SELANİK MENZİL-NÂMESİ
Küçükçekmece ile Selanik arasındaki menzilleri konu alan eser
Pîrî-zâde Mehmed Sâhib Efendi (d. 1085/1674 - ö. 1162/1749)

ISBN: 978-9944-237-87-1


18. yüzyıl şairlerinden Pîrî-zâde Mehmed Sâhib Efendi’nin (d. 1085/1674 - ö. 1162/1749) Küçükçekmece ile Selanik arasındaki menzilleri zikrettiği eseri. Mehmed Sâhib Efendi’nin 1135/1723 tarihinde kadı olarak atandığı Selanik’e giderken konakladığı menziller hakkında bilgi verdiği Selanik Menzilnamesi, kaside nazım şekliyle ve aruzun "mef‘ûlü fâ‘ilâtü mefâ‘îlü fâ‘ilün" kalıbıyla yazılmış olup toplam 80 beyitten müteşekkildir.

Sâhib Efendi, eserine kendisini Selanik kadılığına atayan döneminin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın (ö. 1143/1730) övgüsü ile başlamaktadır. Daha sonra Damat İbrahim Paşa’nın kendisini Selanik kadılığına atadığını ve buraya giderken geçtiği menzilleri birer birer kaleme aldığını dile getirir. Eserde, Küçük Çekmece’den başlayarak sırasıyla Silivri, Çorlu, Tekirdağ, İnecik, Malkara, Keşan, İpsala, Ferecik, Mekri, Ulufeci, Gümülcine, Yenice, Sarı Şaban, Kavala, Pravişte, Rahova, Siroz, Vetrine, Haydarlı, Araplı ve Selanik olmak üzere toplam 22 menzilin ismi zikredilmiştir. Bu menzillerden sadece Tekirdağ, Siroz ve Selanik menzillerinin tavsifi yapılmış; diğer menzillerin ise sadece isimleri zikredilmiştir.

Eserin şu an için tespit edilen iki yazma nüshası bulunmaktadır. Bu yazma nüshalardan ilki İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, T 3494 numaralı şiir mecmuasının 279b-280b sayfaları arasında, ikincisi ise aynı kütüphanedeki T 1333 numaralı şiir mecmuasının 44b-45b sayfaları arasında kayıtlıdır. Bu nüshalardan ilki eksiktir. Selanik Menzil-nâmesi, bir makaleyle ilim âlemine tanıtılmıştır (Efe 2021).

Şairin biyografisi için bk. “Pîrî-zâde, Mehmed Sâhib Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/pirizade-mehmed-sahib-efendi.

Eserden Örnekler


Ârâmgâhum oldı Küçükçekmece o gün

Ebr-i matîr-i rahmet olup sâyebân bana


Hıred Büzürg Çekmecelerde çeküp ta‘ab

Olduk o yolda haylîce pâ-der-gil-i şitâ


Andan Silivri menziline eyleyüp güzer

Bulduk o câygehde tesellîyi mâ-mezâ


Çorlu yolında yav kılup esbâb-ı mihneti

İtdük o câygehde ehibbâ ile safâ


Tekfûr Tagı menziline itdük irtihâl

Bulduk o cây-ı dilkeşi gâyet ferah-fezâ


Âb u hevâsı hoş katı ra‘nâ mahal imiş

Ol cây-ı hurrem [ü] o me’vâ-yı asdikâ


Bâlâ bülend tâzeleri cümle şeh-levend

Kâkülleri kemend [ü] saht-bend-i iştihâ


Müjgânları hadeng-i ciger-dûz [u] dil-şikâr

Ebrûları kemân [u] saht-gîr-i ibtilâ


Andan da dâg dâg tahassürle dûr olup

Nâ-çâr İnecikde o gün itdük inzivâ


Andan da esb-i himmeti ılgar idüp hemân

Ser-menzil-i Maligarada buldı intihâ (Efe 2021: 352-53).

Kaynakça


Efe, Zahide (2021). Manzum Menzilnâme Türüne Bilinmeyen İki Örnek: Pîrîzâde Mehmed Sâhib ve Seyyid Mehmed Hâkim’in Menzilnâmeleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (51), 339-361.

Atıf Bilgileri


Efe, Zahide. "SELANİK MENZİL-NÂMESİ". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/selanik-menzil-namesi. [Erişim Tarihi: 09 Ekim 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TERCÜME-İ MUKADDİME-İ İBN HALDÛN Pîrî-zâde, Mehmed Sâhib Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
2 DÎVÂN (SÂHİB) Pîrî-zâde, Mehmed Sâhib Efendi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
3 KİTÂBÜ’S-SİYÂSE FÎ ETVÂRİ’L-HAMSE Pîrî-zâde, Mehmed Sâhib Efendi Dr. Öğr. Üyesi HİLAL ÇİFTÇİ
Görüntüle
4 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
5 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
6 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
7 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
8 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
9 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
11 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
12 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
13 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle