SÂNİHÂTIM (HASAN REMZÎ)
şiirler
Hasan Remzi (d. 1871 - ö. 1919)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Hasan Remzî'nin ilk şiir kitabı. Sanihatım’da klasik Türk edebiyatı nazım biçimleriyle yazılmış toplam 66 şiir bulunmaktadır. Hasan Remzi’nin kitabın başında yer alan ifadelerinden anlaşıldığına göre eser, şairin Perişan Sözler adıyla betimlediği mazideki yaşantı ve hatıralarının anlatımıdır. Burada geçen "Perişan Sözler" ifadesi aslında kitabın ismiyle ilgili bir değişikliğe dairdir. Osmanlı Arşivi’ndeki belgelerden anlaşıldığı kadarıyla (MF, MKT, 376/28/1), Vodinalı Hasan Remzi tarafından Selanik Maarif Müdürlüğüne yazılan, 30 Ağustos 1313/1897 tarihli arzuhalde, Sanihatım Yahud Perişan Sözler isimli kitap için yayın izni istenmektedir. Ancak eserin adı daha sonra Sanihatım olarak kalmıştır. Remzi, eserin ilk adını ve kendisi için anlamını “İki Söz” başlığı altında şöyle açıklar: “Muhterem kar’ilerim! Sanihatım nâmını verdiğim bu şiir mecmûasını teşkil eden ‘Perişan Sözler’, gâh, bî-gâh ruhumu hâmuşâne ibkâ eyleyen acı yâdlardan (…) ibârettir ki (…) bir kalb-i cerihadarın gam-hârı, tesellîkârı olmaktan başka bir meziyeti hâiz değildir” (Hasan Remzi 1899: 3).

Şiirlerin çoğunda önemli bir tema olarak ele alınan aşk ve ayrılık acısı, şairin gençlik hatıralarından izlenimler taşır. Nitekim Sanihatım’ın başında yer alan “Sanihatım, ki aşka makberdir!/ Sana… Bir yadigârdır, benden” (Hasan Remzi, 1899: 3) dizeleri bir aşk acısının, bir sevda hatırasının ifadesidir. Sanihatım’daki şiirler beyit, nazire, tahmis, gazel, kıt’a gibi klasik Türk edebiyatı nazım biçimleriyle ve aruz ölçüsüyle yazılmıştır. “Hüsnünüze”, “Bahar-ı Mahzun”, “ O Gözler”, “Sarı Saçlara”, “Ferda-yı Visal”, “Sevdiğimin Mezarın” gibi şiirlerinin pek çoğunda sevgilinin güzelliği, aşk duygusu ve ayrılık acısı anlatılır. “Yad-ı Şebab”, “Tahattur Et!”, “Yad-ı Hazin”, “Heyhat” gibi şiirlerde ise özne, geçmiş zamana sığınır, hatıraların sıcaklığına döner. Hasan Remzi’de tabiat, doğanın pastoral ve romantik tasvirleri de önemli temalardandır. Örneğin seher, altmışaltı şiirde toplam kırk dört yerde kullanılması dolayısıyla en çok yararlanılan tabiat unsurlarından biridir. Bunun dışında “sema” on altı, “mevc” on iki, “subh” otuz altı, “bahar” kırk üç, “gül” yirmi dört kere kullanılmıştır. Bunlardan başka “asuman”, “afitab”, “şeb”, “fecr”, “bad / nesim / rüzgâr”, “çemen”, “şafak”, “leyl” vb. sözcüklerden de yararlanılır.

Hasan Remzi’nin en hacimli şiir kitabı olan Sanihatım 1317/1899 senesinde İstanbul’da basılmıştır. Şairin otuz yaşına kadarki gençlik dönemi şiirlerini oluşturan toplam altmışaltı manzume devrin gazete ve dergilerinde de yayımlanmıştır. Eserdeki şiirlerin büyük bölümünün daha önce Selanik’te çıkmakta olan Asır gazetesinde basıldığı görülür. “Bahar-ı Mahzun” (S.136, 11 Kânunuevvel 1312), “Ey Kız!” (S.99, 3 Ağustos 1312), “Tahattur Et” (S.112, 18 Eylül 1312) şiirleri örnek olarak sayılabilir.

Hasan Remzi’nin şiir anlayışı, biçim bakımından klasik Türk edebiyatına tema bakımından Edebiyat-ı Cedide şairleriyle örtüşen bir "arayış"ı içermektedir. Divan edebiyatından ve Servet-i Fünun döneminden sevdiği şairlere yazdığı tahmis ve nazireler, onun estetik ve şiir bakımından arayışına dair ipuçları taşır. Sanihatım’da Fuzuli’nin "peyda" redifli gazeline bir nazireye yer verilmiştir. “Hilal-i Seher” şiiri de Recaizade Mahmut Ekrem’in bir şiirine naziredir. Tevfik Fikret’e ithaf edilen “Ey Kız”, Fikret’in “Ey Kız” isimli şiirinden mülhemdir. “Tahattur Et!” şiiri Ara Nesil şairlerinden Mustafa Reşit Bey’e (1861-1936), “Gazel” manzumesi Andelib mahlaslı Faik Esat’a (1873-1902), “Yad-ı Şebab” Cenab Şahabettin’e ithaf edilmiştir.

 Şairin biyografisi için bk. “Hasan Remzi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasan-remzi 

Eserden Örnekler


“Vodina, bâğ-ı iremden daha dil-perverdir..

Maskat-ı re’sim olan rûh-fezâ bir yerdir!

Cûların zemzemesi, kuşların elhânı bütün:

Ömrümün en güzel eyyâmını yâd-âverdir!” (Vodinalı Hasan Remzi 1899: 50).


“Dökünce mevc-i tebessümle yâr saçlarını

O pür nesîm-i seher mevce-dâr saçlarını

Görünce böyle neden? Girye-hîz olur gönlüm

Nigâh-ı şûhunu, sevdâ-medâr saçlarını

Hayâl-i şâiri okşar bûsegâh-ı emel

Aman dağıt yine ey rûzigâr! Saçlarını” (Vodinalı Hasan Remzi 1899: 6).

Kaynakça


Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Maarif Nezareti Mektubi Kalemi (MF, MKT). 376/28/1.

Ceylan, Sercan (2018). Hasan Remzi’nin Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.

Vodinalı Hasan Remzi (1899). Sanihatım. İstanbul: Ahter Matbaası.

Atıf Bilgileri


Ceylan, Sercan. "SÂNİHÂTIM (HASAN REMZÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/sanihatim-hasan-remzi. [Erişim Tarihi: 27 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 GENÇLİK HÂTIRÂLARI (REMZÎ) Hasan Remzi Araş. Gör. Sercan Ceylan
Görüntüle
2 HÂTIRA-İ SEVDÂ YAHUT İLK GÖZ AĞRISI (HASAN REMZİ) Hasan Remzi Araş. Gör. Sercan Ceylan
Görüntüle
3 SEVDÂ-YI MEDFÛN yahut SAFAHÂT-I İSTİBDÂD (HASAN REMZİ) Hasan Remzi Araş. Gör. Sercan Ceylan
Görüntüle
4 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
5 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
6 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
7 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
8 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
9 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
10 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
11 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
12 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
13 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle