Sünbül Sinan’ın, nefsin yedi mertebesi ile ilgili yazdığı risalesi. Eserin tam adı, Risaletün Şerifetün fî Beyani Atvari’s-Seb’ati fî Tarikati’t-Tasavvûfî ve’z-Zühdi şeklindedir. Risalenin 14a varağının sol tarafında kırmızı kalem ile “iş bu risale-i şerife pir-u destgirimiz Sünbül Sinan Halvetî Hazretlerinindir.” şeklinde Osmanlıca bir not yazılmış, altında ise tarih olarak h. 1244 (m. 1828) kaydı düşülmüştür. Bu maddenin hazırlanmasında eserin iki adet yazma nüshasına ulaşılmıştır. Biri Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, 2835/002 numarada kayıtlıdır. Bu nüsha Rika ile yazılmış olup 6a-11a varakları arasında yer almaktadır. Diğeri ise Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 1788 numaralı Dvd’de kayıtlıdır. Çalışmada, eserin Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonundaki nüshası esas alınmıştır. Nüshasının, 22a varağına kadar olan kısmı Sinan Efendi’nin risalesidir. 14b varağının kenarında İbrahim b. Ethem hazretlerinden bazı nasihatler eklenmiş. 22b varağında cetvel içi boş bırakılmış, sol kenarında ise tasavvuf ehlinde bulunması gereken bazı hasletler yazılmıştır. Eserin sonunda bu nüshanın kim tarafından ve ne zaman yazıldığına dair bir kayıt bulunmamaktadır. 22a varağının kenarında yedi nefis mertebesinin her birisinin sırasıyla makamı, seyri, âlemi, hali, varidi, nuru, miftahı ve muini gibi özellikleri yazılmıştır.

Sünbül Efendi, eserinin te’lif sebebini, “Âdemoğlunun kalbinin içinde bulunduğu hal ve durumlarla ilgili olarak, tafsilattan uzak, öz ve anlaşılır bir şekilde, taliplerin de rahatça okuyup ezberleyebilecekleri bir risale yazmak istedim” şeklinde ifade etmektedir (Sünbül Sinan, 14a).  Sünbül Sinan’a göre merhalelerin yedi olmasının delili “Şüphesiz Allah sizi türlü merhalelerden geçirerek yaratmıştır” (Nuh, 71/14) ayeti ile Allah Resulünün: “Ben yedi uzuv üzerine secde etmekle emrolundum” (Buhârî, Ezan 133, 134, 137, 138) hadis-i şerifidir. İnsan kalbinin de yedi merhaleye sahip olduğu hususu tasavvuf ehli arasında kabul görür (Sünbül Sinan, 15a).  Sünbül Sinan’ın risalesinin önemli diğer bir özelliği ise nefis mertebelerini izah ederken onları bazen bir Peygamber bazen de bir yıldız ismi ile eşleştirmesi ve bu isimlerden hareketle o mertebenin özelliğini ve orada bulunan salikin durumunu izah etmesidir. Müellifi, yedi mertebenin her birinde genel olarak dört hususa dikkat çeker. Birincisi mertebenin ismi ve özelliği, ikincisi bu mertebede bulunan kişinin içinde bulunduğu durum, üçüncüsü bu mertebenin hangi peygamber ile eşleştiği, dördüncüsü bu mertebenin hangi yıldız ile eşleştiği ve bunun özellikleri. Buna göre Nefs-i emmâre Âdem mertebesidir, yıldızı Kamer (Ay)’dir. Nefs-i levvâme Nuh mertebesidir, yıldızı Utarid (Merkür)’dir. Nefs-i mülheme Yahya mertebesidir, yıldızı Zühre (Venüs)’dir. Nefs-i mutmainne İdris mertebesidir, yıldızı Güneş’tir. Nefs-i raziyye İsa mertebesidir, yıldızı Mirrih (Merih)’tir. Nefs-i marziyye Musa mertebesidir, yıldızı Müşteri (Jupiter)’dir. Nefs-i kâmile Ahmed mertebesidir, yıldızı Zuhal (Satürn)’dir. 

Şairin biyografisi için bk. "Sünbül, Şeyh Yusuf Sünbül Sinan Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sunbul-seyh-yusuf-sunbul-sinan