RİSÂLE-İ TERCEMETÜ'L-AŞK / MESLEKÜ'L-ENVÂR VE TERCEMETÜ'L-AŞK TERCÜMESİ
dinî/ahlakî eser
Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi (d. 1148/1735 - ö. 1222/1807)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Hoca Neş’et’in (d. 1148/1735 - ö. 1222/1807) Meslekü’l-Envâr ve Menbau’l-Esrâr Tercümesi olarak da bilinen eseri. Neş’et’in şeyhi ve hocası Mehmed Emin Efendi, ilk olarak bu eseri Meslekü’l-Envâr adıyla yazmış, Neş’et ise bu eseri Türkçe’ye tercüme etmiştir. Eserin sadece bir tercüme olduğu düşünülmemeli, Neş’et’in bu eserin muhtevasına katkılarının olduğu da dikkate alınmalıdır. Ayrıca şairin gerçekten kıymetli bu eseriyle nesir sahasında da büyük bir muvaffakiyet gösterdiği ve bu hususta da devrinde takdir edildiği görülmektedir. Hoca Neş’et, adı geçen eserinin mukaddimesinde eserin niçin telif edildiğini ve eserin yazılmasına kimin vesile olduğunu açıklamıştır. Hamdele ve salveleden sonra, kitabın müellifinin eseri sadarete ve dervişana sadece bir tuhfe olarak yazmadığını, hakikat vadisinin heveslileri ve tarikat yolcuları olan dostlarına yol gösterici olmak üzere yazdığını, ayrıca müellifin bu eseri “Risale-i Şerife-i Meslekü’l-Envâr ve Menba’u’l-Esrâr” ismiyle, mukaddime, erkân-ı erba’a, fusûl–i isnaaşere (12 fasıl) ve bir hâtime üzere tertip ettiğini belirtmiştir. Neş’et'in bu eserde sadece bir tercüme yapmadığı, kendisinin bu hususlarda büyük bir vukûfiyetle mevzuları Türkçeye adeta bir telif eseri mahiyetinde kazandırdığı anlaşılmaktadır. Eserin hâtime kısmında “devair” ile “makamat” izah edilmiş, Neş’et bunların akıl ve idrakin ötesinde olduğunu, bunların her birinin ancak “seyr ü sülûk” ile idrak edilebileceğini belirtmiştir. Eserin, müellifçe yazılan hâtime bölümünün tercümesinden sonra Neş’et, “Hatime-i Tercemetü’l–Aşk” başlığıyla bir son bölüm daha ilave etmiş ve burada eseri tercüme ettiğinden dolayı dostlarından Fatiha isteyip yad edilmeyi beklemiştir. Eser, Neş’et’in yazdığı bir tarihle son bulmuştur (Genç 2005: 97).

Eserin tenkitli metni Yunus Emre Varol tarafından yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır (2019).

Şairin biyografisi için bk. "Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/neset-hoca-suleyman-neset-efendi

Eserden Örnekler


Târîh Berây–ı Hıtâm


Hamd-i Hudâvend-i cemâl ü kemâl

Arz-ı cemâl itdi bu Yûsuf-cemâl


Hamd-i Hudâ oldı bu zîbâ eser

Hüsn-i hıtâm ile hemîn cilveger


Secde-i şükr eylese n'ola kalem

Çün eseri oldı bu zîbâ-rakam


Meslekü’l-Envâr’ı idüp terceme

Şems hediye eyledi bu âleme


Hâne-i Neş’et ki perîşân-makâl

Böyle ider arz hemîn hasbihâl


Tab’-ı cüvân-bahtı o dem pîr idi

Her dü cihân kâmına dil-sîr idi


.......


Avn-i Hakk u himmet-i pîrân ile

Buldı ser-encâm bu kâmum hele


Cevher ile cevheri sırtı hemîn

Târîh eyleye ta’miye-i nâzenîn


İsmi ile târîhi geldi temâm

Tercemetü'l-Aşk bu lafz-ı be-nâm  (Neş'et yz. 1b-5b).

Kaynakça


Genç, İlhan (2005). Hoca Neş’et Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divânı’nın Tenkidli Metni. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.

Varol, Yunus Emre (2019). Hoca Neş’et’in Tercemetü’l-Aşk Adlı Eseri (İnceleme-Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.

Hoca Neş’et (yz.). Risâle—i Tercemetü'l—Aşk, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY.,No:1618, yp. 1b-5b.

Atıf Bilgileri


Genç, İlhan. "RİSÂLE-İ TERCEMETÜ'L-AŞK / MESLEKÜ'L-ENVÂR VE TERCEMETÜ'L-AŞK TERCÜMESİ". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/risale-i-tercemetu-l-ask-mesleku-l-envar-ve-tercemetu-l-ask-tercumesi-tees-1785. [Erişim Tarihi: 16 Temmuz 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEŞ'ET) Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Prof. Dr. İlhan Genç
Görüntüle
2 TERCEME-İ ŞERH-İ DÜ BEYT (NEŞ'ET) Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Prof. Dr. İlhan Genç
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ HÜSNİYYE Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Prof. Dr. İlhan Genç
Görüntüle
4 TÛFÂN-I MA'RİFET Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
5 MUHARRERÂT-I HUSÛSİYYE-İ NEŞ'ET Neş'et, Hoca Süleyman Neş'et Efendi Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
6 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
7 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
8 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
13 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
14 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
15 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle