SAKÎ-NÂME (SABÛHÎ)
manzum sâkî-nâme
Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede (d. 992/1584- ö. 1057/1647)

ISBN: 978-9944-237-87-1



Şeyh Sabûhî Ahmed Dede tarafından yazılmış, içkinin haramolmasından bahseden tasavvufi eser. Türk Edebiyatında sâkî-nâmelerin bir kısmı müstakil eser olarak yazılırken bir kısmı şairin divanı içinde yer alır. Sabûhî’nin Türkçe Dîvânı’nda bulunan Sâkî-nâme, şiir mecmuaları içinde de yer alır. 113 beyitten oluşan eser, türün birçok örneğinde görüleceği gibi mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. S

âkî-nâmelerde genel olarak sâkinin bulunduğu içki meclislerinin maddî ve manevî havasından söz edilirken tasavvufî nitelikteki sâkî-nâmelerde sâki “mürşit”, şarap “ilâhi aşk”, âşık “Allah’ın cemâl ve celâline müştak”, mâşuk “Allah”, kadeh, “âşığın kalbi” manasındadır (Konevî 1288). Mevlevi şeyhi Sabûhî Ahmed Dede (Sarı 2018)nin Sâkî-nâmesi de tasavvufî sâkî-nâmelerdendir (Sarı, 1992). Sâkî-nâmeler genellikle felekten şikâyet, tabiat tasviri, sâkiye hitap ve şarap isteme ile başlar. Şairin eseri şikâyetle değil “Hamd” ile başlar. 13 ila 35. beyitler arasında bahar tasviri yapılır. 36. beyitte sâkiye hitap edilerek şarap istenir. Şarap ve onun çağrıştırdığı diğer mefhumlar tasavvufi ıstılahlarıyla ele alınır ve İslam’ın haram kıldığı şarap zemmedilir. Peygamber kıssalarına telmihte bulunulan Sâkî-nâme’nin 86. beytinde yine sâkiye ve 93. beytinde de mutribe seslenilerek birçok musiki makamıyla birlikte saz ve söz meclisi anlatılır. 

Eser Mehmet Sarı tarafında yayımlanmıştır (1995).

Şairin biyografisi için bk. "Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sabuhi-seyh-ahmed-dede


Eserden Örnekler



Şol mey ki anun humârı yokdur

Bezm ehlinin inkisârı yokdur


Miftâh-ı der-i hizâne-i gayb

Peydâ kün-i genc-i sırr-ı Lârayb


Ey gevher-i kân ü kân-ı gevher

Bir cür‘adan eyle hâkimi zer


Bir lâşe imiş cihân-ı gaddâr

Tâlibleri kendü gibi hûn-hâr


Ey tâlib-i gevher-i ma‘ânî

Vir ehline lâşe-i cihânı


‘Ârif ki ola revişdi fâik

Seyrine anun cihân ne lâyık


Bu bezm-i safâda nûş-i câm it

Seyr-i melekût içün hirâm it (Sarı 1992:190-200)

Kaynakça


Konevî Mehmed Vehbî (1288). Hafız Şîrâzî Dîvânı Şerhi. Matbaa-i Âmire.

Sarı, Mehmet (1992). Sabûhî Şeyh Ahmed Dede-Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Türkçe Dîvânı’nın Tenkitli Metni. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Sarı, Mehmet (1995). “Sabuhi'nin Türkçe Sakinamesi”. Nihal Atsız ve Nejdet Sançar Armağanı. Afyon: Medrese Kitabevi. 101-118.

Sarı, Mehmet (2018). “Mevlevî Şâiri ve Mesnevî Şârihi Sabûhî Ahmed Dede”. HİKMET Akademik Edebiyat Dergisi (Journal Of Academic Literature), Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan Özel Sayısı (4):648-667.


Atıf Bilgileri


Sarı, Mehmet. "SAKÎ-NÂME (SABÛHÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/saki-name-sabuhi. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 İHTİYÂRÂT-I SABÛHÎ Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede Dr. Emre Töre
Görüntüle
2 FARSÇA DÎVÂN (SABÛHÎ, ŞEYH AHMED DEDE) Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede Doç. Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
3 MÜNÂZARA-İ ŞEB Ü RÛZ (SABÛHÎ) Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede Dr. Emre Töre
Görüntüle
4 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (SABÛHÎ) Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede Dr. Emre Töre
Görüntüle
5 MAHMÛD U EYÂZ (SABÛHÎ) Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede Dr. Emre Töre
Görüntüle
6 TENBÂKÛ-NÂME (SABÛHÎ) Sabûhî, Şeyh Ahmed Dede Dr. Emre Töre
Görüntüle
7 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
8 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
9 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
10 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
11 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
12 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
13 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
14 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
15 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
16 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle