Samipaşazade Sezai’nin hikâye kitapları arasında sayılmakla birlikte hikâyelerin dışında çeşitli türlerde yazılmış yazılardan oluşmuş bir eseri. Kitaptaki yazılar farklı dergilerde yayımlandıktan sonra 1898’de kitap olarak yayımlanmıştır. Eserde altı hikâye (Bedia Hanım, Yarın, Anneciğim, Mösyö Epikür’ün Seyahati, O Büyük Siyah Gözler, Mihriban), altı anı (Musahabe, Adaya Dair, Hatırat-ı Edebiyeden, Londra Hatıratından, Köyde İki Gece, Adada Birkaç Gün), iki gezi yazısı (İzmir’e Dair, İlk Seyahatin Tesiratı) ve üç makale (Köpeklere Dair Birkaç Kelime-i İnsaniye, Musahabe-i Edebiye, Zemzeme Hakkında) bulunmaktadır.

Bir hikâye kitabında hikâye dışında başka türde eserlerin yer alması bir sonraki hikâye kitabı İclal’de de görülmektedir. Bu kitapta Küçük Şeyler’de olduğu gibi yazarın görüşlerini ortaya koyan bir “Mukaddime” yoktur. Yazıların onu İkdam, beşi Servet-i Fünun, biri Tercüman-ı Hakikat ve Servet-i Fünun’un Girit muhtacînine iane için neşrettiği Nüsha-i Fevkalâde’de ve “Zemzeme Hakkında” başlıklı yazı da hem Güneş hem de Bedayi-i Edebiye’de yayımlanmıştır.

Kitaptaki hikâyelerin beşi trajik sonlarla biten hikâyelerdir. "Bedia Hanım" talihsiz bir evlilik yapan bir kadının trajik ölümü ve bu ölümün onun sevdikleri üzerindeki etkisini, “Yarın” şair ruhlu Süleyman’ın çocuğunu kaybedişini, “Anneciğim” çeşitli kötülüklere göğüs geremeyen kimsesiz bir kızın kötü yola düşmesini, “O Büyük Siyah Gözler” bir çobanın sadece bir kere gördüğü bir genç kıza duyduğu platonik aşkın onu mecnuna çevirmesini anlatan hikâyelerdir. Bunların içinde “Mösyö Epikür’ün Seyahati” hem konu bakımından hem de sonucu bakımından diğerlerinden farklı bir mahiyet taşır. Bu hikâye, Büyükada’ya gelen Mösyö Epikür’ün esrarengiz tavrından etkilenen ve onun önemli bir kişi olduğunu düşünen adalıların bir süre sonra Mösyö Epikür’ün kaybolmasıyla onun kendilerini dolandıran bir adam olduğunu anlamalarıyla sona ermektedir.

Gezi yazılarının biri yazarın İzmir’e yaptığı seyahat izlenimlerini, bir diğeri de yazarın Fransa yoluyla Londra’ya yaptığı ilk Avrupa seyahatinin kendisi üzerindeki etkilerini anlatmaktadır. Yazarın anılarının sayısının fazla olması dikkat çekicidir. Bu anılardan iki tanesinin uzun yıllar yaşadığı Büyükada’ya ait olduğu görülür. “Köyde İki Gece” adlı anısı yazarın “O Büyük Siyah Gözler” hikâyesinin mekânının köy olmasının tesadüf olmadığını göstermesi bakımından önemlidir. Kitaptaki makaleler içinde “Zemzeme Hakkında” başlıklı olanı Recaizade Mahmut Ekrem’in ikinci Zemzeme’si üzerine yazılmıştır. Yazar bu makalesinde Recaizade Mahmut Ekrem’in bu eserinden övgüyle söz ederken Namık Kemal ve Abdülhak Hamit’i de ihmal etmez. Bunu yaparken hiçbir şekilde o dönemde görülen eski-yeni çatışmasına temas etmez.

Yazarın biyografisi için bk. “Samipaşazade Sezai”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sezai-samipasazade