- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fuâdî, Ömer - Madde Yazarı: Dr. Mutlu Melis Özgeriş
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:11/05/2022
RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ)
zikir konulu risaleFuâdî, Ömer (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ömer Fuâdî’nin zikir konusunu ele aldığı ve Risâle-i Zikr, Risâle-i Zikir, Zikr-i İlâhî adlarıyla anılan eseri. Eserde; zikrin hâlleri, sadık saliklerin zikri, zikrin adabı, Hz. Muhammed’in sahabelere gösterdiği zikir yöntemleri vs. mevzularından bahsedilir (Kaçar vd. 2016: 596). Fuâdî’ye göre zikir, talibin kötü sıfatlardan kurtuluşunu sağlayan, kalbini kasvet ve üzüntüden kurtaran, dervişi yüce makam ve mertebelere ulaştıran bir niteliğe sahiptir. O, cehrî zikir anlayışına sahiptir ve bu zikrin tarifini Hz. Muhammed’in bir hadisini naklederek anlatır. Buna göre Hz. Ali, Hz. Peygamber’den kendisini Allah’a ulaştıracak, Allah katında en faziletli, kul nezdinde ise en kolay yolu göstermesini ister. Hz. Peygamber de Allah’ı zikretmeye devam etmesini tavsiye eder. Hz. Ali, Allah’ı nasıl zikredeyim diye sorunca, Hz. Peygamber: “Gözlerini kapat, sessizce dur. Ben üç defa Allah’ı zikredeyim. Beni can u gönülden dinle ve sonra Allah’ı zikret, ben seni dinleyeyim” der. Hz. Peygamber dizlerinin üzerine oturur, ellerini dizlerine koyar ve sağ tarafına “Lâ ilâhe”, sol tarafına “illallah” der. Hz. Ali de bu zikri tekrar eder (Demirel 2018: 95). En faziletli zikrin kelime-i tevhid olduğu vurgusunu yapan Fuâdî, risalesinde zikrin faydasını, tarikatta uygulanmasını ve meşruiyetini anlatır.
Türkçe yazılan risale, mensur bir metindir; ama eserde şiir örneklerine de rastlanılır. Müellif ele aldığı konuyla ilgili ayet ve hadis iktibaslarına yer vermekte; söylediklerini delillendirmek için rivayetlerden, hadislerden, farklı eserlerden ve tefsirlerden yaralanmaktadır. Ayrıca Fuâdî, Arapça ve Farsça kelime ve tamlama tercihleriyle bu dillere hâkimiyetini ortaya koymaktadır. Risalenin nüshası, Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmut Efendi Bölümü 2287 numaradaki yazmanın 233a-238a arasında bulunur (Demirel 2018: 54). Bununla birlikte Kaçar (2016), Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 1734 ve Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmut Efendi Bölümü 2395 numarada risalenin diğer nüshalarının bulunduğunu belirtmektedir (Kaçar vd. 2016: 596). Risaleyi Demirel (2018), Fuâdî’nin Türkçe risalelerini konu edindiği yüksek lisans tezinde yayımlar.
Fuâdî'nin biyografisi için bk. “Fuâdî, Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer
Eserden Örnekler
…Ve bu zikr-i ilâhî -husûsan kelime-i tevhîd- sâlikin ibtidâ-i sülûkünde makâm-ı küntü kenze teveccüh ve sülûküne râh-ı rahrâh ve etvâr-ı sebʿa kenzinin feth-i bâbına miftâh ve tecellî-i selâsenin zuhûr-ı envâr-ı hamsesine misbâhdır.
Li-Muharririhi Ömerü’l-Fuâdî kuddise sırruhu
Bûy-ı misk-i maʿârif misk-i Hutenden ezfer
Meşâm-ı cân-ı ʿârif olsa sezâ muʿattar
Misbâh-ı cân içinde yanmaga misbâh-ı dil
Zeyt-i tecellî-i zât etti anı münevver
Şerîʿat u tarîkat maʿrifet ü hakikat
Nûrun ʿalâ nûr olub cân u dil oldu envâr
Gülzâr-ı dilde esti bâd-ı sabâ-yı ʿirfân
Hak gülünden getürdi cân bülbülüne envâr
Bin cân değer vaslını almak içün Fuâdî
Bin özürle getürdi bir cânını mâ hazar
Ve bu mazmûnu müeyyed ve mukarrer olur, ahbâr-ı Resûl-i Muhtârdan, Mişkâtu’l-Envârda Hazret-i Ali el-Murtazâya isnâd ile mestûr hadîs-i şerîf mezkûrdur (Demirel 2018: 213).
Kaynakça
Demirel, İsmail (2018). Ömer Fuâdî’nin Türkçe Tasavvuf Risaleleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Kaçar, Mücahit vd. (2016). Kastamonulu Âlim ve Şairlerin Türkiye Yazma Eser Kütüphanelerinde Yer Alan Eserleri. I. Uluslararası Abana Sempozyumu Bildiri Kitabı.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
2 | BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. İlyas YAZAR |
Görüntüle | ||
3 | TÜRBENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Gencay Zavotçu |
Görüntüle | ||
5 | HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
6 | KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Hakan Yekbaş |
Görüntüle | ||
7 | MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
10 | RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
13 | RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. asuman ünal özcan |
Görüntüle | ||
14 | RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
15 | SİLSİLENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
16 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ) | Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) | Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid | Öğretmen Kevser Kıroğlu |
Görüntüle | ||
18 | TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle | ||
19 | ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
20 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
21 | MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
22 | RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
23 | RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
24 | RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
25 | ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle |