Saraynâme, Kaygusuz Abdal'ın manzum-mensur olarak oluşturulmuş tasavvufi eseri. Muhteva bakımından Divan'ından sonraki ikinci önemli eseridir. Mesnevi tarzında yazılmıştır. Kaygusuz Abdal, diğer eserlerinde genellikle “Kaygusuz Abdal, Kaygusuz, Miskin Kaygusuz, Kul Kaygusuz” mahlaslarını kullanırken Saraynâme’de “Sarayi” mahlasını da kullanmıştır.

Bu eserde “cihan-saray” benzetmesinden yola çıkılmıştır. Kaygusuz Abdal’a göre saray; ibadet edilen yer olan bu dünyadır. İnsanlar burada Allah’a ibadet eder, kulluk vazifelerini yerine getirirler. Saray; Allah’ın hikmetlerini görecekleri, şükür ve niyazda bulunacakları, yaratılmış diğer canlılardan daha faziletli olduklarını gösterecekleri yerdir. Bu benzetmede kısaca; dünyanın bir saray olduğu, bu sarayda yaşayan insanların iş-güç telaşından içinde yaşadıkları sarayın asıl sahibini düşünmedikleri, cihanın sahibinin kendilerine gönderdiği elçileri ya dinlemedikleri ya da anlamadıkları için peygamberlere rağmen Allah’ı tanımadıkları ve ona hakkıyla ibadet etmedikleri ifade ve ima edilmektedir. Eserin giriş kısmında “fasıl” başlığı altında; saraya benzeyen bu cihanın altı kapısının bulunduğu, yukarısının yedi tabaka köşk, aşağısının ise yedi tabaka zîr ü zemin olduğu belirtilir. Bundan sonra uzunca bir şiir yer almaktadır. Bu uzun şiirin devamında yer alan mensur kısmında ise yine “her şeyin yerli yerine yerleştirildiği, herkesin bir şeye bağlandığı ve bağlandığı şeyin kendisine perde olduğu, Allah’ın insanlara peygamberler gönderdiği” anlatılır. Eser, şiirle başlar, bir şiir, bir nesir şeklinde devam eder ve yine şiirle biter. 

Saraynâme, “nasihat ve hitap yoluyla anlatma” üslubuyla oluşturulmuştur: “Allah bu kâinattaki her zerreye yüz bin türlü ibret koymuştur. Bu ibreti anlamak isteyen Allah’ın yarattığı halka emin olmalı, nasibine şükretmeli, kimsenin hakkına tamah ve tuz-ekmek yediği yere ihanet etmemeli, komşuları, arkadaşları kendinden emin olmalı, ariflere yakın, kendini bilmeyenlere uzak durmalıdır.” Saraynâme, Eski Anadolu Türkçesiyle kaleme alınmıştır. Zengin bir kelime hazinesine sahiptir. Saraynâme, dinî-tasavvufi mefhum ve mazmunlarla birlikte zengin bir dil ve folklor malzemesine sahiptir.

Saraynâme üzerinde kitap bütünlüğünde çalışma yapan ilk bilim insanı Prof.Dr. Abdurrahman Güzel’dir. Güzel’e göre; Kaygusuz Abdal’ın kendi yazdığı bir Saraynâme nüshasına bugüne kadar rastlanılmamıştır. Eldeki en eski yazma 895/1489 tarihli Topkapı Sarayı'nda bulunan Mecmua-ı Latife’dir. Bu yazmada Saraynâme ile birlikte Kaygusuz Abdal’ın diğer eseri Gevhernâme de bulunmaktadır. Bu nüshaların yazılış tarihine yakın olan diğer nüshalardan ilki; 900/1494 tarihli Ankara nüshasıdır. Bu mecmua, Derviş Nazif tarafından istinsah edilmiştir. İkincisi; 907/1501 tarihli Marburg nüshasıdır. Bu mecmua Kaygusuz Abdal’ın eserlerinin büyük bir kısmını içinde toplamaktadır. Derviş Ali Horasani tarafından istinsah edilmiştir. Ayrıca Ankara’da 1296/1878’de istinsah edilen bir nüsha ile İstanbul Süleymaniye Kütüphanesinde bulunan 1208/1793 istinsah tarihli bir nüsha da Saraynâme metni yer almaktadır.