- Yazar Biyografisi (TEİS)
Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Nülüfer ÇELİK
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Diğer
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:24/01/2022
ŞEHD-İ EBRÂR (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ)
mesnevî, menakıbnameMuhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d.935/1528-ö.1014/1605?/1608?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Muhyî-i Gülşenî'nin dört halife, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin ve Hz. Zeynelabidin’in menkıbelerini anlattığı manzum mesnevîsi. Eser, giriş, konunun işlendiği gelişme ve hatime (bitiş) bölümleriyle klasik mesnevî tarzına büyük oranda uyum gösterir. Giriş bölümünde tevhid, münacat, na’t, padişaha övgü, sebeb-i telif ve Peygamberimizin bazı mucizeleri anlatılır. Gelişme bölümü birbirinden farklı 24 hikâye ve hikâyelerin sonunda Muhyî’nin kendisi için yaptığı dua ile sonlanır. Hatime (bitiş) bölümünde ise eser sahibi, yaşadığı yer ve dönem hakkında şair tarafından verilmiş önemli bilgilere ulaşılır. Bu bilgilerden yola çıkarak eserin Sultan III. Murad zamanında yazıldığı ve ona ithaf edildiği; karşılığında ise hayatının son zamanlarında içine düştüğü fakirliğe çözüm bulunmasını istediği anlaşılmaktadır.
1501 beyit, 62 yaprak, 13 satırdan oluşan eser harekeli nesih ile kaleme alınmıştır. İçeriğinden dolayı dinî ve tasavvufî kavramlar çoktur. Buna bağlı olarak da Arapça kelimelerin oranı oldukça fazladır. Konya Mevlana Müzesinde tek nüsha olan eser Arap harfleriyle ve aruzun mefâîlun / mefâlun / feûlun vezniyle yazılmıştır. Son hikâyenin anlatıldığı bölüm ise fe‘ ilâtün / mefâ‘ilün / fe‘ilün veznindedir.
Eser üzerine iki yüksek lisans (Ulusoy 2014, Kale 2016) ve bir doktora çalışması (Çelik 2014) yapılmıştır.
Şairin biyografisi için bk. "Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhyii-gulseni-ekmekcizade-seyh
Eserden Örnekler
Bana sen mâr-ı nefsi ejder etme
Gönül gencinde İblîs’e yer etme
Anun körligine tâ kim ilâhî
Görem eltâfunı bî-had kemâhî
Zamânında o şâh-ı ‘adl ü dâdın
Deminde hazret-i sultân Murâd’ın
Baba şehridir adı ol yirün
Vatanıydı şehâ peder pîrün
Şehd-i Ebrâr’unı o sultâne
Tuhfe itsek varup fakîrâne
Faķr-ıla faķa kârum olmuş idi
Mâ-bihi’l- iftihârum olmuş idi
Bahr-ı ‘ilme olur idüm gavvâs
Çıķarurdum neçe cevâhir-i hâs (1455) (Çelik 2014: 1380-1476)
Kaynakça
Abdülbaki Gölpınarlı (1978). Mevlānā Müzesi Yazmalar Kataloğu. C. 2. Ankara: TTK Yay.
Bursalı Mehmet Tahir Efendi. Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Meral Yay.
Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.
Çelik, Nülüfer (2014). Muhyî-i Gülşenî, Şehd-i Ebrâr: (Dil İncelmesi-Metin-Dizin). Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Kale, Zehra (2016). Muhyî’nin Şehd-i Ebrâr İsimli Manzum Dört Halife Menâkıbnâmesi (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
Koç, Mustafa (2005). Baleybelen. İstanbul: Klasik Yay.
Ulusoy, Ceren (hzl.) (2014). Muhyî-i Gülşenî'nin Şehd-i Ebrâr Mesnevisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
Yazıcı, Tahsin (1982). Menâkıb-İbrâhîm-i Gülşenî. Ankara: TTK Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BÜNYÂD-I Şİ'R-İ ÂRİF/RİSÂLE-İ KÂFİYE (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
2 | KAVÂ’İD-İ BÂLEYBELEN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
3 | GÜL-İ SAD-BERG (HALVETÎ MUHYÎ) | Halvetî Muhyî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle | ||
5 | MESÂDİR-İ ELSİNE-İ ERBA‘A (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
6 | MENÂKIB-I İBRÂHÎM GÜLŞENÎ (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Faruk Sönmez |
Görüntüle | ||
7 | ŞERH-İ HADÎS-İ ERBA'ÎN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddîn Muhammed Gülşenî Efendi | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
8 | ŞERH-İ HADÎS-İ CİBRÎL (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
9 | HüSN Ü DİL (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Doç. Dr. Berat Açıl |
Görüntüle | ||
10 | GAZÂLE-NÂME (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle | ||
11 | GAZÂLE-NÂME (MENSUR) (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle | ||
12 | MUHTASAR İLM-İ MEVCÛDÂT (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
13 | NEFHATÜ'L-ESRÂR (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d .935/1528-ö. 1014-1017/1605-1608 (?) | Diğer Şule Kandemir |
Görüntüle | ||
14 | AHLÂK-I KİRÂM (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d .935/1528-ö. 1014-1017/1605-1608 (?) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
15 | SİLSİLETÜ’L-AŞK (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
17 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
18 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
19 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
20 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
21 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
22 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
24 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
25 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |