- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Yasin KARAKUŞ
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:05/05/2022
RİSÂLE-İ UCÂLE (FENÂRÎ)
varlık ve yaratılış konulu eserFenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi (d. 751/1350 - ö. 834/1431)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Molla Fenârî tarafından varlık mertebeleri, yaratılış ve tasavvuf konularında yazılan tasavvufi eser. Farsça yazılmış eser farklı kütüphanelerde Risâle-i Ucâle olarak (Millet Kütüphanesi, Ali Emirî, AEfrs1028/17, vr. 158a-163a); Risâle der Tasavvuf (Süleymaniye Kütüphanesi, Reşid Efendi, no. 344/5, 49b-57a); Risâle der Metâlib-i Selâse (Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Veliyyüddîn, no. 3191, vr. 89b-92b) şeklinde kayıtlıdır.
Molla Fenârî, Aristo’nun âlemin kıdemi düşüncesini eleştirdiği bu eserinde, şeriat ulemâsının ve tasavvuf ehlinin âlemin hâdis olduğu inancını paylaştığını savunmuştur. Eserde yaratılışın başlangıcı ile ilgili hadisler, Aristo muakkiplerinin âlemin kadim olmasıyla ilgili görüşlerinin reddi, âlemin hâdis oluşu hakkında şeriat âlimlerinin ve tasavvuf ehlinin ittifakı, ilm-i ilâhînin Kitap ve sünnete muvâfık oluşu şeklindeki üç mesele tasavvufî bakış açısıyla incelenmektedir.
Risalenin Ucâle veya Der Metâlib-i Selâse adlarıyla anılmasının, risalenin ilk satırlarında her iki kelimenin de kullanılmış olmasından kaynaklandığı söylenebilir. Zira Kütahya Mustafa Hakkı Yeşil Kütüphanesinde 24590 numarada kayıtlı Risâle-i Ucâle isimli müellifi bilinmeyen eser, ilm-i ahlaktan bahseden bir eser olup Molla Fenârî’nin eseriyle ilgisi yoktur.
Müellifin biyografisi için bk. "Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fenari-molla-fenari-semseddin-muhammed
Eserden Örnekler
Ammâ ba‘d çün işâret-i beşâret-efzânî-i mahdûm-ı müfaham, ferîd-i dehre fî muhabbeti ehli’l-fazlı ve mehâsine’ş-şiyem vâcib nemud, imtisâl-i işâret râ intihâz-ı fırsat dîde ve ber tahrîk aklâm ikdâm nemûde ve risâle-i ucâle hasb-i iktizâ’l-vakt müştemil ber si fasl nüvişte şod ki der û matâlib-i selâse ... (Risâle der Tasavvuf. Süleymaniye Kütüphanesi. Reşid Efendi. No. 344/5. vr. 49b).
Kaynakça
Ceyhan, Semih (2010). “Molla Fenârî ve Bir Usul Metni Olarak Şerhu Dîbâceti’l-Mesnevî”. İslâm Araştırmaları Dergisi 23: 75-115.
Gömbeyaz, Kadir (2010). “Molla Fenârî’ye Nispet Edilen Eserlerde Aidiyet Problemi ve Molla Fenârî Bibliyografyası”. Uluslararası Molla Fenârî Sempozyumu (4-6 Aralık 2009) Bildiriler. hzl. T. Yücedoğru vd. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yay. 467-524.
Molla Fenârî. Risâle-i Ucâle. Millet Kütüphanesi. Ali Emirî. No. AEfrs1028/17. vr. 158a-163a.
Molla Fenârî. Risâle der Tasavvuf. Süleymaniye Kütüphanesi. Reşid Efendi. No. 344/5. vr. 49b-57a.
Molla Fenârî. Risâle der Metâlib-i Selâse. Beyazıt Devlet Kütüphanesi. Veliyyüddîn. No. 3191. vr. 89b-92b.
Molla Fenârî. Risâle-i Ucâle. Kütahya Mustafa Hakkı Yeşil Kütüphanesi. No. 24590. vr. 1b.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ŞERHU DÎBÂCETİ’L-MESNEVÎ (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Prof. Dr. Ahmet TANYILDIZ |
Görüntüle | ||
| 2 | MECELLE MİN-EHLİ’T-TASAVVUF (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Öğr. Gör. MEHMET ALTINOVA |
Görüntüle | ||
| 3 | MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Diğer Edibe Taş |
Görüntüle | ||
| 4 | TAHKÎKU HAKÂ’İKİ’L-EŞYÂ’ VE DEKÂ’İKİ’L-ULÛM (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed | Dr. Öğr. Üyesi Yasin KARAKUŞ |
Görüntüle | ||
| 5 | TA’LÎKA ALÂ-ISTILÂHÂTİ’S-SÛFİYYE (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Yasin KARAKUŞ |
Görüntüle | ||
| 6 | ŞURÛTÜ’S-SALÂT (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Doç. Dr. Aysun Çelik |
Görüntüle | ||
| 7 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
| 8 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
| 9 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
| 10 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
| 11 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
| 12 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
| 13 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
| 14 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 15 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
| 16 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |