- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nevvâb, Mir Möhsün - Madde Yazarı: Prof. Dr. Vüsale MUSALI
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Azerbaycan
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:26/01/2022
ŞEMSÜ’L-HİDÂYE (NEVVÂB)
Protestanlığa karşı mensur reddiyeNevvâb, Mir Möhsün (d. 1249/1833 - ö. 1337/1919)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Protestanlığa karşı reddiye niteliğinde Farsça yazılmış olan mensur bir eser. Bir mukaddime ve otuz beş bölümden oluşan eser, 19. yüzyılda Avrupa’da Katolik mezhebinin parçalanması sonucunda ortaya çıkan Protestanlığı ve onun eleştirisini konu etmektedir. Burada Martin Luther’den de bahsedilmiştir (Qarayev, 2012: 214).
Eser bir tevhidle başlar. Öncelikle giriş niteliğindeki dört bölüm yer almış, ardından mukaddime, 35 fasıl, hatime, müşriklerin, münafıkların ve kâfirlerin kınanması, musannifin ketebesi yer almaktadır.
Eserin üç adet yazma nüshası Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde muhafaza edilmektedir. Б – 1846 kayıt numaralı nüsha müellif nüshasıdır. Bu nüsha Nevvâb tarafından 1306/1888 yılında istinsah edilmiştir ve hacmi 215 varaktır. Kitabın zahriyesi Nevvâb tarafından çeşitli motiflerle süslenmiştir. Б – 4196 şifreli nüsha 1301/1883 yılında (eksik nüsha), Б – 2038 kayıt numaralı nüsha ise 1305/1887 yılında istinsah edilmiştir (Геюшов, 1994: 264). Şemsü’l-Hidâye, günümüze kadar araştırılmaya tabi tutulmamış ve yayınlanmamıştır.
Yazarın biyografisi için bk. "Nevvâb, Mir Möhsün". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevvab-mir-mohsun
Eserden Örnekler
“Amma ba‘d çenîn gûyed bende-i hâtî Nevvâb Mîr Muhsin Karabağî ki der în evân-ı şerâret-nişân ba‘zı ez ahâlî-i edyân ki îşân râ Protestan ve Lüterkan mîgûyend ez tâbi‘ân-ı İncil mensûb be Îsâ (a.s.) ki în tâife çendîn sâl pîş ez în ez Îseviyân zuhûr nemûde hôd be hôd ibdâ‘ât berây-ı iğvâ-yı merdümân ihtirâ nemûde evvelâ iğtişâş-ı azîm der mezheb-i hôdeşân efkende ba‘d ez în ki dîn hôdeşân râ muhtel sâhte pes vesvesehâ-yı bî-ma‘nâ nîz der miyân-ı sâir ehl-i mezâhib ve hâssa be miyân-ı fırka-i nâciyye-i ehl-i İslâm efkende…”
“Ama sonra hatalı bir kul olan Nevvâb Mîr Muhsin Karabağî şöyle diyor ki bu bozuk zamanda dinler ehlinin bazılarından oluşan, İsa (a.s.)’ın İncil’ine tabi bulunan, Protestan ve Luteran diye isimlendirilen bir taife bundan birkaç yıl öncesinde Hıristiyanlar arasında ortaya çıkmış, insanları saptırmak için kendi kendine bidatler meydana getirmiş, evvela kendi mezhepleri içine büyük bir karışıklık salmış, kendi dinlerini bozduktan sonra ise diğer mezheplerin ehli ve özellikle de selamete ermiş İslâm ehli fırkası arasında anlamsız vesveseler salmışlardır…”
(Nəvvab Mir Möhsün Б – 1846: vr. 11b-12a).
Kaynakça
Qarayev, Nəsrəddin (2012). XIX əsr Azərbaycan ədəbi məclisləri. Bakı, Elm və təhsil.
Геюшов Н. Дж., Наджафов Г. Г. (1994). Каталог персидских рукописей. Том 1. Баку: Орнек.
Nəvvab Mir Möhsün (Б – 1846). Şəmsül-Hidayə. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu.
Nəvvab Mir Möhsün (Б – 4196). Şəmsül-Hidayə. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu.
Nəvvab Mir Möhsün (Б – 2038). Şəmsül-Hidayə. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | TÜRKÇE DÎVÂN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 2 | FARSÇA DÎVÂN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 3 | TEZKİRE-İ NEVVÂB (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 4 | BAHRÜ’L-HÜZEN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 5 | KENZÜ’L-MİHEN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 6 | KİFÂYETÜ’L-ETFÂL (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 7 | BÂTILÜ’S-SİHR (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 8 | NÛRÜ’L-ENVÂR (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 9 | VUZÛHÜ’L-ERKÂM (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 10 | PENDNÂME / NASİHATNÂME (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 11 | KEŞFÜ’L-HAKÎKA (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 12 | ŞERH-İ USTURLAB (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 13 | MAZLÛMNÂME (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 14 | KİTÂB-I ZİYÂ’Ü’L-ENVÂR DER ZİKR-İ TÂİFE-İ BÂBİYYE VE AHBÂBİYYE (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 15 | MEZÂMİR (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 16 | DÎVÂN (ÂCİZ) | Âciz, Ali Akber | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 17 | DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 18 | KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 19 | KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 20 | DÎVÂN (DİLSÛZ) | Dilsûz, Muhammed Emîn | Prof. Dr. Yakup POYRAZ |
Görüntüle | ||
| 21 | [DÎVÂN] (ANDELÎB) | Andelîb Karacadağî | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
| 22 | GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) | Fakîr, Hacı Ağa | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 23 | SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) | Halhâlî, Muhammed Bâkir | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 24 | DÎVÂN (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN |
Görüntüle | ||
| 25 | TİLKİ İLE KURT (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan |
Görüntüle |