Ümm-i Veled-zâde Ali Efendi'nin kılıç vasfında yazdığı Arapça mensur risale. Risalenin nüshası, Tokat İl Halk Kütüphanesi 60 Hk 25/16 numarada kayıtlı yazmanın 145b-147a yaprakları arasındadır.

Müellif bu risaleyi Hz. Peygamber’in şefaatine ve kurtuluşa bir vesile, yüksek derecelere ermeye bir sebep olması için kaleme almış; karıncanın Hz. Süleyman’a çekirge bacağını hediye götürmesi ve ummana bir katre katmak gibi mütevazı bir tavırla Hz. Peygamber’in yüce makamına ithaf etmiştir.

Risâle-i Seyfiyye, seci‘li bir metindir. Âtıl ve hâlî seci‘ bir aradadır. Metinde mütevazi ve mutarraf seci‘ yanında birden çok mukabil kelime arasında vezin ve kafiye birliğini sağlamak için seçilen kelimelerden dolayı metni görece ağırlaştıran musarra‘ seci‘ de kullanılmıştır. Eserde kılıç; Seffâh (Ebu’l-Abbâs es-Seffâh ö.754) ve Timur (ö. 1405) gibi bütün işleri elinde toplamış bir hükümdâra benzetilmiş; öfkesi şiddetli, dili keskin, köleleri azâd eden cömert ve korkusuz bir kahraman şeklinde tasvir edilmiş ve Müslümanlara güven veren, kâfirlerin ise yok oluşunu ispatlayan bir delil olarak sunulmuştur. Yapımındaki aşamalara göndermede bulunularak kılıcın yüzünün su gibi berrak, işlerinin ise ateş gibi yakıcı olduğu belirtilmiştir. Kılıç övgüsünde, Hadîd Sûresi’nin, “Bir de demiri indirdik ki onda büyük bir güç ve insanlar için yararlar vardır.” meâlindeki 25. ayeti ile “Cennet, kılıçların gölgesindedir.”(Buhârî, Cihad 112) hadisine atıfta bulunulmuştur.

Kılıcın ateş, su, dağ gibi unsurlarla münasebeti; ince, zarif ve hafif yapıda resmedilmesi; kaza ve kaderin kaynağı; menfaat ve zararın menbaı görülmesi gibi hususlar, Türklerin zihin dünyalarında İslamlıktan önce de kutsal görülen ve önemli bir yer tutan kılıç hakkındaki telakkilerin, İslam kültürüyle kaynaşmasının bir yansımasıdır (Ögel 1948:458, Akkurt 2018:91).

Müellifin biyografisi için bk. "Ali, Ümm-i Veled-zâde Ali Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü.  http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-ummi-veledzade-ali-efendi