Halit Ziya’nın İzmir’de Tevfik Nevzat’la çıkardığı Hizmet gazetesinde (nr. 1-73, 13 Teşrinisani 1886-30 Temmuz 1887) 73 tefrika halinde yayımlanan ilk romanı. Sefile, Ahmet Mithat Efendi’nin romantik bir karakter taşıyan Henüz On Yedi Yaşında romanının antitezi olarak realist üslupla kaleme alınmıştır. Konuları bakımından benzerlik taşıyan iki romanda da düşmüş kadına acıma temi işlenmiştir. Ancak Halit Ziya’nın bu temi işleyiş tarzı ve üslubu, Ahmet Mithat’ınkinden çok farklıdır. Hikâye adlı eserinde de romantiklerin bir melek gibi gösterdiği fahişeler yerine “kerih fahişeler, sefil caniler, alçak adamlar, müstekreh sarhoşlar, fakat hakikî adamlar” görmeyi tercih ettiğini söyleyen yazar, Sefile’yle romantik romanın karşısında realist karakterde bir sanat eseri örneği vermek istemiştir.

Romanın ana karakterlerinden olan Mazlume, anne ve babasını küçük yaşta kaybetmiş, kimsesi olmadığından sokağa düşmüş on üç yaşında bir kızdır. Bayezit Camii’nde açlık ve soğukla mücadele ederken Mihriban adlı bir kadın onu alıp evine götürür. Mihriban Hanım, kocasını kaybetmiştir ve İkbal adında bir kızı vardır. Kocasının ölümünden sonra mirasıyla sefih bir hayat yaşayan ancak bu sefahatin sonucunda fakirleşen Mihriban Hanım ve kızı, hayatlarını fuhuşla kazanmaya başlamışlardır. Mazlume, Mihriban Hanım ve İkbal hakkındaki gerçeği öğrendiğinde evden gitmek istemiş ancak çaresizlikten dolayı cesaret edememiştir.

Mihriban Hanım’ın evine devam eden erkeklerden biri İhsan’dır. İkbal’e âşık olan İhsan, hastalığı sebebiyle zamanla ondan soğur ve Mazlume ilgisini çekmeye başlar. Bir gün Mazlume’ye zorla sahip olur. Bu İkbal’in ölümüne sebep olur. İlk başlarda mutlu bir hayat süren Mazlume ve İhsan, İhsan’ın annesinin vefatıyla problemler yaşamaya başlarlar. Hem annesinin hem de İkbal’in ölümünden dolayı vicdan azabı çeken İhsan, kendini içkiye verir, eve pek uğramaz ve Mazlume’ye sürekli hakaretler ederek ondan uzaklaşır.

İhsan bir gün kavga esnasında Mazlume’ye tokat atar. Mazlume fevrî mizacının etkisiyle intikam almak için başka bir adamla birlikte olur. Durumu ne inkâr eden ne de kabul eden Mazlume, İhsan’ı şüphe içinde bırakır. Öyle ki Mazlume hamile olduğunu söylediğinde İhsan çocuğu kabul etmez. Bunun üzerine Mazlume, Mihriban Hanım’la birlikte evi terk ederek genelevde çalışmaya başlar. Ancak bu süreçte çocuğunu düşürür. İnsanlığını kaybeden, adeta hayvanî bir hayat süren Mazlume’nin tek amacı, İhsan’dan intikam almaktır. Bir gün genelevde İhsan’la karşılaşan Mazlume, İhsan’ın boğazını dişleriyle parçalayarak onu öldürür. Kendisi de İhsan’ın cesedinin üzerinde can verir.

Halit Ziya’nın da Kırk Yıl’da belirttiği gibi dönemin romancılık anlayışında bir başlangıç noktası sayılabilecek nitelikte olan Sefile, konusu ve kullandığı teknikler bakımından Türk edebiyatının ilk realist, hatta natüralist tekniklerin uygulandığı romanıdır. Türk edebiyatının ilk realist romanı sayılan Sergüzeşt’ten iki yıl önce yayımlanmasına rağmen İzmir’de çıkan bir gazetede tefrika edilmesi ve kitap olarak basılmaması gibi sebeplerden ötürü Sefile, uzun süre Türk edebiyatı tarihinde hak ettiği yeri alamamıştır.

Sefile’de kullanılan realist tekniklerin başında vakanın düzenlenişi gelmektedir. Gevşek ve dağınık bir yapıda düzenlenen romanda, geriye dönüşlerle kişilerin yetişme tarzı, yetiştikleri ortam ve ırsî durumları hakkında bilgiler verilerek ruh halleri ve davranışlar üzerinde ekili olan sebepler ortaya konur. Bu determinist metodun yanı sıra vakadan çok objektif bir tutumla hareket ve mekân tasvirleriyle ruh tahlillerine yer verilir. Olayları ve kişileri yorumlamaktan ziyade nakleden yazar, böylelikle mümkün mertebe eserle arasına mesafe koymuş olur. Halit Ziya kişilerin ruh halleriyle vakayı objektif bir şekilde yansıtabilmek adına doğal, psikolojik ve kozmik olaylardan da yararlanır. Bununla birlikte romanda tabiat tasvirleri ile kişilerin ruh halleri arasında da sıklıkla ilişki kurulur. Tüm bu tekniklerle Ahmet Mithat’ın Henüz On Yedi Yaşında romanındaki ahlâkî tutumunun aksine sadece toplumsal bir problemi realist bir şekilde ortaya koyan yazar, sanatkârane üslubuyla da eserin estetik yönüne verdiği önemi gösterir.

Yazarın sonraki romanlarında sıklıkla görülen uzun ve kompleks cümlelere çok fazla tesadüf edilmeyen Sefile, İkbal ve Mazlume karakterleri aracılığıyla feminist bakışın izlerinin görülmesi bakımından da dikkate değerdir.

Sefile, Recaizade Mahmut Ekrem’in teklifiyle kitap olarak yayımlanmak üzere müracaat edilmişse de Encümen-i Teftiş ve Muayene Komisyonu tarafından “şerair-i İslâmiyeye mugayereti”nden dolayı bu gerçekleştirilememiştir. Romanın kitap olarak ilk baskısı, 2006’da Ömer Faruk Huyugüzel tarafından hazırlanmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. “Halit Ziya Uşaklıgil”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/usakligil-halit-ziya