Mânî’nin, hayatının bir bölümünü geçirdiği Bursa’nın güzelliklerini ve güzellerini anlattığı eseri.

Mesnevi nazım biçimiyle kaleme alınmış olan eser 162 beyitten meydana gelmiş ve aruzun mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün kalıbıyla yazılmıştır. Şehr-engîzler ve Nâmeler Mecmuası'nın 29a-35b varaklarının der- kenarında yer alan bu eserin ilk 28 beyti münâcât niteliğinde olup, söz konusu beyitlerde Mânî, önce mecazi aşka meyletmesi sebebiyle suçunu itiraf ederek Allah’a yalvarır ve bu eseri yazma nedenini açıklar. Bu girişten sonra güzelleri övmek niyetiyle eserini kaleme aldığını belirten şair, 29-59 beyitler arasında genel olarak tabiat, Bursa ve Bursa’nın etrafındaki coğrafî unsurların güzelliklerini anlatır. Daha sonra şehr-engîzin esas bölümünü oluşturan ve Der-Medh-i Cüvânân başlıklı 60-158. beyitler arasında Bursa güzellerini öven Mânî, bu bölümde övdüğü 30 güzelin birincisini beş, sonuncusunu dokuz ve arada kalanları da üçer beyitle tasvir etmiştir. 159-162. beyitler arasında ise Allah’a dua ederek “bunları âlemde var etmesini, cihan durdukça bu güzellerin de durmasını kendisini de bu güzellerden ayırmamasını ister.

Şehr-engîz'de bahsi geçen her bir güzele ait bilgiler belli başlı özellikleri çerçevesinde verilmiştir. Bu bağlamda kimi güzeller adları/nâmları veya sıfatları ile (Yûsuf, Tâci-zâde, Arap-zâde Muhammed, Carullah), kimileri de meslekleri (Bezzâz Hasan, Köçek Çengi-zâde, Sîm-keş Hüseyin, Yorgancı, Hakkâk Muhammed) ile zikredilmiştir. Bunların yanı sıra Bakkal Bekir Şâh, Bıçakçı Veli gibi bir iki güzelin hem meslekleri hem de adları ile birlikte anıldığı dikkat çeker. Şair adları/nâmları anılan güzelleri anlatırken yer yer onların isimleri ve kişilikleri arasında ilişki kurarak kelime oyunları yapar.

Mânî'nin Bursa Şehr-engîzi Şener Demirel tarafından yayınlanmıştır (2017).

Şairin biyografisi için bk. "Mânî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mani