SA'ÂDET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU)
Hurûfî öğretileri
Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn (d. ?/? - ö. 864/1459-60)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Firişteoğlu’nun Hurufîlikle ilgili çeşitli öğretileri açıkladığı mensur eseri. Müellif, eserini Fazlullâh-ı Hurufî’nin Câvidân-nâme, Arş-nâme ve Muhabbet-nâme adlı eserlerinden seçtiği kısımları Türkçeye aktararak kaleme aldığını, ilahi emirle Hakk'ı talep edenlere faydalı olsun diye yazdığını belirtir. Yazar, eserine Saâdet-nâme adını vermesinin nedenini giriş kısmında açıklar. Bir kimsenin kendi nefsini ve hilkatini anlaması ancak bunların ilmini bilmesiyle mümkündür. Nefsini ve hilkatini bilen kişi Rabb’ini bilecektir. Rabb’ini bilen ise sonsuz saadete sahip olacaktır (Usluer ve Karabulut 2015: 225-226). 

Giriş kısmından sonra eserde “Fî Hakîkati’l-Îmân”, “Fî Hakîkati’l-Hacc”, “Hâzâ Menâzili Feleki’l-Burûc”, “Fî Taksîmi’l-Eflâki 'Alâ Vücûd-i Âdeme”, “Fi’l-Hakîkati’l-Havvâ ve Ümmi’l-Kitâb”, “Fî Hikmet-i Vuzû ve Sırrı Levh-i Mahfûz ve Hakâyık-i Vechi’l-lâh ve Keyfiyyet-i Dâbbeti’l-Arz ve Fazîleti’t-Türâb 'Alâ Bâkiyi’l-Anâsır”, “Fî Hakîkat-i Dâbbeti’l-Arz” olmak üzere yedi başlık yer almaktadır. Firişteoğlu, İslami konuları hurufîlik perspektifinde ele almıştır. Eserde, varlık ve varlığın yaradılışı 32 ve 28 harfle izah etmeye çalışmıştır. Müellife göre, Tanrı’nın sıfatı ve kelamı mesabesinde olan 32 harf tüm mevcudatı ihata etmiştir. Allah’a erişmenin yolu otuz harfi bilmek ve idrak etmekten geçmektedir. Allah her şeyi kuşattığına göre tüm eşyada Allah’ın kelamı görüldüğünde o temaşa edilecektir (Usluer ve Karabulut 2015: 221).

Fatih Usluer ve Halil Karabulut eseri Hurufilik Bilgisi: Ferişteoğlu Abdülmecid Külliyatı adlı kitapta bir bölüm olarak neşretmiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/firisteoglu-abdulmecid-ibni-firiste

Eserden Örnekler


Evvelâ iy tâlib-i esrâr-ı İlâhî bilgil ki ihâtat-ı Fazl cümle isme, dükeli eşyâya kelâm-ı kadîmiyledür ya´nî bu otuz iki kelime ki asl-ı kelâm-ı kadîmdür şol cihetden ki her şey ki elbetde bir ism vardur, ol ism bu otuz iki kelimeden hâric degüldür. Çünki bu otuz iki kelimeden hâric nesne olmaya pes cemî-i eşyâya muhît olan bu otuz iki kelimedür...

Bir vechle dahi delîl oldur ki vücûd, sıfat-ı kadîmdür, vücûd mevsûf ile belki sıfat ayn-ı mevsûfdur eger böyle olmasa lâzım gelür ki mevcûd-ı hakîkî ki zât-ı vâcibü’l vücûddur mürekkeb ola zâtından ve sıfâtından. Anunçün her gâh sıfât kendi vücüdıyle bi-zâtihî ka’im ola mevsûf dahi kendi vücûdıyla bi-zâtihî ka’im ola. Lâzım gelür ki iki vücûd her biri bir nefse mevcûd olalar böyle olmak muhâldür... (Usluer ve Karabulut 2015: 228).

Kaynakça


Usluer, Fatih ve Halil Karabulut (2015). “Saâdet-nâme”. Hurufilik Bilgisi: Ferişteoğlu Abdülmecid Külliyatı. nşr. Fatih Usluer, Özer Şenödeyici, İsmail Arıkoğlu. Ankara: Gece Kitaplığı. 221-257.

Atıf Bilgileri


Kufacı, Osman. "SA'ÂDET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/sa-adet-name-firisteoglu. [Erişim Tarihi: 28 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 KÂNÛN-I İLÂHÎ (FİRİŞTEOĞLU ?) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
2 IŞK-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Dr. Öğr. Üyesi İsmail ARIKOĞLU
Görüntüle
3 HİDÂYET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
4 ÂHİRET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
5 TERCÜME-İ RİSÂLE-İ HURÛF (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
6 TERCÜME-İ HÂB-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
7 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
8 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
9 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
10 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
11 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
12 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
13 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
14 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
15 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
16 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle