- Yazar Biyografisi (TEİS)
Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede - Madde Yazarı: Prof. Dr. Mehmet Sarı
- Eser Yazılış Tarihi:1014-5/1605-6
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Sakiname
- Yayın Tarihi:03/03/2022
SAKÎ-NÂME (SABÛHÎ)
manzum sâkî-nâmeSabûhî, Şeyh Ahmed Dede (d. 992/1584- ö. 1057/1647)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şeyh Sabûhî Ahmed Dede tarafından yazılmış, içkinin haramolmasından bahseden tasavvufi eser. Türk Edebiyatında sâkî-nâmelerin bir kısmı müstakil eser olarak yazılırken bir kısmı şairin divanı içinde yer alır. Sabûhî’nin Türkçe Dîvânı’nda bulunan Sâkî-nâme, şiir mecmuaları içinde de yer alır. 113 beyitten oluşan eser, türün birçok örneğinde görüleceği gibi mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. S
âkî-nâmelerde genel olarak sâkinin bulunduğu içki meclislerinin maddî ve manevî havasından söz edilirken tasavvufî nitelikteki sâkî-nâmelerde sâki “mürşit”, şarap “ilâhi aşk”, âşık “Allah’ın cemâl ve celâline müştak”, mâşuk “Allah”, kadeh, “âşığın kalbi” manasındadır (Konevî 1288). Mevlevi şeyhi Sabûhî Ahmed Dede (Sarı 2018)nin Sâkî-nâmesi de tasavvufî sâkî-nâmelerdendir (Sarı, 1992). Sâkî-nâmeler genellikle felekten şikâyet, tabiat tasviri, sâkiye hitap ve şarap isteme ile başlar. Şairin eseri şikâyetle değil “Hamd” ile başlar. 13 ila 35. beyitler arasında bahar tasviri yapılır. 36. beyitte sâkiye hitap edilerek şarap istenir. Şarap ve onun çağrıştırdığı diğer mefhumlar tasavvufi ıstılahlarıyla ele alınır ve İslam’ın haram kıldığı şarap zemmedilir. Peygamber kıssalarına telmihte bulunulan Sâkî-nâme’nin 86. beytinde yine sâkiye ve 93. beytinde de mutribe seslenilerek birçok musiki makamıyla birlikte saz ve söz meclisi anlatılır.
Eser Mehmet Sarı tarafında yayımlanmıştır (1995).
Şairin biyografisi için bk. "Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sabuhi-seyh-ahmed-dede
Eserden Örnekler
Şol mey ki anun humârı yokdur
Bezm ehlinin inkisârı yokdur
Miftâh-ı der-i hizâne-i gayb
Peydâ kün-i genc-i sırr-ı Lârayb
Ey gevher-i kân ü kân-ı gevher
Bir cür‘adan eyle hâkimi zer
Bir lâşe imiş cihân-ı gaddâr
Tâlibleri kendü gibi hûn-hâr
Ey tâlib-i gevher-i ma‘ânî
Vir ehline lâşe-i cihânı
‘Ârif ki ola revişdi fâik
Seyrine anun cihân ne lâyık
Bu bezm-i safâda nûş-i câm it
Seyr-i melekût içün hirâm it (Sarı 1992:190-200)
Kaynakça
Konevî Mehmed Vehbî (1288). Hafız Şîrâzî Dîvânı Şerhi. Matbaa-i Âmire.
Sarı, Mehmet (1992). Sabûhî Şeyh Ahmed Dede-Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Türkçe Dîvânı’nın Tenkitli Metni. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Sarı, Mehmet (1995). “Sabuhi'nin Türkçe Sakinamesi”. Nihal Atsız ve Nejdet Sançar Armağanı. Afyon: Medrese Kitabevi. 101-118.
Sarı, Mehmet (2018). “Mevlevî Şâiri ve Mesnevî Şârihi Sabûhî Ahmed Dede”. HİKMET Akademik Edebiyat Dergisi (Journal Of Academic Literature), Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan Özel Sayısı (4):648-667.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | İHTİYÂRÂT-I SABÛHÎ | Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede | Dr. Emre Töre |
Görüntüle | ||
2 | FARSÇA DÎVÂN (SABÛHÎ, ŞEYH AHMED DEDE) | Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
3 | MÜNÂZARA-İ ŞEB Ü RÛZ (SABÛHÎ) | Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede | Dr. Emre Töre |
Görüntüle | ||
4 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (SABÛHÎ) | Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede | Dr. Emre Töre |
Görüntüle | ||
5 | MAHMÛD U EYÂZ (SABÛHÎ) | Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede | Dr. Emre Töre |
Görüntüle | ||
6 | TENBÂKÛ-NÂME (SABÛHÎ) | Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede | Dr. Emre Töre |
Görüntüle | ||
7 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
8 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
9 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
10 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
11 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
12 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
13 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
14 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
15 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
16 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |