Müstecâbizâde Mehmet’in eseri. Ömer Hayyâm’ın 177 rubaisinin aslı ve mensur tercümesinden oluşur.  M. Fatih Andı’ya göre Türk şairlerine ait seçme rubailer ve bunların şerhlerini (Yunus Emre, Nef’î, Celâl Paşa, Seyyid Vehbî, Muallim Naci vs.) içerir. Rika ile yazılan eserin başında Mukaddime bölümü oldukça uzundur. Hayyâm’ın hayat hikâyesi; matematik ve takvim bilgisi; Celâlî, Roma ve Gregoryen takvimleri hakkında bilimsel bilgilerden bahsedilir.

Eser, rubaileri açıklamayı hedeflediği için tercümeye uygun olarak yerine göre Arapça, Farsça şiirler (Enverî vs.), kıt’a, mısra; âyet, hadîs-i şerif veya din ve tasavvuf ehillerinden alınmış Arapça vecizeler (Hz. Ali, Mevlânâ vs.), deyim, Batılı yazarlardan alınan örnekleri içerir. Müstecâbîzâde; Türkçe, Arapça, Farsça ve Fransızca edebî bilgisiyle eseri, metinlerle zenginleştirir; antoloji hâline getirir. Hayyâm’ın yer yer “mülhidâne fikir” içeren rubâi tarzının karşısında âyet, hadis-i şerif vs. örnekler ile tersini söyleme gayreti açısından da dikkat çekicidir (Andı 2000:11-12).

Eser, Müstecâbîzâde’nin Midilli’deki sürgün yıllarında çevrilir. Maddi sıkıntılar sebebiyle eseri neşredilememiş yazma olarak kalır. Sonraları Hıyâban mecmuasında eseri neşretme teşebbüsünde bulunulmuşsa da yine imkânsızlıklardan dolayı başarılı olunamamıştır.

İlk nüsha kabul edilen Balıkesir nüshası M. Fatih Andı tarafından (1998) İstanbul’da Türk Edebiyatında Hayyâm Tercümeleri ve Müstecâbizâde İsmet’in Müntehab Rubâiyyât-ı Hayyâm Tercümeleri, doçentlik takdim tezi olarak çalışılmıştır [Yayımlanmamış çalışma]. İkinci nüsha, İstanbul’da Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Kitapları TY. Edb. 221 numarada kayıtlıdır ve her iki nüshayı da Ebussuûdzâde Suûd el-Mevlevî (Suûd Yavsı) tarafından istinsah edilmiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ismet-mustecabizade-mehmed-ismet