. 3. Fıkrada, Hz. Peygamber’in çevresinde bulunan şairlerden ve Allah’ın Resul’ünün bu şairlere ettiği iltifatlardan, bunlara verilen caizelerden bahsedilir. 4. Fıkrada, dört halife, Hz. Fatıma, Hz. Âişe, Hz. Hüseyin, Hz. Peygamber’in amcası Hz. Abbas, sahabeden Ebu’d-Derdâ, Bilâl Habeşî ile İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe, İmam Mâlik, İmam Şâfii ve İmâm Hanbel’in şiir söyledikleri delilleriyle ortaya koyulur. Hâtimede ise, şiirin mevzuniyetinin faziletinden, şiir kelimesindeki harflerin yerleri değiştirilince “arş" ve "şer” kelimelerinin ortaya çıkışının kerametinden bahsedilerek, şiir dinlemenin ve şairlere caize vermenin sünnet-i seniyye olduğu vurgulanır.

Müellif,  bu eserde bütün sanat gücünü, hünerini göstermiş; Arap dili ve edebiyatı ile dinî ilimler özellikle tefsir, hadis konusundaki bilgilerini ortaya koymuş, aruz vezni ve belagat konusundaki birikimini gözler önüne sermiştir.

Eserin tek nüshası, Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi 2511 numarada kayıtlıdır. Eser Haşmet Külliyatı içinde Mehmet Arslan ve İ. Hakkı Aksoyak tarafından yayımlanmıştır (1994).

Şairin biyografisi için bk. "Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasmet-mehmed-abbas-efendizade


Eserden Örnekler


Husûsâ Hazret-i Âdem Aleyhi’s-selâm bir Peygamber-i azîmü’ş-şân iken ve ta'lîm-i Rabbânî kendilere mantûk-ı nass-ı Kur’ân iken fesâhat u belâgatdan ibâret ve azûbet-i melâhatdan kinâyet olan edâ-yı garrâ-yı Arabiyye’yi lisân-ı şerîflerinden sarf u men' ile âhâddan bir kimesnenin nâtıka-i iktirâh u ihtirâına nisbet edip, lisân-ı Hażret-i Âdem’i ancak Süryânî tekellümüne tahsîs neden iktizâ eyledi. Eger ta'lîm-i vâcibü’t-tekrîm-i Rabbânî olan esmânın küllîsi Süryânî idi ve lügât-ı Arabiyye ol vaktlerde dahi tertîb-nümâ-yı terkîb-i vürûd olmamış idi deyü buyurulur. (Arslan ve Aksoyak 1994: 373)

Kaynakça


Arslan, Mehmet ve İ. Hakkı Aksoyak (hzl.) (1994). Haşmet Külliyatı. Sivas. 

Atıf Bilgileri


Aksoyak, ismail. "SENEDÜ'Ş-ŞU'ARÂ". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/senedus-suara. [Erişim Tarihi: 24 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (HAŞMET) Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde ismail Aksoyak
Görüntüle
2 VİLÂDET-NÂME (HAŞMET) Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde ismail Aksoyak
Görüntüle
3 İNTİSÂBÜL-MÜLÛK / HÂB-NÂME / VÂKI'A-NÂME Haşmet, Mehmed Abbas Efendi-zâde ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TÂRÎH-İ MUHÂSARA-İ KARS DER-ZAMÂN-I AHMED PAŞA Haşmet, Abbaszâde Diğer Emrah Aydemir
Görüntüle
5 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
6 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
7 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
8 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
9 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
12 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
13 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
14 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle