- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fuâdî, Ömer - Madde Yazarı: Sevda Tuğçe Kahriman
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:06/05/2022
RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ)
tasavvufî eserFuâdî, Ömer (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Yazma kayıtlarda Risâle-i Sadefiyye ve Makâle-i Düreriyye şeklinde de geçen Fuâdî'ye ait Türkçe manzum eser (Demirel 2018: 62). Muhteva açısından benzer olması sebebiyle Fuâdî’nin risalelerini cem eden mecmualarda genellikle Muslihu’n-Nefs’ten hemen önce gelir. Mesnevî tarzı kafiyelenen altmış altı beyitten ibaret olan eser nefsin yedi mertebesini konu edinir. Bu sebeple bir tür “etvâr-ı seb‟a” risalesi denilebilir. Muslihu'n-Nefs ile konularının aynı olduğunu şu beyit göstermektedir: "Muslihu’n-Nefs’de yazdım nazmile/Bunda dahi yazıldı hıfz edegör fehmile." İlki manzum ikincisi mensur olmak üzere iki bölümden oluşur (Demirel 2008: 63). Eser, besmele ve hamdele ile başlar. Necmeddin Râzi’nin nefsâni ve ruhâni sıfatlarıyla ilgili sözünden sonra, eserin yazılış sebebi bir şiir ile anlatılır. Daha sonra nefsin sıfatları altı kıt’ada ele alınarak her birinin isimleri zikredilir (Sayacı 2003: 19).
Yazar, manzumenin ilk kıtasında nefs-i emmâre, ikincisinde levvâme, üçüncüsünde mülhime, dördüncüsünde mutmainne, beşincisinde râziyye, altıncısında da marziyyenin sıfatlarını açıklar. İkinci bölümde ise, müellif, insan nefsinin sıfât-ı zemime sahibi olduğunu, bunların sıfât-ı hamideye tebdilinin, taliplerin vücuddaki, zât ve sıfatları itibariyle birbirine muhalif olan ruh ve nefsi bir eylemeleri gerektiğini, bunun da ancak mürşid-i kâmile intisapla olacağını ifade eder. Fuâdî, “Herkesin mürşidi Kur’ândır, bize mürşid lâzım değildir” diyenleri uyararak marifetullahın ancak bir mürşide intisapla elde edilebileceğini, böylece insanın nefs bilgisiyle marifetullaha erişebileceğini belirtmektedir (Demirel 2018: 62-63). Müellif, tarikate intisap edip ömürlerini bu yolda harcayan birçok dervişin seyru sülûklarında nefs-i emmâreden ve nefs-i levvâmeden kurtulamadıklarını; hâllerinin zevk ve safadan mahrum olduğunu söyler. Bu duruma üzülen Fuâdî, kalbine gelen bir ilham ve dervişlere yardımcı olmak arzusuyla sıfât-ı hamîde ve sıfât-ı zemîmeleri altı kıta hâlinde yazarak bu risaleyi kaleme alır (Demirel, 2008: 63).
Eserin nüshaları şu şekildedir: Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi, 2287, vr. 11/b-17/b, 17 str. Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi, 2571, vr. 1/b-9/a, 19 str. Süleymaniye, Tercüman Gazetesi, 362. Ali Emiri Şer’iyye, 1181. Ali Emiri Şer’iyye, 879. Millî Kütüphane, FB, 503, vr. 56/b-58/b.
Fuâdî'nin biyografisi için bk. “Fuâdî, Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer
Eserden Örnekler
Başlangıç: Besmele ile bulsa her emrimiz bidâyet Hamde karîn olacak bulur hâl nihâyet Bu ikisi olsalar dahi salâta karin Rûh-ı Muhammed eder tamâmına şefâ’at Bitiş: [Allahım! Bizi hidayete erenlerden, kurtulanlardan, akıllılardan, uyanıklardan kıl; gaflete düşmüş sapkınlardan kılma, ey celal, cemal ve ikram sahibi Allah’ım! Her hal, mertebe ve makamda, bütün peygamberlerin ve salih kullarının hürmetine. Rahmetinle ey merhametlilerin en merhametlisi. Hamd âlemlerin Rabbi Allah’adır.] (Demirel 2018: 63).
Kaynakça
Demirel, İsmail (2018). Ömer Fuâdî’nin Türkçe Tasavvuf Risaleleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Sayacı, Ülkü (2003). Ömer Fuâdî'nin Risâle-i Sadefiyye Adlı Eseri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
2 | BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. İlyas YAZAR |
Görüntüle | ||
3 | TÜRBENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Gencay Zavotçu |
Görüntüle | ||
5 | HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
6 | KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Hakan Yekbaş |
Görüntüle | ||
7 | MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
10 | RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
13 | RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. asuman ünal özcan |
Görüntüle | ||
14 | RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
15 | SİLSİLENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
16 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ) | Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) | Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid | Öğretmen Kevser Kıroğlu |
Görüntüle | ||
18 | TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle | ||
19 | ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
20 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
21 | MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
22 | RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
23 | RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
24 | RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
25 | ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle |