I. Ahmed’in son dönemleriyle II. Osman zamanındaki olayları konu alan manzum bir tarihtir. Nüshalara göre değişmekle birlikte 1956-1960 beyit olan eserin vezni, Şehnâme vezni olan "fe'ûlün fe'ûlün fe'ûl"dür. Klasik mesnevi tertibine göre düzenlenmiştir. Tahmid, münacat, na't, mi'râciye, zikr-i çehâr-yâr-ı güzîn, senâ-hânî-i hazret-i pâdişâh-ı İslâm bölümlerinden sonra eserin yazılış bölümünün anlatıldığı sebeb-i telif’teki bilgilerden (Alikılıç 1993: 27-31) Nâdirî’nin, döneminin olaylarıyla ilgili tarihi bir eser ortaya koymak amacında olmadığı anlaşılmaktadır. Klasik mesnevi geleneğindeki eser yazma nedenlerinden olan hüner gösterme bu eser için de geçerlidir: Şair bir mecliste arkadaşlarıyla otururken konu ilim bahsine gelir, çeşitli ilimlerden sohbet edilir. Arap ve Acem şiirinden konuşulur. Sıra Anadolu şiirine gelir. Kaside ve gazel tarzında İran’la denk olduğumuzu ancak mana ve lafız bakımından güçlü bir mesnevi geleneğinin olmadığı söylenir. Arkadaşları Nâdirî’den bir mesnevi yazmasını isterler. Nâdirî tevazu göstererek kudretinin olmadığını, lisanının yetmeyeceğini söylese de eseri yazmaya başlar. Önce İskender-nâme yazmayı düşünürken gaybdan bir hitap gelir. İskender’in de muteber bir şah olduğunu ancak kahramanlıktan habersiz olduğunu, “cihân pehlivânı şeh-i âlem”in (II.Osman) kıssasını söylemesini, çünkü onun gibi bir padişah daha olmadığını, cülusunda cihana hükmettiğini söyler. Böylece bir arslan gibi nazım meydanına girdiğini belirten şair bu sözlerle sebeb-i telifi bitirir. Ardından gelen âgâz-ı dâsitân bölümünde Nizâmî’nin de adını anar. (Alikılıç 1993: 32). Birkaç beyitle I. Ahmed’i methederek ölümünü, daha sonra I. Mustafa’nın ilk cülusunu ve II. Osman’ın onun yerine geçirilmesinden bahseder (Külekçi 1985: 48). Eser, şairin kendinden övgüyle bahsettiği hatime bölümüyle sona erer. Nâdirî tarihî olayları genel hatlarıyla anlatmış ve objektif kalmaya çalışmıştır. Anlattığı vakalarla tarihi kaynaklar uyumludur (Külekçi 1985: 55-56).

Numan Külekçi, doktora çalışmasında Şehname'nin karşılaştırmalı metnine yer vermiştir (1985).

Şairin biyografisi için bk. “Nâdirî, Abdülganî-zâde Mehmed Nâdir Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü . http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nadiri-abdulganizade-mehmed-nadir.